در پی قتل "جمال خاشقجی" روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری سعودی در استانبول، خاندان سلطنتی عربستان سعودی در تلاش است چهره این کشور را که از این حادثه به شدت آسیب دیده، بازسازی کند.

به گزارش عصرایران، روزنامه "وال استریت ژورنال" آمریکا با انتشار گزارشی در این‌باره از تغییرات محسوس در خاندان سلطنتی عربستان سخن به میان آورده است.

بر اساس این گزارش، پس از قتل خاشقجی و فشار گسترده بین‌المللی بر روی دولت سعودی، به نظر می‌رسد خاندان حاکم بر عربستان سعودی تغییراتی را در شیوه حکمرانی در دستور کار قرار داده است که از جمله مهم‌ترین آنها فعال شدن بیشتر ملک سلمان در امور حکومتی و کاهش محسوس قدرت محمد بن سلمان ولیعهد جوان او و نیز برکنار کردن برخی مقامات و مشاوران جوان نزدیک به "محمد بن سلمان" و جایگزین کردن آنها با شاهزاده‌های مسن‌تر سعودی باشد.

با این حال به نوشته این روزنامه به نظر می‌رسد موقعیت و جایگاه "محمد بن سلمان" در ساختار حکومتی سعودی همچنان از گزند تغییرات احتمالی در امان مانده باشد.

روز سه‌شنبه یکی از برادران کوچکتر ملک سلمان که از منتقدان جدی ولیعهدی محمد بن سلمان بود، از لندن به این کشور بازگشت. به نظر می‌رسد شاهزاده " احمد بن عبدالعزیز" برادر کوچک پادشاه و وزیر سابق داخله سعودی که از منتقدان ولایتعهدی محمد بن سلمان بوده است برای حمایت از خاندان حاکم در برابر فشارهای بین‌المللی پس از قتل خاشقجی ، به کشورش بازگشته باشد. او سال گذشته و پس از انتصاب محمد بن سلمان از سوی پادشاه سعودی به سمت ولایتعهدی به نشانه اعتراض به این تصمیم از عربستان خارج شد و به لندن رفت و در آنجا اقامت گزیده بود.

اما در ساعات آغازین سه شنبه – دیروز- او با یک هواپیمای اختصاصی در فرودگاه ریاض به زمین نشست و جالب اینکه در فرودگاه ریاض مورد استقبال جمعی از مقامات ارشد سعودی از جمله محمد بن سلمان و برادر کوچکترش "خالد بن سلمان"- سفیر سعودی در واشنگتن- قرار گرفت. او پیش از ترک لندن به مقصد ریاض از جانب دولتمردان بریتانیا تضمین گرفته که موقعیت و امنیت جانی‌اش در کشورش تامین خواهد بود.

بازگشت احمد بن عبدالعزیز به عربستان سعودی نشانه‌ای مهم از تغییراتی است که پس از مرگ خاشقجی در داخل ساختار قدرت سعودی در حال به وقوع پیوستن است. پس از ژانویه 2015 که ملک سلمان به قدرت رسید، او سیاست عدم مدارا با شاهزادگان سعودی را در پیش گرفت و قدرت را در مدار بسته‌ای از خانواده‌اش از جمله بین پسران و جمع بسیار محدودی از برادران و برادرزاده‌هایش متمرکز کرد و بسیاری از شاهزادگان و مقامات سابق را خانه‌نشین، دستگیر و یا وادار به ترک عربستان کرد. البته بسیاری معتقدند این کارها نه از جانب ملک سلمان بلکه به تصمیم و صلاحدید پسر و ولیعهد او "محمدبن سلمان" صورت گرفته است.

اما به نظر می‌رسد دولت سعودی پس از قتل خاشقجی سیاست کنار گذاشتن شاهزاده‌های متنفذ از مناصب حکومتی و به حاشیه راندن آنها را متوقف کرده و تلاش دارد گوش شنواتری برای نصایح آنها داشته باشد و طیفی از آنها را هم وارد نقش‌آفرینی حکومتی کند.

یک منبع نزدیک به خاندان سلطنتی سعودی به وال استریت ژورنال گفته است: ترس و وحشتی بزرگ از فشارهای بین‌المللی بر خاندان سلطنتی حاکم شده و این برداشت وجود دارد که اگر خاندان حاکم متحد نباشند سقوط خواهند کرد و رمز بقای آنها در اتحاد دوباره آنهاست.

محمد بن سلمان در 3 سال گذشته دست به تسویه سیاسی بزرگی زده و بسیاری از شاهزادگان و صاحب منصبان سابق را از دوروبر حکومت سعودی تارانده است.

"محمد بن سلمان" در کنفرانس اقتصادی اخیر در شهر ریاض/ عکس: گتی ایمجز

مرگ خاشقجی اما روابط نزدیک سعودی با دولت‌های غربی به ویژه ایالات متحده آمریکا را دستخوش توفان و تلاطمی بزرگی کرده است.

تا حالا دو نفر از نزدیک‌ترین افراد به محمد بن سلمان به حکم پادشاه سعودی و به اتهام دست داشتن در توطئه قتل خاشقجی از کار برکنار شده‌اند. افراد نزدیک یا مطلع از داخل خانواده سلطنتی عربستان می‌گویند احتمال زیادی وجود دارد که تعداد بیشتری از صاحب‌منصبان نزدیک به محمد بن سلمان طی روزها و هفته‌های آتی از کار برکنار شوند.

مقامات سعودی تا حالا منکر هر گونه اطلاع و دست داشتن محمد بن سلمان از توطئه قتل خاشقجی بوده‌اند اما رسانه‌ها و محافل سیاسی غربی با توجه به شواهد و مدارک موجود، چنین فکر نمی‌کنند و معتقدند به احتمال زیاد این ولیعهد جوان خود دستور قتل خاشقجی را صادر کرده چون این کار از سوی نزدیک‌ترین افراد تیم سیاسی او هدایت و راهبری شده است.

با وجودی که بسیاری از شاهزادگان سعودی دل خوشی از محمد بن سلمان نداشته و اقدامات او طی سال‌های اخیر را تایید نمی‌کنند اما بسیاری از آنها معتقدند برکناری او از قدرت ممکن است تاثیرات مخرب بیشتری روی خاندان حاکم سعودی داشته باشد و شرایط را بدتر کند.

برخی از افراد نزدیک به خانواده سلطنتی سعودی می‌گویند در اوایل بحران قتل خاشقجی احتمال برکناری محمد بن سلمان از سوی پادشاه یکی از گزینه‌های مطرح بوده است اما هم اکنون این احتمال از گزینه‌های مدیریت بحران خانواده سلطنتی حذف شده است و به نظر می‌رسد بن سلمان همچنان در مسند ولایتعهدی خواهد ماند اما با قدرت و حاشیه مانور کمتری از گذشته.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه