اعتمادملی: موضوع نقل و انتقال گونههاي جانوري كه در 3 سال اخير و با روي كار آمدن مديريت جديد سازمان محيط زيست به يكي از بحثهاي پرانتقاد از اين سازمان بدل شده اين بار با شكست سنگيني مواجه شد، به طوري كه در جريان انتقال چندين راس كل و بز از يكي از مناطق حفاظتشده استان همدان به منطقه ديگري در همين استان، بر اثر شليك تفنگ بيهوشي ماموران سازمان محيط زيست، تمامي حيوانات بيهوش شده جان باختند تا اين طرح در فاز نخست با تلفات صددرصدي مواجه شود.
به همين منظور دو هفته قبل اين طرح اجرايي شد و در مرحله نخست، 4 كل و بز با شليك تير تفنگ بيهوشي در منطقه حفاظت شده خانگرمز بيهوش شدند تا به منطقه شكار ممنوع ملوسان در نهاوند منتقل شوند اما اين 4 راس حيوان كه 3 راس آنها كل و يكي از آنها بز باردار بود در اثر تزريق دوز بالاي داروي بيهوشي ديگر به هوش نيامدند و هر 4 حيوان تلف شدند.
اين واقعه در شرايطي اتفاق افتاده كه بسياري از كارشناسان محيط زيست به نحوه جابهجايي اين حيوانات و فصل انتخاب شده براي جابهجايي معترض هستند و آن را نشان از ضعف مطالعات علمي در برنامههاي اجرايي سازمان محيط زيست و ناديده گرفتن نظرات كارشناسان مطلع عنوان ميكنند. مرگ كل و بزهاي همدان در اثر تجويز نادرست داروي بيهوشي يادآور همان واقعه سال 81 است.
در اين سال 5 راس گوزن زرد كه در منطقه حفاظت شده ارژن و پريشان و در يك محدوده محصور نگهداري ميشدند براي انجام مطالعات بيشتر توسط سازمان محيط زيست با شليك تفنگ بيهوشي بيهوش شدند ولي هر 5 گوزن، ديگر به هوش نيامدند و تلف شدند كه در آن زمان اعتراضات زيادي از سوي گروههاي زيستمحيطي به نحوه عملكرد مديركل وقت اداره محيط زيست استان فارس صورت گرفت.
از سوي ديگر شنيدهها حاكي است مرحوم هرمز اسدي سال گذشته زماني كه موضوع جابهجايي اين حيوانات را به او پيشنهاد داده بودند، با بيهوش كردن كل و بزها به دليل ريسك بالاي خطراتي كه متوجه اين حيوان ميشود و احتمال سقوط حيوانات از صخرههاي سنگي كه زيستگاه آنهاست، با اين موضوع مخالفت و گزينه كمخطرتر را زندهگيري اين حيوانات با استفاده از توري عنوان كرده بود اما با اين همه سازمان محيط زيست دو هفته قبل اقدام به طعمهگذاري و بيهوش كردن كل و بزها در منطقه حفاظتشده خانگرمز همدان كرد.
با اين وجود مهدي رياحيخرم، مديركل محيط زيست استان همدان دوشنبه گذشته در گفتوگوي تلفني با اعتماد ملي از بيان جزئيات اين واقعه خودداري كرد و گفت: من بازنشسته شدم و ديگر نميتوانم پاسخ دهم! در حالي كه وي بر اساس حكم بازنشستگياش تا تاريخ 30 بهمن ماه همچنان مامور به خدمت بوده است!
حيواناتي كه قرباني تبليغات سازمان محيط زيست شدند
دكتر كهرم همچنين انتخاب فصل براي بيهوش كردن اين حيوانات را زير سوال برد و گفت: انتخاب فصل براي بيهوش كردن حيوان هم مناسب نبوده به طوري كه حتي حيوان ماده آبستن را هم هدف قرار دادهاند. نكته ديگر ميزان دوز داروي مصرفي است كه تشخيص آن كار هر كسي نيست و نياز به متخصص دارد.
وي افزود: فرآيند بيهوش كردن گونههاي جانوري يك فرآيند دقيق است و بايد بر اساس وزن مغز حيوان مقدار مشخصي داروي بيهوشي تزريق شود و اين يك جدول دارد كه براي هرگونه ميتوان آن را محاسبه كرد اما آقايان اين موضوع را نميدانند و نميدانند كه براي حيوان حامله نبايد اين كار را انجام داد چون جنين داخل شكم نميتواند چندين برابر وزن خود دوز بالاي داروي بيهوشي را تحمل كند. نتيجه اين بيفكريها همين است كه امروز 4 حيوان را تلف كردند.
دكتر كهرم خاطر نشان كرد: من تاكيد ميكنم اين قبيل كارها بدون تفكر علمي است و فقط و فقط براي نمايش دادن و يك كار تبليغاتي است و سازمان محيط زيست نيز اگر در اين پروژه موفق ميشد خبرش را به همه روزنامهها ميداد و حالا كه طرحشان به شكست انجاميده طبيعي است كه پنهان كنند.
وي افزود: متاسفانه مديران فعلي سازمان محيط زيست تصورشان از حياتوحش اين است كه يك تعداد حيوان را در قفس و محيط محصور اسير كنند در صورتيكه طبق قوانين بينالمللي كه از طرف IUCN ابلاغ شده اگر حيوان را از طبيعت و زيستگاه اصلياش بگيريد، اين حيوان ديگر از فهرست حيات وحش خط ميخورد. مثلا الان گفته ميشود كه 8000 ببر بنگال در جهان موجود است كه البته 4000 تا از آنها در اسارت و در باغ وحشها هستند بنابراين ديگر نميتوان گفت كه 8000 ببر داريم چون درواقع فقط 4000 تا از اين حيوان در طبيعت است كه جزو حيات وحش محسوب ميشود.
اما اظهارات دلاور نجفي، معاون محيط طبيعي سازمان محيط زيست هم شنيدني است. دلاور نجفي در پاسخ به پرسش خبرنگار اعتماد ملي كه از او پرسيد <آيا از قضيه مرگ و مير كل و بزها خبر داريد و علت را بررسي كردهايد؟> تنها به تاييد اين موضوع اكتفا كرد و از پاسخگويي طفره رفت. دلاور نجفي به مدت چهل دقيقه با خبرنگار اعتماد ملي صحبت كرد و به جاي پاسخگويي به اين پرسش به انتقاد از نشريات و خبرنگاران زيست محيطي - از جمله خبرنگار اعتماد ملي - و اينكه چرا به موضوع بركناري فاطمه جوادي و پرونده همسرش در دستگاه قضايي دامن زدهاند، پرداخت و در پايان گفت: من اگرچه زمينشناس هستم ولي از خيلي از محيط زيستيها بيشتر اطلاعات دارم و هر چيزي كه يك بيولوژيست ميداند من هم ميدانم و تمام واحدهاي بيولوژي را پاس كردهام.
وي افزود: اين صحبتها مصداق امر به معروف و نهي از منكر را داشت و برادرانه توصيه ميكنم كه وقتي مطلب مينويسيد خدا را هم در نظر داشته باشيد و اينقدر جوگير نشويد چرا كه شما غالبا جوگير ميشويد و قلم ميزنيد!
وي افزود: بهرغم احترامي كه براي شما قائل هستم ولي خدا وكيلي تصميم دارم ديگر به شما جواب ندهم؛ نه جواب بدهم و نه ديگر صفحه محيط زيست را بخوانم. حالا هر چه دوست داريد بنويسيد چون جوابيه هم نميدهم چرا كه شرط جواب دادن صداقت طرف مقابل است ولي من امروز اين صداقت را در رسانهها درخصوص بحث محيط زيست نميبينم.
تيم كارشناسي در همدان پاسخ دهد
از سوي ديگر دكتر هومن ملوكپور، دامپزشك نيز نسبت به انتخاب اين فصل براي بيهوش كردن كل و بزها انتقاد كرد.
دكتر ملوك پور در گفتوگو با اعتماد ملي گفت: تيم كارشناسي اين طرح بايد پاسخ دهد كه چرا اين فصل را براي انتقال كل و بزها انتخاب كرده در حالي كه بهترين فصل اوايل يا اواخر پاييز بود نه زمستان كه حيوان آبستن است.
نكته ديگر اينكه بايد از دامپزشك تيم توضيح خواست كه چه ميزان داروي بيهوشي تجويز كرده كه هر 4 حيوان تلف شدند و چرا وقتي روز نخست دو حيوان تلف شدند دوز داروي بيهوشي را در روز دوم پايين نياوردهاند؟
وي تاكيد كرد: تلفات حين نقل و انتقال گونههاي جانوري حدود 15 تا 20 درصد تا حدي قابل توجيه است ولي تلفات صددرصدي اصلا توجيه ندارد و به نظر من كارشناس مربوطه در امر بيهوش كردن حيوان و كارشناس حيات وحش در انتخاب زمان انتقال، دچار اشتباه شدهاند.
اما شنيدهها حاكي است در فرآيند بيهوش كردن اين حيوانات از دارويي به نام كتامين استفاده شده در حالي كه دكتر ملوكپور تاكيد ميكند براي نشخواركنندگان بهتر است از داروي رامپن استفاده شود نه كتامين.