۲۹ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۹ آذر ۱۴۰۴ - ۱۷:۵۴
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۷۱۵۶۹۰
تاریخ انتشار: ۰۰:۲۷ - ۰۷-۱۲-۱۳۹۸
کد ۷۱۵۶۹۰
انتشار: ۰۰:۲۷ - ۰۷-۱۲-۱۳۹۸

از وبا و طاعون تا کرونا در ایران / اعتمادالسلطنه: کاش مشهد قرنطینه می‌شد (فیلم)

با ورود کرونا به ایران، اولین‌بار نیست که یک بیماری همه‌گیر مردم ایران را می‌ترساند. در تاریخ ایران این اتفاق چندبار رخ داده و عواقب آن به ثبت رسیده است.

عصر ایران؛ محسن ظهوری - «امروز شنیدم وبا در مشهد مقدس روزی هفتاد - هشتاد نفر را تلف می‌کند. ده روز دیگر یقین در اردو خواهد بود. ممکن بود با مبلغ کمی مخارج، قرانتین (قرنطینه) بگذارند، شاید این مرض به جای دیگر سرایت نکند؛ اما کی حکم بکند و کی بشنود. انالله و انا الیه راجعون» این را «اعتمادالسلطنه» در خردادماه سال ۱۲۷۱ نوشته. وقتی مردم در مهم‌ترین شهر مذهبی ایران درگیر جنگی نابرابر با بیماری خطرناکی بودند که می‌شد با ایجاد تدابیر حکومتی، جلوی تلفات وسیع آن را گرفت. مثل کاری که امیرکبیر ۴۱ سال قبلش برای همین بیماری انجام داده بود: «برای محافظت ممالک محروسه از آلودگی ناخوشی مزبور، در مرزها قاعدۀ گراختین (قرنطینه) گزارده شد که مسافران را چند روز در آنجا نگه دارند.»

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بیشتر بخوانید:

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

شیوع بیماری‌های همه‌گیر در ایران تاریخی طولانی دارد. بیماری‌هایی مثل جذام و طاعون که در کتب‌ قدیمی ایران از آن‌ها یاد شده و برای مقابله با شیوع‌شان هم دستورالعمل‌هایی برای نیالودن خاک و آب و رعایت بهداشت فردی برمی‌خوریم. اما این توصیه‌ها برای «وبا» درمانی نداشتند که بیماری بومی ایران بود و سالی یک‌بار همه‌گیر می‌شد. مثل وبای تبریز که حدود ۷۰۰ سال پیش در زمان سلطان «اویس آل‌جلایر» همه‌گیر شد، ۳۰۰هزار نفر را کشت و کاری هم از دست حکومت برنیامد. یا همه‌گیری ترسناک آن در هرات دوره تیموریان که می‌گویند احتمالا با طاعون همراه بود و به قول «فصیح خوافی» مورخ ایرانی، چنان کشنده که از هر ۲۰۰ نفر، یکی زنده ماند.

اکثرا هم بازرگانان از ناقلان اصلی این بیماری بوده‌اند و راه ابریشم هم یکی از مسیرهای مهم انتقال. «میرخواند» مورخ مشهور روایت کرده که در سال ۷۵۷ خورشیدی «طاعون» در «کلات» خراسان ظاهر شد و بسیاری از مردم آنجا را به کام مرگ فرستاد. این بیماری خطرناک بارها به ایران حمله کرده که فقط چند نمونه‌اش از دوره صفوی گزارش شده. از گفته مورخان معلوم است که هربار وقوع این بیماری خطرناک، ۲۰ تا ۳۰ هزار نفر را در قزوین، اردبیل، گیلان و همدان کشته است. مثل «سیاه سرفه» که در ایران چندباری همه‌گیر شد و طبقه گفته «بهاءالدوله رازى» پزشک برجسته ایران حدود ۴۰۰ سال پیش بسیاری را در ری از بین برد. یا «تراخم» و «تیفوس» که گهگاه در نقطه‌ای همه‌گیر می‌شدند، عده زیادی را می‌کشتند و می‌رفتند. گرچه پزشکان ایرانی برای درمان این بیماری‌ها راهکارهایی ارائه می‌کردند، اما جلوگیری از شیوع گسترده آن نیازمند سازوکاری بود که تنها از حکومت برمی‌آمد، اما به درستی انجام نمی‌شد.

فهرست بیماری‌های همه‌گیر در ایران بیش از این‌هاست، اما همه‌گیری هیچ‌کدام آن‌ها به آنفلوآنزای اسپانیایی نمی‌رسد که به خاطر همزمانی‌اش با جنگ جهانی اول، آمار دقیقی از مرگ‌ومیر آن نداریم. می‌گویند این بیماری ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون نفر را در جهان کشت؛ یعنی ۳ تا ۵ درصد جمعیت انسان آن روزگار. آمار مرگ‌ومیر آنفلوآنزای اس‍پانیایی در ایران را که مردمش دچار کم‌خونی و قحطی بودند، تا ۲ونیم میلیون نفر هم تخمین زده‌اند.

در سال‌های اخیر هم بیماری‌های همه‌گیر چندباری در ایران شیوع داشته‌اند. مثل «آنفلوآنزای مرغی» و حالا «کووید ۱۹» معروف به «کرونا» که سرعت شیوع آن بسیار بالاست. اینکه تاریخ بعدها درباره پیشگیری‌ها از شیوع این بیماری در ایران چه می‌نویسد بستگی به عملکرد امروز مسئولین دارد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

بیشتر بدانید:

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ارسال به دوستان
نبرد انتقامی در جام حذفی؛ خیبر به دنبال طلسم‌شکنی مقابل سپاهانِ شکست‌ناپذیر بازگشت آلودگی هوا به تهران از یکشنبه وقتی «پامپ» دامپ می‌شود؛ چگونه مهران مدیری برنامه را از ریتم انداخت کشنده GX560 به خط تولید رسید؛ آغاز نوسازی ناوگان فرسوده با محصول جدید سایپادیزل دروغ های شاخ دار رئیس‌جمهور های آمریکا/ از سرماخوردگی کندی تا رابطه نامشروع کلینتون وعده معاون دفتر رئیس‌جمهور: یارانه به‌صورت مستقیم به جیب مردم می‌رود هشدار پلیس فتا درباره اپلیکیشن‌های جعلی؛ تله سارقان با عنوان «به‌روزرسانی همراه‌بانک» پشت‌پرده جنجال دربی کرمان؛ دعوای مالی باشگاه مس و صداوسیما بر سر کمک‌داور ویدیویی جنجال پنالتی‌های تبریز؛ کری‌خوانی یا شیطنت؟ مرز باریک هیجان و بداخلاقی تغییر ساعت کاری میادین میوه و تره‌بار برای شب یلدا + جزییات قاب تماشایی رضا فیاضی و همسرش؛ درخشش کت چرم سبز و استایل کلاسیک در پایتخت (عکس) هزینه بارور سازی ابر‌ها چقدر است؟ یک فوق تخصص خون: سرطان در صورت تشخیص زودهنگام قابل کنترل خواهد بود واردات محصولات فولادی 36 درصد کاهش یافت بحران اورونوف در مسابقات سرنوشت‌ساز؛ آمار عجیب ستاره ازبک در بازی‌های بزرگ
نظرسنجی
طنز «مهران مدیری» را بیشتر دوست دارید یا طنز «رضا عطاران» را؟