ناگزیر بودیم هواپیمای نو بخریم

هواپيماهاي پسابرجامي يكي از دستاوردهاي اين توافق جهاني‌اند. دستاوردي كه با توجه به خروج آمريكا از برجام نارس ماند و هنوز كه هنوز است مورد انتقاد بسياري از تحليل‌گران اين حوزه است. برخي بر اين باورند كه برجام براي ناوگان هوايي كشور دستاوردي نداشته و با هزينه‌اي كه بابت خريد هواپيماهاي نو كرديم مي‌توانستيم تعداد بيشتري هواپيماي 5 تا 11 ساله وارد كنيم، موتور هواپيماهاي زمينگير را تعمير و قطعات مورد نياز‌مان را تامين كنيم. اما واقعا سياست دولت در وارد كردن و خريد اين هواپيماها چه بوده است؟
مقصود اسدی سامانی دبیر شرکت‌های هواپیمایی کشور مي‌گويد: پیش از انقلاب، ایران سهم قابل توجهی از بازار منطقه داشت. سهمی که امروز در اختیار ایرلاین‌های کشورهای همسایه مثل قطر، امارات، ترکیه و .. است. کشورهای همسایه ما در شرایطی که ما توان رقابت با آن‌ها را نداریم، سالانه 4 تا 5 میلیارد دلار از محل مسافرت ایرانی‌ها به مقاصد خارجی درآمد کسب می‌کنند.

او ادامه مي‌دهد: همین ابتدای کار باید بگویم که برجام با همه دستاوردهایش نتوانست همه تحریم‌های هوایی علیه ایران را لغو کند. در فرصت دو ساله‌ای که به ایران داده شد، تعدادی ایرباس و ای تی آر و تعدادی هم موتور هواپیما توسط برخی از شرکت‌ها وارد شدند اما برنامه جامعی که برای نوسازی ناوگان هوایی ایران در نظر گرفته شده بود، عملی نشد.

اسدي ساماني درباره تفكر سيستمي پشت اين سياست مي‌گويد: نگاهی که دولت در فرصت برجام داشت، نگاه قابل تحسینی بود. بنا بود که ایران هم در این میان سهم بزرگی برای خود دست‌وپا کند و تا مادامی که هواپیماهای نو در اختیار ایرلاین‌های ایرانی قرار نمی‌گرفتند، این هدف محقق نمی‌شد. قرار بود این هواپیماهای پهن پیکر پروازهای بر فراز اقیانوسیه را پوشش دهند.

اين مقام مسئول تاكيد مي‌كند: برخی می‌گویند که دولت می‌توانست هواپیماهای دست دوم و چند سال کار کرده در تعداد بیشتری بخرد و نباید همه سرمایه موجود را خرج هواپیماهای نو و پرهزینه کند. اما واقعیت این است که شرایط رقابت در منطقه‌ بر خرید هواپیماهای نو و هرچند گران حکم می‌کرد و نمی‌توان دولت را برای خرید ایرباس‌های تازه نفس سرزنش کرد. سن ناوگان هوایی کشورهای همسایه بین 5 تا 6 سال است و این در حالی است که همین عدد در ایران از 24 تجاوز می‌کند.

او مي‌افزايد: دولت در آن دوره، به درستی هدف‌گذاری بزرگ و مهمی انجام داده بود. اگر بدعهدی آمریکا نبود و برجام ادامه پیدا می‌کرد، می‌توانستیم بعد از مدتی جایگاه خود را در بازار هواپیمایی منطقه به دست آورده و سهم خود را به دست بیاوریم. با این وجود فضای خرید هواپیمای دست دوم در آن دوره هرگز بسته نبود و شاید اگر دولت به کمک بخش خصوصی در این حوزه هم اقداماتی کرده بود، امروز نتیجه بهتری از برجام گرفته بودیم.

به گفته او، قراردادهای خوبی در این مدت با کشورهای مختلف بسته شد. قراردادهایی که اگر مشمول رفتار غیر قانونی آمریکا نمی‌شد، می‌توانست در تاریخ بعد از انقلاب ایران، ماندگار و تبدیل به دستاوردی بزرگ شود.

اسدي ساماني تاكيد مي‌كند: انتقادی که در این میان می‌تواند به عملکرد دولت در این فرصت دو ساله وارد شود، این نکته است که بخش خصوصی در رابطه با خرید هواپیما در شرایط پسابرجامی توفیقی نداشت و وارد بازی نشد. متاسفانه در این مدت، نگاه مسئولان باز هم یک نگاه دولتی و در راستای تامین هواپیماهای شرکت ایران ایر بود و بخش خصوصی مورد بی‌مهری قرار گرفت. طبعا در چنین شرایطی ما از مزایای تامین اعتبار و ... بخش خصوصی بی‌بهره ماندیم و بخش خصوصی هم نتوانست ناوگان هوایی خود را نوسازی کند.

مورد بعدی، مورد وارد نکردن قطعات ساخت هواپیما در فرصت برجام است. اسدي ساماني در اين باره توضيح مي‌دهد: برخی بر این باورند که شاید اگر به جای خریدن هواپیماهای گران قیمت سراغ وارد کردن قطعات مربوط به آن‌ها و سرهم کردن آن‌ها در کشور می‌رفتیم امروز نتیجه بهتری از برجام گرفته بودیم. من اما این انتقاد را وارد نمی‌دانم و در پاسخ به این تئوری می‌گویم حتی کشورهای بسیار پیشرفته‌تر از ما در این حوزه وارد نشده‌اند. تفکر وارد کردن همه قطعات و سرهم سازی آن‌ها درداخل کشور برای رسیدن به یک هواپیمای نو و ارزان، یک ایده‌آل گرایی است. ایده‌آل گرایی که به مرحله عمل نمی‌رسد و صرفا روی کاغذ فریبنده است. واقعیت این است که ما فاصله زیادی به این مرحله داریم.

او در پاسخ به اين سوال كه در نهايت چقدر عملكرد دولت قابل پذيرش است مي‌گويد: با این وجود، اگر بخواهیم درباره عملکرد دولت در این دوسال قضاوتی داشته باشیم. من فکر می‌کنم تمامی تلاش لازم برای تامین هواپیماهای مورد نیاز کشور به کار گرفته شده و بر این باورم که تا حدی از فرصت برجام به خوبی استفاده شده است.

دبير شركت‌هاي هواپيمايي كشور مي‌گويد: فراموش نکنید با همه اما و اگر‌ها و سنگ‌اندازی‌های آمریکا قراردادهای ما با ای تی آر هنوز لغو نشده و پابرجاست. حتی می‌توان گفت قرارداد خرید ایرباس به قوت خود باقی است و بعید نیست که شاید در آینده‌ای نزدیک و با تغییر برخی سیاست‌های داخلی و خارجی پرونده خرید این هواپیماها دوباره به جریان بیفتد.

تماشاخانه

راننده از ترس پلنگ فرار کرده رفته تو ماشین / درخواست کمک گرفتنش خیلی جالبه (فیلم)

رازهای جالبی از تایتانیک که شاید هرگز درباره‌اش نشنیده باشید (فیلم)

فیلم های دیگر