رییس جمهوری آمریکا سر خود را بر روی هیکل راکی گذاشته تا شاید بگوید آماده مبارزه (برای استیضاح) است. برای رمزگشایی اما می توان سراغ کتاب الوین تافلر رفت...

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- عکسی که دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا در حساب توییتر خود گذاشته اسباب شگفتی بسیاری شده تا جایی که معتبرترین رسانه‎های جهان که آوردن «صفت» را در خبر - غیر از نقل قول - نادرست می‌دانند این خبر را با تأکید بر "شگفت‌آور بودن" آن منتشر کرده‌اند.

او هیچ توضیحی دربارۀ این عکس نگذاشته اما چنان که می‌بینید ترامپ را در قامت یک بوکسور نشان می‌دهد. با این حال، قابل حدس است که مراد او این است که آمادۀ مبارزه است و این یعنی قرار نیست به خاطر استیضاح، کوتاه بیاید.

یک احتمال ضعیف‌تر هم این است که در پاسخ به شایعات مربوط به بیماری، می‌خواهد بگوید سالم و تن‌درست است اما هر یک از این حالات که درست باشد از این رو عجیب است که یک سیاست‌مدار این همه بر جسم و بدن و مشخصا «عضله» خود تأکید نمی‌ورزد. (اگر ولادیمیر پوتین هم تصاویر آمادگی جسمانی خود را منتشر می‌کند اولا واقعی است چون از نوجوانی دوره‌های متفاوت جاسوسی و آشنایی با انواع مهارت‌های ورزشی را دیده و عکس ساختگی نمی‌گذارد ثانیا اشتهار او بیش از جسم و اندامی که از متوسط روس ها کوتاه‌تر است به هوش اوست و البته هوش اطلاعاتی و امنیتی و نه الزاما در خدمت دموکراسی).

این تصویر در واقع متعلق به سیلوستر استالون (در تلفظ ایرانیان، سیلوستر استالونه) در فیلم «راکی» است. غرض از این یادداشت البته این توضیحات نیست زیرا هم مشخص است که راکی است و نیز پیام آن پیداست که آمادگی برای مبارزه است و روحیه جنگندگی و این هم البته با شخصیت ترامپ سازگار است.

غرض اما نکته ای دیگر است:

«جا‌به‌جایی در قدرت» عنوان کتابی بسیار مشهور از «الوین تافلر» است که در سال 1370 خورشیدی در ایران با ترجمۀ درخشان خانم دکتر شهین‌دخت خوارزمی منتشر شد و به چاپ‌های متعدد رسیده است و پر است از مثال های و داستان های واقعی و ترسیم مسیر قدرت از زوز تا ثروت و از ثروت تا دانایی. کتابی که بی شک تا پایان عمر فراموش نمی‌شود.

موضوع این کتاب این است که منبع قدرت در یک دوره زور و خشونت بوده و بعد ثروت و دارایی شده و در قرن بیست و یکم دانایی خواهد بود و از این تمثیل استفاده می کند: «عضله، پول و مغز». نماد زور، عضله است و نماد ثروت، پول و نماد دانایی مغز.

الوین تافلر با این کتاب می‌خواهد (می‌خواست) دریچه‌های دنیای جدید یا عصر دیجیتال را به روی ما بگشاید و الحق که گشود و حالا که بعد از 27 یا 28 سال دوباره می‌خوانیم، می‌بینیم که بسیاری از آنچه درباره عصر دانایی و دیجیتال گفته بود به واقعیت پیوسته و همین گوشی‌های هوش‌مند بهترین گواه است. گوشی‌هایی که با آنها همه کار می کنیم: نه تنها تماس می‌گیریم یا پیغام می‌گذاریم که مطلب می‌خوانیم، متن،منتشر یا بازنشر می‌کنیم، پول پرداخت می‌کنیم، فیلم می‌بینیم، موسیقی می‌شنویم، عکس به اشتراک می‌گذاریم، سخنرانی می‌شنویم, گروه تشکیل می‌دهیم و بسیار کار دیگر.

قصد ندارم این کتاب را توضیح دهم که مشهورتر و معتبرتر از آن است که نیاز به شرح دوباره و چند باره داشته باشد و عالب مخاطبان با آن آشنا هستند.

نکتۀ جالب اما که چندی پیش و در مطالعه دوباره پس از 27 سال با آن روبه رو شدم این بود که در فصل سوم (فراسوی عصر زرق و برق) نام دونالد ترامپ را می‌آورد. بله، همین ترامپ را! – (صفحه 48 چاپ دوم) به عنوان مصداقی از "عصر زرق و برق": پول و تبلیغات.

عین عبارت کتابی که در سال 1990 در آمریکا منتشر شده یعنی 26 سال قبل از روی کار آمدن دونالد ترامپ و به فاصله کوتاهی در ایران به بهترین شکل ترجمه و منتشر شد این است:

«اسامی غول‌های تجاری درست مثل ستارگان هالیوود از رسانه‌ها پخش می‌شود. شخصیت‌هایی مثل دونالد ترامپ یا " ایو کوکا" در محاصرۀ تبلیغات‌چیان قرار دارند... نمایش‌های کمدی این دو را مسخره می‌کنند. این دو و نویسندگان آنها کتاب‌های پرفروشی را به خود اختصاص می‌دهند. حتی از هر دو به عنوان نامزدهای بالقوه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده نام برده شده یا خودشان چنین ترتیبی داده‌اند.»

جالب‌تر این که در پاورقی یادآور می‌شود :کارتون Doonesbuty دونس باری، به طرز وحشیانه‌ای دونالد ترامپ -سرمایه دار متنفذ املاک - را هجو کرده (به خاطر این که کتاب پرفروش او به نام The Art Of Deal با همکاری یک نویسنده - تونی شوارتز- نوشته شده (یعنی خودش ننوشته) و دربارۀ شایعات ریاست جمهوری به مقاله ای در واشینگتن پُست، ارجاع می دهد.

الوین تافلر اما در صفحات بعد می کوشد این نکته را ثابت کند که بشر از دوره عضله (زور) و پول (ثروت) عبور کرده و وارد عصر دانایی شده حال آن که ترامپ به دوره ماقبل (ثروت) تعلق دارد و می‌خواهد بگوید او متعلق به جهان جدید نیست و دو صفحۀ بعد می نویسد:

«مردانی چون ترامپ و ایوکوکا اگر هم معرف چیزی باشند، مربوط به گذشته است. این دو به هیچ وجه منادی آینده ای نوین نیستند...

به هر حال در عصر انقلاب، همه نوع گیاه و جانور عجیب و غریب پدیدار می شود. موجوداتی با خُلق و خوی از میان رفتۀ چند نسل پیش، موجوداتی استثتایی...»

الوین تافلر به شکل شگفت آوری می خواهد بگوید به قاعده، ترامپ که متعلق به عصر ماقبل دانایی است نباید بتواند قدرت را به دست آورد چون نماد مدرن قدرت نه عضله (زور) و پول (ثروت) که مغز (دانایی) است اما با این حال استثنا را رد نمی‌کند و تنها چند ماه پس از مرگ او همین استثنا سر بر آورد! به گونه‌ای که نمی‌دانم بنویسم پیش‌بینی او محقق شد یا بنویسم نشد! [«شد»، چون احتمال پدیدار شدن استثنا را مطرح کرده بود و «نشد» چون قاعده را امر دیگری می دانست و از "فراسوی عصر زرق و برق" خبر داده بود]

حالا به صدر این گفتار برمی گردم: تصویری که دونالد ترامپ از عکس با تکیه بر عضله و آن هم متعلق به ستاره افول کرده هالیوودی گذاشته است یادآور همان توصیف پیش گفته می‌تواند باشد.

تا دیروز تصور می کردیم ترامپ ما را از «عصر دانایی» - قرن 21- به عصر ثروت و متناسب با قرون 19 و20 برگردانده یا برآن است که چنین کند اما با این تصویر جدید انگار بر آن است که به قبل تر بازگرداند: عصر زور با نماد عضله!

الوین تافلر در سال 1395 خورشیدی (2016 میلادی) و 4 ماه قبل از انتخاب حیرت انگیز دونالد ترامپ درگذشت و نبود تا ببیند ترامپ نه تنها برآن است که جهان را به عصر ثروت و حاکمیت پول بازگرداند که چه بسا در سودای بازگشت به عصر عضله و زور هم باشد.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه