کاهش سن اعتیاد تا سيزده سالگي،شايعه يا واقعیت؟

در حالی که جوانان بیشترین قربانیان اعتیاد در کشور هستند و محور برنامه‌های امسال ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز با رويکردی جدید بر امر پیشگیری متمرکز شده است اما خبرهای کاهش سن اعتیاد و جوانتر شدن آن که به صورت یک معضلی جدی، سلامت عمومی را نشانه گرفته، نگرانی‌های بسیاری را برانگیخته است.

این در حالی است که جامعه انتظار دارد، با رشد بودجه برنامه‌های پیشگیری و درمان، افزایش 50 درصدی کشفیات مواد مخدر و رشد سه برابری کمک‌های بین‌المللی به ایران در مبارزه با مواد مخدر، آمار ابتلا به اعتیاد کاهش یابد اما به گفته برخی مسئولان آمارها از کاهش سن اعتیاد به سیزده سالگی و روند رو به رشد مواد مصرفی روانگردان خبر می‌دهد.

هومن نارنجی‌ها، مدیرکل امور فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر در همين زمينه به «تابناک» گفت: هرچند ما ورود مواد جدید را انکار نمی‌کنیم و فرد در هر سنی ممکن است مصرف مواد مخدر را آغاز کند اما 5 / 23 میانگین آمار مصرفی امسال بوده است که در مقایسه با سال 83 تغییری نکرده است.

وی افزود: قطعا دسترسی آسان به مواد مخدر و ارزان بودن آن در سطح کشور عوامل تعیین‌کننده‌ای است اما قبول آن به عنوان تنها تعیین‌کننده گرایش جوانان به مصرف آن، باوری غلط است.

مدیرکل امور فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر، تریاک را در دسترس‌ترین و ارزانترین ماده مخدر دانسته و گفت: آخرین قیمت به دست آمده در تهران گرمی هزار تومان است که هرچه به سمت استان‌های مرزی پیش می‌رویم، قیمت آن کاهش می‌‌یابد.

وی آمار معتادان به مواد مخدر در کشور را یک میلیون و دویست هزار نفر اعلام کرد و با رد کاهش سن اعتیاد به ده سال گفت: هر کس آمار متفاوتی دارد اعلام کند ما دفاع می‌کنیم.
نارنجی‌ها تغییر برنامه‌های مبارزه با مواد مخدر را حتی با عدم کاهش مبتلایان به آن یک تصور نادرست دانسته و افزود: در روند این برنامه هیچ تغییری ایجاد نمی‌شود چراکه تعداد معتادان تحت پوشش گستره درمان به پانصد هزار نفر رسیده است.

همچنین وی از تخصیص بودجه دو میلیارد و نیمی اعتبارات به هزار مدرسه در تهران و تهیه کتابچه‌های پیشگیری از اعتیاد خبر داد که با وجود هفت هزار مدرسه در سطح شهر تهران، این میزان برای شروع و افزایش آگاهی‌ها به عنوان یک بسیج عمومی بسیار ناچیز است.

در حالی که انتظار می‌رفت به دلیل حجم بالای دانش‌آموزان برنامه‌ها به سمتی پیش می‌رفت که دست کم بیش از نیمی از مدارس را تحت پوشش قرار می‌داد.

کارشناسان بسیاری بر این باورند که نابرابری اقتصادی و نداشتن امنیت شغلی، وجود خلأهای موجود در جامعه و خانواده در زمینه آموزش‌های لازم مهارت‌های زندگی و مستعد بودن سطح جامعه برای در دسترس بودن مواد مخدر و ارزانی آن از جمله عوامل متعدد ابتلای افراد به ویژه نوجوانان و جوانان به اعتیاد است.

طالبیان، روانشناس بالینی گفت: گرایش به مصرف مواد مخدر، دلایل گوناگونی دارد که یکی از آنها، نابرابری‌های اقتصادی و نگرانی در زمینه تأمین شغلی است و بحران مالی می‌تواند فرد را برای بروز آسیب‌های اجتماعی آماده کند چراکه فشارهای روانی از این وضعیت فرد را به سوی گریز از آن موقعیت و در نهایت اعتیاد سوق می‌دهد.

وی ادامه داد: کمبود فضاهای شادی‌آور و عدم برنامه‌های مناسبی برای تخلیه هیجانی در ساعات اوقات فراغت و در محیط‌های خارج از خانه، نیز یکی از دلایل گرایش به مصرف مواد است و درواقع نقصان برنامه‌های غنی‌سازی اوقات فراغت، با هدف ایجاد نشاط و شادی در بروز آسیب‌های اجتماعی امری بدیهی است.

طالبیان همچنین آگاهی‌های ناکافی فرزندان در دوران نوجوانی و جوانی را از خطرات ابتلا به مصرف مواد مخدر دانسته و تأکید کرد: بهترین دوره در زمینه اطلاع‌رسانی و فراگیری آموزش در دوران مدرسه است که در کنار آن نظارت خانواده‌ها و عدم رهایی فرزندان در امر تربیت به مدارس نیز ضروری به نظر می‌‌رسد.

وی یادآور شد: در عین حال، این آگاهی دادن ‌ها و حرکت‌های پیشگیرانه باید فراگیر شود و در کنار مدارس، اطلاع‌رسانی مستمر از سوی رسانه‌ها امری جدی به نظر می‌رسد چراکه نمی‌توان توقع داشت با نظارت یک‌سویه خانواده‌ها خلأهای موجود در جامعه پر شود. بی‌شک اگر می‌خواهیم در مقابل این معضل بایستیم باید تمام جامعه را در برابر آن بسیج کنیم و این امر محقق نمی‌شود مگر این‌که متولیان در امر مبارزه با اعتیاد، ضعف‌های موجود را با توجه کسب تجربه‌های بسیار در این سال‌ها مورد توجه و بازنگری قرار دهند.