۲۹ اسفند ۱۴۰۲
به روز شده در: ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ - ۰۶:۰۰
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۶۹۳۴۱۰
تعداد نظرات: ۲۹ نظر
تاریخ انتشار: ۱۰:۲۱ - ۲۱-۰۷-۱۳۹۸
کد ۶۹۳۴۱۰
انتشار: ۱۰:۲۱ - ۲۱-۰۷-۱۳۹۸
راه برون‌رفت زنان از این وضعیت برزخی، أخذ حق خودتعیین‌گری در رابطه‌شان است. یکی از این موارد، أخذ کامل حق طلاق از همسر است.

 نشست «حق طلاق، نگاهی متفاوت» با سخنان متفاوت پژوهشگران دینی برگزار شد؛ حسن محدثی، پژوهشگر جامعه‌شناسی دین که ۹ سال بر پدیده شوهرکشی تحقیق کرده، معتقد است اگر زنان در این‌ سال‌ها حق طلاق داشتند، شوهرکشی کمتر اتفاق می‌افتاد. 

به گزارش عصرایران به نقل از ایکنا، "حسن محدثی" جامعه‌شناس و استادیار دانشگاه آزاد اسلامی در این نشست اظهار کرد: حوزه اصلی کار من، جامعه‌شناسی، حوزه دوم، فساد و حوزه سوم، خانواده است. نزدیک به ۱۰ سال است که به طور مستقل روی خانواده کار می‌کنم. پژوهش درباره شوهرکشی آخرین پژوهشی بود که سال گذشته در حوزه خانواده به انجام رساندم. پس از ۹ سال در ۳۰ شهریورماه سال جاری، نگارش نسخه اول این کتاب به اتمام رسید؛ کتابی با نام «زن، عشق و جنایت» که برای مخاطب عام نوشته‌ام و ۵۳ مورد شوهرکشی را بررسی کرده‌ام. یکی از مهم‌ترین قتل‌ها، قتل‌های خانوادگی یعنی زن‌کشی، شوهرکشی، فرزندکشی، والدین‌کشی و ... است. در تاریخ بشر، معمولاً مردها، زن‌ها را می‌کشتند اما شوهرکشی پدیده‌ای نوظهور در ایران و بلکه جهان است

وی افزود: در فرهنگ ما یک ایدئولوژی و نظام فکری ارزشی حول خانواده وجود دارد که «خانواده مقدس است»، این گزاره در اذهان همه ما وجود دارد و متأسفانه حتی بسیاری از جامعه‌شناسان نیز تحت تأثیر این ایدئولوژی می‌گویند که خانواده مقدس است، شاید عالمان دین که می‌گویند خانواده مقدس است، خانواده آرمانی و ایده‌آل را می‌گویند، اما ما به عنوان جامعه‌شناس و پژوهشگر حق نداریم براساس ایدئولوژی درباره جامعه صحبت کنیم. متأسفانه مطالعات ما نشان می‌دهد خانواده نه تنها مقدس نیست بلکه انواع ستم‌ها، تعارض‌ها و تعرض‌ها در آن رخ می‌دهد. گیدنز، جامعه‌شناس معروف می‌گوید: خانواده خطرناکترین جاست، البته او درباره انگلستان صحبت می‌کند و من نمی‌توانم به تبع او، خانواده را در ایران هم خطرناکترین مکان بدانم، اما به هرحال وضع خوبی در خانواده‌های ایران وجود ندارد. متأسفانه در ایران، پژوهش و تحقیق مبنای اداره جامعه و مواجهه با مسائل اجتماعی نیست. بیشتر کلی‌گویی انجام می‌شود یا به ایدئولوژی استناد می‌شود.

کارشناس: حق طلاق برای زنان، باعث کاهش شوهرکوشی می شود

محدثی در ادامه به روند تحقیقات خود درباره شوهرکشی اشاره کرد و گفت: در مصاحبه‌هایی که با زنان قاتل داشتیم نمی‌توانستیم به آن‌ها صد در صد اعتماد کنیم، چون ممکن بود بخشی از واقعیت را حذف کنند تا کارشان را موجه جلوه دهند، برای اینکه بتوانیم حرف‌های آن‌‌ها را محک بزنیم سراغ پرونده قضایی آن‌ها را رفتیم، کار بسیار سختی بود چون در ایران به محققان اعتماد نمی‌شود، به هر دشواری که بود و به کمک برخی مقامات قضایی توانستیم به برخی پرونده‌ها دست پیدا کنیم. لذا در مجموع سه دسته داده به دست آوردیم؛‌۱) داده‌های روزنامه، ۲) مصاحبه با ۵۳ زن و ۳) داده‌هایی که از پرونده قضایی بدست آوردیم. این‌ها را با هم تطبیق دادیم تا شواهد و داده‌هایمان معتبر باشد.

این استادیار دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: مدل نظریه‌ من این است که ایرانیان معاصر در زمینه اجتماعی مدرن زیست می‌کنند و عنصر فردگرایی در آن برجسته است. زن کنونی ما بشری است که از زن ۵۰ سال قبل فردگراتر است، به خواسته‌ها و علایق شخصی خودش اهمیت بیشتری می‌دهد، مادربزرگ یا مادر من فردگرا نبودند، همه همتشان این بود که خود را در خدمت خانواده قرار دهند و فدای آن کنند، اساساً خودشان را با همسر و فرزندشان تعریف می‌کردند. نمی‌گویم خوب است یا بد چرا که بحث دیگری می‌طلبد، اما در دوره جدید این وضعیت را داریم که آدم‌ها فردگراتر هستند. عنصر دیگر این است که زنان عصر ما، امکان ارتباطات گسترده دارند؛ یکی از ویژگی‌های مثبت انقلاب ۱۳۵۷ این بود که زنان توانستند حضور اجتماعی پیدا کنند، بعد از انقلاب، زن ایرانی به خیابان وارد شده و دیگر به خانه برنگشته است. زن ایرانی ۵۰ سال پیش اصلاً با مردان بیگانه امکان ارتباط نداشت اما الان زن در خانه خودش می‌تواند با همه دنیا ارتباط داشته باشد.

این پژوهشگر جامعه‌شناسی در بخش دیگری از سخنان خود گریزی به مسئله موضوع عشق زد و گفت: الان بسیاری از ازدواج‌ها عاشقانه انجام می‌شود و متأسفانه عشق، امری کوتاه‌مدت است. کاش بشر این مشکل را نداشت. کاش آدمی می‌توانست ۲۰ سال، ۳۰ سال با طرف مقابلش عاشقانه زیست کند اما معمولاً سه یا چهار سال بیشتر دوام نمی‌آورد. این چیزیست که همه فیلسوفان و فرزانگان عالم راجع به آن سخن گفته‌اند. افلاطون دو هزار و ۵۰۰ سال پیش در کتاب ضیافت جمله دقیقی دارد و می‌گوید: «وصال، مدفن عشق است. رابطه در سال‌های اول جذاب است ولی متأسفانه رابطه بین دو نفر به هزار و یک دلیل خراب می‌شود.» من به این نتیجه رسیده‌ام که ازدواج دائم در دوران مدرن، امری غیرعقلانی است، متأسفانه یا خوشبختانه در دوران مدرن ما انسان‌ها به سرعت تغییر می‌کنیم، ازدواج دائم باعث می‌شود برای دورانی تعهد بدهم که اختیار آن دست خودم نیست، باید برای ۱۰ سال بعد که نمی‌دانم چه کسی هستم، تعهد بدهم. گیدنز این را تحت عنوان خودهمسانی یاد می‌کند، آیا منِ امروز با منی که تا سال ۶۹ در روستا زندگی می‌کردم، یکی هستم؟ من مدل جدیدی از خانواده و ازدواج‌های مدت‌دار دو یا سه ساله را توصیه می‌‌کنم. اگر توانستند همدیگر را خوشنود کنند، ازدواجشان را تمدید کنند.

وی افزود: مطالعات من نشان داد همه زن‌هایی که شوهر خود را کشتند، بعد از چند سال پس از شروع زندگی، دچار سردی عاطفی شدند، در صورتی که انتظار داریم در خانواده به نیازهای مهمی مانند نیاز عاطفی و جنسی پاسخ داده شود. امروزه در اغلب موارد، یکی از این نیازها از سوی یکی از طرفین پاسخ داده نمی‌شود. وقتی زن دچار خلأ عاطفی می‌شود، ممکن است وارد رابطه فرازناشویی حین تأهل شود. من توصیه می‌کنم مرکز تحقیقات زنان، راجع به این روابط فرازناشویی تحقیق کند. یکی از پیامدهای ازدواج دائم این است که هم مردان و هم زنان، منافقانه کنار یکدیگر زندگی کنند در حالی که در باطن دارند خیانت می‌کنند. بخشی از این زنان درگیر رابطه عاطفی و گرم با مرد نامحرم در حین تأهل می‌شوند، برخی از این زنان شرایط را مدیریت می‌کنند و همینطور به زندگی ادامه می‌دهند! اما برخی زنان هم کم می‌آورند و دچار تضادهای شدید روانی و اجتماعی می‌شوند، زنی که در این وضعیت قرار می‌گیرد بین رابطه با شوهر و رابطه با معشوق دچار تضاد می‌شود و آرام آرام شوهر به موجودی مزاحم تبدیل می‌شود. عمده زنانی که با آن‌ها صحبت کردم به ما گفتند که ما با مرد معشوق احساس محرمیت می‌کردیم، نه با شوهرمان!

ارتباط نداشتن حق طلاق با جنایت‌های خانوادگی

محدثی تصریح کرد: این زنان برای خارج شدن از وضعیت، اولین چیزی که به ذهنشان می‌رسید، طلاق است. اما سه مانع عمده برای طلاق پیش رو دارند: ۱) مانع حقوقی،‌ ۲) مانع اجتماعی، فامیل‌ و دوستان طلاق را مذموم می‌شمارند، ۳) مانع اقتصادی، یعنی اگر حتی حق طلاق هم داشته باشند حمایت مالی از آن‌ها وجود ندارد. خیلی از آن‌ها مادر هستند، بخاطر مادر بودن ادامه می‌دهند اما یکجا کم می‌آورند و دست به جنایت می‌زنند. ۳۳ نفر از ۵۳ نفری که با آن‌ها صحبت کردم برای رهایی از این وضعیت، با معشوق خود نقشه کشیده بودند و شوهر را به زیر خاک فرستاده بودند. چهار، پنج مورد بود که قتل، اتفاقی رخ داده بود. یعنی زن با شوهر مشکل داشت اما قصدی برای قتل او نداشت اما طی یک حادثه ناگهان از کوره در رفته و او را به قتل رسانده است. چهار، پنج مورد اینگونه بود که مرد، زن را به ناموس‌فروشی مجبور می‌کرد. چهار، پنج مورد هم بود که مرد در جلوی مادر به دخترهایش تجاوز می‌کرد. در تمام این ۵۳ مورد اگر زنان، حق طلاق داشتند شوهرکشی اتفاق نمی‌افتد.

وضعیت برزخی زن ایرانی معاصر

محدثی در جمع‌بندی سخنان خود اظهار کرد: وضعیت برزخی زن ایرانی محصول چالش سنت و مدرنیته است؛ به این معنا که مدرنیزاسیون به‌عنوان فرآیندی اجتماعی و مدرنیسم به‌عنوان گرایشی فرهنگی و اید‌ئولوژیک، زن ایرانی را واجد ارتباطات گسترده کرده‌اند، اما سنت به او حق خودتعیین‌گری در رابطه‌ همه‌‌جانبه‌ اجتماعی را نمی‌دهد. زن ایرانی عملاً واجد انواع ارتباط(communication) هست اما مجاز به رابطه‌ اجتماعی همه‌جانبه(social relationship) نیست. او از انواع رسانه‌ها برخوردار است و می‌تواند با افراد مختلف وارد ارتباط شود اما نمی‌تواند روابط اجتماعی خود را تعیین کند. لذا در وضعیتی برزخی گرفتار آمده است. از یک سو تحت تأثیر مدرنیته، منابع کهن دگرسالاری بی‌اعتبار شده‌اند و زن ایرانی به‌طور نسبی خودسالارتر شده یا دست‌کم براساس منابع جدید دگرسالاری، زیست می‌کند اما از سوی دیگر، منابع کهن دگرسالاری، به او حق خودتعیین‌گری را در روابط‌ش نمی‌دهد. حقوق و قوانین موجود، حق زنان را برای تعیین رابطه‌شان به‌رسمیت نمی‌شناسد.

این پژوهشگر جامعه‌شناسی تصریح کرد: راه برون‌رفت زنان از این وضعیت برزخی، أخذ حق خودتعیین‌گری در رابطه‌شان است. یکی از این موارد، أخذ کامل حق طلاق از همسر است. به‌عبارت دیگر، قرارداد عام ازدواج که اکنون در کشور جاری و ساری است باید تبدیل شود به قرارداد خاص ازدواج؛ به‌عبارت دیگر، هر زوجی، قرارداد ویژه و خاص خودشان را ببندند و امضا کنند و بدان جنبه‌ حقوقی و قانونی ببخشند. یک مؤلفه‌ مهم ازدواج، قرارداد است و زوجین می‌توانند قرارداد را براساس خواسته‌های مورد توافق طرفین تنظیم کنند. لذا نباید افراد منتظر تحول در فقه و قانون بمانند.

محدثی ادامه داد: انتظارات موجود در ایران از ازدواج دائم، انتظاراتی غیرعقلانی هستند و در اغلب موارد عملاً محقق نمی‌شوند. لذا بنده پیشنهاد می‌کنم در کنار ازدواج دائم، الگوی جدیدی از ازدواج، مطابق علاقه و انتخاب خودشان، به نام ازدواج چند ساله مثلاً بین دو تا چهار سال در دستور کار مردم و زوجین قرار گیرد و در صورت رضایت زوجین، این دوره‌های دو تا چهار ساله هر بار تمدید شوند. تعیین مهریه نیز در ابتدای ازدواج علاوه بر این‌که امری ضدانسانی و ضداخلاقی است و مرد را از همان ابتدا مدیون می‌سازد و حسی از مبادله‌ مالی را به رابطه‌ صمیمانه‌ زن و مرد تزریق می‌کند، عملاً کژکارکرد (کارکرد منفی) دارد و استقلال اقتصادی زن را محقق نمی‌کند.

لازم است بازاندیشی کامل صورت گیرد و استقلال اقتصادی زن به‌ عنوان یک اصل تعیین شود و راه جدیدی برای تأمین استقلال اقتصادی زن تعبیه شود مثلاً مطابق پیشنهاد حجت‌الاسلام بیگی سیستمی شبیه بیمه‌، برای زنان در هر خانواده تعبیه شود که زن در صورت طلاق یا بحران‌های خانواد‌گی دیگر، بتواند پشتوانه‌ اقتصادی تضمین شده‌ای داشته باشد و نیازی به نزاع و درگیری برای أخذ مهریه نباشد.

تقدس بکارت

محدثی در پایان گفت: تقدس بکارت یا ارزش‌مندی بکارت، فکری ضد انسانی و ضد اخلاقی است و سه ضایعه‌ جدی به‌بار آورده است؛ اول اینکه تبدیل ازدواج به تعبیر عامیانه «هندوانه‌ دربسته» و عدم امکان شناخت زوجین از یکدیگر و تشکیل خانواده بدون شناخت مناسب از یکدیگر؛ بسیاری از آسیب‌های خانواده، از همین نقطه شکل می‌گیرد. تا زوجین رابطه‌ زناشویی نداشته باشند، امکان شناخت مناسب از یکدیگر وجود نخواهد داشت. فکر تقدس بکارت، مانع تحقق ازدواج آزمایشی یا تشکیل آزمایشی زند‌گی مشترک است.

وی افزود: دوم اینکه تلقی غیرانسانی از زنان مطلقه(زنانی که به هر دلیل طلاق گرفته‌اند) و نگریستن به آن‌ها به‌ منزله‌ میوه‌ای که از باغ بیرون زده است و هر کسی مجاز است به حریم‌اش تعرض کند یا دست‌کم نگرشی منفی به زن مطلقه، به وجود می‌آید، فقط به‌خاطر اینکه او باکره نیست. همچنین مشکلات زنان مطلقه در ازدواج دوم به خاطر باکره نبودن، یکی دیگر از پیامدهای ضد انسانی و ضداخلاقی ایده‌ ارزش‌مندی بکارت است. در این مورد، «پاک‌دامنی» می‌باید به‌عنوان یک اصل قرار گیرد نه بکارت. پاک‌دامنی، امری فیزیکی نیست و با وجود یک غشاء یا عدم وجود یک غشاء، پاک‌دامنی حاصل نمی‌شود. در اسلام نیز، پاک‌دامنی غیر از باکره بودن است.

طلاق از منظر زبان‌شناسی قرآنی

در ابتدای این نشست، نیازی، پژوهشگر زبان‌شناسی عربی در نشست «حق طلاق، نگاهی متفاوت» اظهار کرد: من زبان‌شناس هستم و اساساً متون دینی خصوصاً قرآن را از این منظر توجه می‌کنم، حقوق کشور ما، یک حقوق متن‌گراست، این یک مسئله جدی است، اگر متن بد خوانده شود، طبیعتاً در همه عرصه‌های حقوقی و اجتماعی کشور تأثیر بد می‌گذارد و اگر خوب خوانده شود، تأثیر خوب می‌گذارد. تمام مطالب حقوقی ما برگرفته از قرآن و سنت است اما من فقط قرآن را مطالعه می‌کنم و مباحثی که مطرح می‌کنم شاید با کارآمدی فعلی فقهی و حقوقی در کشور فاصله داشته باشد. آرزو داریم که این بحث‌ها بعدها مورد استفاده قرار گیرد و مجموعه‌‌ای از تغییرات حقوقی را رقم زند که از فاصله میان زنان و مردان بکاهد و عدالت را بیشتر کند.

وی در ادامه گفت: زبان عربی یک زبان جنسیت‌پذیر است، به جنسیت حساسیت است یعنی علاوه بر اینکه برای انسان‌ها در زبان، مذکر و مؤنث قائل است، برای اشیا هم قائل است. برای اینکه زبان‌ها از یک مبانی اسطوره‌ای آغاز می‌‌شوند که خدایگان در آسمان‌ها هستند و زمین مؤنث است، به وسیله باران و اراده خدایان بارور می‌شود، در زبان‌های سامی: عبری، عربی و بسیاری از زبان‌هایی که در حوزه زبان‌های سامی وجود دارند، این مذکر و مؤنث را برای همه چیز قائل هستند. این خصوصیت اصلاً در زبان فارسی نیست، زبان فارسی زبان کور جنسیت است؛ نه اشیا در آن جنسیت‌پذیر هستند، نه جانداران و نه حتی انسان‌ها.

 
نیازی تصریح کرد: وقتی یک زبانی، جنسیت‌پذیر باشد به ناچار باید یک جنس را بر دیگری ترجیح دهد، به همین دلیل می‌بینیم که برای خدا، ضمایر مذکر استفاده می‌شود. اشکال اینجا نیست که ضمیر مؤنث استفاده شود یا مذکر، زبان فرانسوی و آلمانی هم همینگونه است اما وقتی که این مسائل به مصادیق و نظام اجتماعی منتقل شود، کار را سخت می‌کند. یعنی زبان مذکر خود را در فرهنگ هم بازتولید می‌کند. همینجا باید این مسئله را تفکیک کرد. در آیات قرآن وقتی خطاب مذکر می‌آید، باید سفیدخوانی شود. یعنی ۵۰ درصدِ مؤنث هم در آن دیده شود. وقتی قرآن می‌فرماید: انّماالمؤمنون اخوة، حتماً باید توجه کرد که مؤمنات هم اخوات هستند.

این کار در طول تاریخ انجام نشد و در ادبیات فقهی و بعد حقوقی، تسلط مذکر بر مؤنث ایجاد شد. غافل از اینکه زبان عربی در ماهیت خود، مذکر را بر مؤنث غالب می‌داند. وقتی خطاب‌های قرآن مذکر است، عده‌ای فکر می‌کنند که خداوند فقط با تعدادی از مذکرهای تاریخ صحبت کرده است، در حالی که واقعیت امر اینگونه نیست و محتوای خطاب‌های قرآن نشان می‌دهد که تمام بشریت و در مواردی دیگر، تمام ایمان‌آورندگان اعم از زن و مرد را خطاب قرار داده است.

این زبان‌شناس در ادامه گفت: مطالعات زبانی که درباره متون عربی انجام می‌دهیم، فرض بر این نیست که ظاهر زبان گویاست، به خصوص زبان عربی که زبانی تأویل‌پذیر است؛ این زبان، زبانی است که معنا را بر صورت مقدم می‌داند. اگر درگیر ظاهر زبان شوید، به اشتباه می‌افتیم. برخلاف زبان‌های هندواروپایی که ظاهر و باطنش یکیست، زبان عربی باطن‌گراست. یک واژه در این زبان ممکن است چندین معنی با تفسیرهای مختلف داشته باشد در حالی که زبان فارسی اینگونه نیست. در آیات مربوط به طلاق هم همین اتفاق افتاده است. تلقی این است که حق طلاق باید به مذکرِ غالب داده شود. این نگاهی که ظاهربین است، به ظاهر عبارات توجه می‌کند، براساس آن تصمیم می‌گیرد و قانون هم می‌گذارد.

نیازی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه لازم است قوانین حقوقی و فقهی ما براساس واقعیت‌های زمانه تغییر کند، اظهار کرد: از حضرت امام(ره) می‌پرسند چرا زنان حق طلاق ندارند؟ پاسخ ایشان را از صفحه ۵۷ جلد دهم صحیفه نور برایتان می‌خوانم: «برای زنان محترم، شارع مقدس معین فرموده است تا خودشان زمام طلاق را به دست گیرند، به این معنا که در ضمن عقد و نکاح، اگر شرط کنند که در طلاق وکیل باشند، به صورت مطلق یعنی هروقت که دلشان خواست طلاق گیرند و یا به صورت مشروط یعنی اگر مرد بدرفتاری کرد و زن بخواهد طلاق گیرد، دیگر هیچ اشکالی برای خانم‌ها پیش نمی‌آید و می‌توانند خود را طلاق دهند، از خداوند توفیق دختران و بانوان محترم را خواستارم. تحت تأثیر مخالفان اسلام و انقلاب واقع نشوید که اسلام برای همه مفید است.» این فرمایش امام، معنا دارد. یعنی وقتی دچار مشکل اجتماعی می‌شویم، از درون دین راه حل پیدا می‌شود. وقتی که قرار است حق طلاق، نسبی و در اختیار هر دو طرف باشد، حالا چه به صورت شرط ضمن عقد و چه غیرآن، فرقی ندارد.

این پژوهشگر قرآن کریم در ادامه سخنان خود گفت: در حوزه طلاق، سه، چهار مسئله مهم در قرآن وجود دارد. اول اینکه در قرآن آنچه تحت عنوان قسط و عدالت مطرح می‌شود، ارزش اصلی است و همه چیز تابع این ویژگی قرار می‌گیرد. ۱۲ مورد در قرآن، عبارت «حدودالله» به کار رفته که ۱۰ مورد آن مربوط به طلاق است، چون نگرانی بسیاری وجود دارد که عدالت برقرار نشود. لذا خداوند مکرر تأکید می‌کند که در طلاق از حدود الهی خارج نشوید. نکته دوم این است که امنیت انسانی و فردی و اجتماعی برای خداوند اهمیت دارد. یعنی وقتی طلاقی اتفاق می‌افتد مرد و زن نسبت به هم مسئولیت دارند و اینجور نیست که با طلاق، کارشان تمام شود. نظام اجتماعی باید امنیت را برای زنانِ طلاق‌گرفته، مهیا کند. اگر نظام اجتماعی ناتوان بود خودِ آن مرد باید امنیت را برای زنان فراهم کند. مرد نباید با استفاده از قدرت فیزیکی خود مانع ازدواج زن شود و نباید هدایایی که داده است را پس گیرد. 

وی افزود: نکته سوم این است که خداوند، حقوق انسانی مثل حق مهاجرت، ازدواج مجدد بعد از طلاق، حق داشتن مسکن و ... را برابر می‌داند. به همین دلیل قرآن می‌گوید: لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ(طلاق، ۱)، آن خانه مال مرد نیست، حتی اگر سند خانه هم مال مرد باشد اما این زن سال‌ها در آن خانه زندگی کرده است و خانه خودش محسوب می‌شود، نباید آن را بعد از طلاق از منزل بیرون کرد، زن حداقل تا پایان زمان عده می‌تواند در همان منزل بماند. نکته دیگری که در قرآن به آن تأکید شده اما در حقوق ما دیده نشده است، توجه به عرف است: فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوف(طلاق، ۲) معروف یعنی عرف اجتماعی و عرف زمانه، عرف عبارت است هنجارهای ارزشی، باوری، رفتاری، نمادی و نگرشی. اخلاق اجتماعی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی ویژگی‌های خودش را دارد. نکته دیگری که می‌خواهم از قرآن اشاره کنم توجه به محبت، مؤدت و داد و ستد عاطفی است که از آن با نام احسان، تراضی و ... در قرآن نام برده شده است. 

این پژوهشگر زبان‌شناسی یادآوری کرد: آیه ۲۰ سوره نساء می‌فرماید: وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا، استبدال مکان زوج یعنی فردی می‌خواهد زوجی را طلاق دهد و زوج دیگری را بپذیرد، خود همین تأکید بر تک‌همسری را هم نشان می‌دهد. قنطار را ثروت هنگفت ترجمه کردند اما معنایش این نیست، واژه‌ایست که از زبان سریانی آمده به معنای کیسه پولی که در قدیم‌الایام واحد پول بوده است. می‌گوید اگر حتی یکی از این‌ها را هم به همسر خود داده‌اید، حق ندارید با بهتان زدن این پول را پس بگیرید. حال به آیه بعد توجه کنید: وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضَى بَعْضُكُمْ إِلَى بَعْضٍ وَأَخَذْنَ مِنْكُمْ مِيثَاقًا غَلِيظًا، خداوند می‌گوید چگونه می‌خواهید آن مال را پس بگیرید در حالی که زندگی‌تان در هم فرو رفته است و میثاق سنگینی با هم امضا کرده بودید. دقت داشته باشیم که میثاق غلیظ در قرآن فقط درباره رسالت پیامبران به کار رفته است، اما در آیه ۲۰ نسا درباره پیمان ازدواج هم استفاده شده است که اهمیت این پیمان را نشان می‌دهد.

نیازی در پایان با بیان اینکه دین اسلام هیچ اذیت و آزاری را برای زنان نمی‌پذیرد، تصریح کرد:عرف زمان پیامبر(ص) عرفی است که پیش ایشان می‌روند و از محیض سؤال می‌کنند: وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيض، فرض کنیم در زمانه ما پیامبری وجود داشت، آیا واقعاً می‌رفتیم از او چنین سؤالی کنیم؟ دغدغه مردم ما الان نیست، اما به هرحال دغدغه مردم آن زمان این بود که درباره نزدیکی در ایام حیض سؤال ‌کنند، جواب قرآن، جوابی حکیمانه و انسانی است می‌فرماید از این جهت که در این دوره برای زن، آزاری وجود دارد و حق ندارید با آن‌ها نزدیکی کند. این یعنی قانونی جهان‌شمول و فرازمانی که زن تحت هیچ شرایطی نباید آزار ببیند و باید امنیت داشته باشد.

یادآوری می‌شود؛ نشست «حق طلاق، نگاهی متفاوت» روز چهارشنبه ۱۷ مهرماه، به همت مرکز پژوهشی مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران با همکاری کانون حقوق سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی، واحد الزهرا(س) برگزار شد.

ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۲۹
در انتظار بررسی: ۱۱۹
غیر قابل انتشار: ۱۹
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۰:۵۶ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
72
29
یعنی از آقای محدثی سرشناس تر نداشتیم که ایشون این رو فرمودن!
چشم بسته غیب گفتین
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۰۰ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
96
70
چرا ضد انسانیه؟ کبوتر با کبوتر باز با باز. شماخیلی دوست داری برای پسرت دختر غیر باکره بگیر. کسی که خودش رو حفظ کرده حق داره یکی مثل خودش رو بخواد. اصلا بخشی از مهریه بر این اساس تعریف میشه و در غیر این صورت مرد حق داره در ابتدای ازدواج عقد رو باطل کنه.
خويي
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۰۵ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
7
66
وقتي طلاق انجام ميگيرند ميگويند عرش الهي ميلرزد امار بگيريد وشفاف بگوييد با كشورهاي همسايه مقايسه كنيد كه انها چقدر طلاق دارند وباعث اصلي طلاق چيست اقتصاد نابسامن چقدر تاثير دارد ومسائل درون خانوادگي چقدر
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۱۰ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
38
78
مطالب جدید و عالی بود.ممنون
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۱۲ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
128
47
این جامعه شناس همون بهتر که توی دانشگاه آزاد تدریس کنه و اظهار فضل نکنه ....
123
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۱۹ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
17
85
نطر این پژوهشگر درباره زندانیان مهریه چیست؟ بهتر نیست زنان مهریه نگیرند و در عوض حق طلاق داشته باشند. هم خر را میخواهید هم خرما؟
امیر
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۲۶ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
24
78
متاسفانه اغلب افرادی که جامعه شناسی میخونن به شدت جامعه نشناس میشن و حتی مواردی که افراد معمولی میبینند را نمیبینن دیگه .الان پیشنهاد ازدواج مدت دار دو یا سه ساله میدن،بعد فکر میکنند خیلی مدرن هستند،خوب همین مساله را اگر اسلام در قالب ازدواج غیر دایم مطرح کنه که فریاد واویلا و ... بالا هست. که البته کاربرد ازدواج غیر دایم در اسلام این نیست.دوما برای برون رفت از مشکلات نسل حاضر این پیشنهاد داده شده،خوب با این وضع تکلیف نسل بعد چی میشه؟ این خانواده ها یا کلا نباید بچه دار بشن یا بچه ها باید هر چند سال به چند سال به بابا و مامان جدید تجربه کنند.بعد تازه باز بیا تحلیل کن که به این بچه ها از لحاظ روانی چه فشار هایی وارد میشه؟تربیتشون چطوری میشه؟ شخصیتشون چطوری میشه؟ بهشون تجاوز میشه یا نه نمیشه؟ هزار تا مشکل جدید به وجود میاد.مساله اینه که جامعه شناس مترم میره یسری افراد مشکل دار که مشکلات روحی و روانی دارند را ملاک قرار میده و برای کل جامعه نسه میپیچه.در صورتی که باید اونها را درمان کرد و اصول درست زندگی کردن و مدارا کردن با بهشون یاد داد.خب عشق سه سال دوام داره،بعد میخای سه سال دیگه باز جدا بشی باز ازدواج کنی؟ حرف برای گفتن زیاده
پارسا
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۳۱ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
21
49
این بحث های مطرح شده فقط ادعاهای یک طرفه است
این آقا ادعاهای خود را در مقابل یک اندیبشمند بیان کند تا اشکالات و اشتباهاتش آشکار بشه
یه جامعه شناس کوچک
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۴۷ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
10
58
اقای دکتر ازدواج های دو یا سه ساله که نیاز به تمدید دارند در صورت رضایت و نارضایتی یکی از طرفین برای تمدید باز هم پای خشونت میان میاد ، درضمن از انجا که مردان تنوع طلبن مطمئنن به هیچ عنوان دائمی با یک همسر نخواهند ماند و این نقطه ضعف نظریه ی شماست..
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۵۲ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
9
25
بر اساس نظر ايشان قبل از ازدواج رسمي مثل كشورهاي خارجي ارتباط صورت گيرد ؟
محدثی در پایان گفت: تقدس بکارت یا ارزش‌مندی بکارت، فکری ضد انسانی و ضد اخلاقی است و سه ضایعه‌ جدی به‌بار آورده است؛ اول اینکه تبدیل ازدواج به تعبیر عامیانه «هندوانه‌ دربسته» و عدم امکان شناخت زوجین از یکدیگر و تشکیل خانواده بدون شناخت مناسب از یکدیگر؛ بسیاری از آسیب‌های خانواده، از همین نقطه شکل می‌گیرد. تا زوجین رابطه‌ زناشویی نداشته باشند، امکان شناخت مناسب از یکدیگر وجود نخواهد داشت. فکر تقدس بکارت، مانع تحقق ازدواج آزمایشی یا تشکیل آزمایشی زند‌گی مشترک است.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۵۸ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
30
51
استاد
اون وقت به این فکر کردی که اگه حق طلاق رو به زن بدهند زن کشی راه نمیوفته؟
همه تحقیقاتتون اینجوریه؟
خدا به داد دانشجوهاتون برسه.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۰۱ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
5
46
سن بلوغ دختران حداکثر 13 سال/سن ازدواج 25 تا 30 سال/ تکلیف نیازهای عاطفی در این بازه زمانی چه می شود؟
ناشناس
Germany
۱۲:۳۱ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
13
26
اتفاقاً این باعث افزایش طلاق می شود چرا برای رفع یک مشکل مشکلیبزرگتر را رقم میزنیم وقتی یک زن با شوهر مشکل دارد باید قوانینی برای احقاق حق زن تصویب کرد تا بتواند از مرد شکایت تا مرد در برابر تمکین از قنون از اذیت و آزار زن خود دست بردارد و شرایطی را فراهم کرد تا در صورت عدم تغییر با رأی دادگاه شرایط طلاق فراهم و حق قانونی زن ادا شود ولی با دادن حق طلاق برای زنان طلاق به شدت در دختران تازه ازدواج کرده و جوانان افزایش پیدا میکند آیا آن وقت در کشور ماقانونی و یا کسی است به این بی تدبیری رسیدگی کند و مسببان را محاکمه که البته نه
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۳۴ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
44
53
احسنت، چه صحبتهای خوبی کردن. البته جنجالی هم هست. اما خواه یا ناخواه، جامعه به سمت چیزهایی که ایشون گفتند بلاخره پیش خواهد رفت.
سعید حیدری
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۴۲ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
15
56
با سلام
در عجبم از دکتر محدثی که چگونه پژوهشی که به گفته خودشان بر روی ۵۳ نفر از زنانی انجام شده است که شوهرانشان را به قتل رسانده اند را اینگونه بی محابا تعمیم داده و نتیجه آن را به کل جامعه زنان ایرانی تسری می دهند و سخن ازپیشنهاد ازدواج آزمایشی و غیره میدهند واقعا باید متاسف بود از این نتیجه گیری های تعمیم یافته غیر علمی که به عنوان کار أمادمیک از طرف فردی پژوهشگر ارائه میشود از ایشان می خواهم بار دیگر در مورد محدودیت های کاربرد علم آمار مانند مشکلات نمونه برداری مانند selection bias و availability bias و.. ویا محدودیت های تحلیل مانند نقش متغیر های پنهان effect laten variable یا علیت معکوس reversed causality و مغلطه هایی که در کاربرد علم آمار وجود دارد بسیار مطالعه فرمایند تا اینگونه خود و دیگران را به اشتباه نیندازند
با تشکر
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۴۲ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
59
59
سلام
لطفاً زودتر اینو حذف کنید محتوی صحبتهای آقای محدثی کاملا غیر اخلاقی و غیر انسانیه و فضای ضد فرهنگی داره. برای چی هرچیزی که یه نفر آدم با رزومه نامعلوم میگه نشر میدید
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۴۶ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
29
23
استاد قرآن پژوه ما(آقای نیازی)چگونه از آیه 20 نسا تک همسری را استنباط کرده است ؟مثلا اگر مردی چهار زن دارد میخواهد یکی را طلاق دهد ویکی دیگر را به جای آن بگیرد آیا این استبدال نیست؟ از آیه محیض چگونه استنباط کلی عدم آزار زنان را برداشت کرده در حالیکه در آیه 34 نسا آمده اگر از نشوز زنان بیم دارید بعد از موعظه وقهر آنان را بزنید.موضوع قسط هم مربوط به یتیمان است نه زنان لطفا به آیه مربوطه دقت کنید.
محمد
Sweden
۱۲:۵۲ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
21
24
تشکر فراوان از عصر ایران.
hadi
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۵۴ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
37
49
بسيار عالي است لطفا از اين نوع مباحث اجتماعي براي شكستن تابوها مطرح نمائيد متشكرم
م.ع
Iran (Islamic Republic of)
۱۳:۳۵ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
31
39
بسیار عالی و مفیدفایده بود
ناشناس
Netherlands
۱۳:۴۳ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
11
21
عجیب بود!
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۳:۴۴ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
19
46
آقای دکتر از خودش شروع کند و کسانی که قبول دارندش
حق طلاق را بدهید به خانم هایتان ...
برای پسرهایتان را هم همینطور...
وو وقتی برای خواستگاری برای آقا پسرتان می روید گواهی تقدس....نخواهید
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۰۴ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
33
45
بنده به عنوان یک زن اصلا موافق فرمایشات آقای محدثی نیستم
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۱۰ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
22
29
با تشکر از سایت عصر ایران در ارائه سخنان جامعه شناس ارجمند بویژه مبحت تقدس ... و زبانشناسی ... . باسد اینگونه سخنان در همه خبرگزاری ها و رسانه های جمعی و حتی فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بازنشر شوند ، زیرا به علت گرانی کتاب همه نمیتوانند خریدار کتاب باشند.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۲۱ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
14
57
اینجوری که این جامعه شناس گفته هر مردی ازدواج ازمایشی میکنه بعد میره سراغ ازمایش نفر بعدی
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۲۷ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
23
49
همه حرفات جناب پرفسور اشتباه هستش
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۵۹ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
9
34
مهریه را چرا برنمی دارید ؟؟؟؟؟؟؟
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۱۱ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
11
70
حق طلاق رو بدن به زنها ، و مهریه رو برای مردها حذف کنند، خیلی هم عالی
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۵:۴۱ - ۱۳۹۸/۰۷/۲۱
15
53
اگه قراره بهشون حق طلاق بدیم پس مهریه رو که از مظالم بزرگ بشریت علیه مردانه باید حذف بشه وبه تعداد 14 سکه برسه.
زنها با حربه مهریه ،مردان رو به گروگان گرفتند وهرگونه فسادی رو تو جامعه ترویج میدند.
لوگو گوگل به‌مناسبت نوروز ۱۴۰۳ تغییر کرد؛ اما ایرانی‌ها از دیدن آن محروم‌اند(+عکس) عجایبِ «اختاپوس‌ها»؛ حیوانات احمق ارسطو که با دست‌هایشان فکر می‌کنند! راهنمای جامع جلوگیری از تعلیق اکانت واتس اپ و بازیابی آن مظلومیت 29 اسفند و بدفهمی معنی «ملی شدن» نفت! ساخت سلاح لیزری برای از بین‌ بردن باکتری‌های دندان مورد عجیب «ادرار زنجره»؛ موضوعی که دانشمندان را کنجکاو کرده است نکات تغذیه‌ای برای مبتلایان به چربی خون در ایام روزه داری رایج ترین مشکلات گیربکس اتوماتیک در خودرو (+ نحوه تشخیص مشکل) سرنوشت غریب ایرانی‌ها در روسیه! (+عکس) پیش بینی اقتصاد ایران در سال 1403 بهترین خوراکی های تقویت حافظه آلودگی نوری پروانه‌ها را تهدید می‌کند تعیین افزایش ۳۵ درصدی حداقل حقوق کارگران بدون امضای نمایندگان کارگری: کمی بیشتر از 11 میلیون تومان! چرا یکی از تاثیرگذارترین فیلسوفان تاریخ حتی یک کلمه هم ننوشت؟ دیپال جی318 ؛ شاسی بلند جدید چانگان در راه بازار (+تصاویر)
وبگردی