اولين سند ساواك درباره امام خميني

اولين گزارش ساواك كه نام امام خميني در آن برده شده است ، مربوط به تاريخ 22 اسفند 1335 است كه در 1002 كلمه تنظيم شده است و يم بررسي اجمالي از وضعيت حوزه علميه قم در زمان زعامت مرحوم آيت الله بروجردي است.

گزارش

محترما با تقديم عين سه برگ اطلاعيه واصله در مورد حوزه علميه قم، به طوري كه خاطر عالي مستحضر است اطلاعيه مزبور در تاييد گزارش سرهنگ 2 رحماني افسر اين دايره كه به ماموريت قم اعزام شده بود مي‌باشد.

رئيس دايره ايلات و مذاهب سرهنگ قلقسه
به عرض مي‌رساند. سرهنگ صمديان پور 22/12/35 يك نسخه ديگر واصل و به عرض رسيده است.
بايگاني شود

حوزه علميه قم

مرجع اول آقاي حاج آقا حسين طباطبايي بروجردي به عنوان فرد اول شناخته شده است. تعدادي بيش از پنج هزار نفر از طلاب مقيم قم اساس معيشت آنها به مساعدت آقاي بروجردي منوط مي‌باشد. كه به هر طلبه‌اي بر حسب مدارج تحصيل و وضع خانوادگي ماهيانه نقدي و جيره‌جنسي (حواله نان) دارند.

طبقه‌بندي طلاب بر حسب مدارج تحصيلي سه طبقه‌اند:
1- طلبه محصل سطوح مقدماتي كه مطابق است با دوره دوم دبيرستان.
2- طلبه محصل سطوح. مطابق است با دوره ليسانس.
3- طلبه‌‌اي كه درس خارج مي‌خواند و آماده مقام اجتهاد است. مطابق است با دوره دكترا .
پرداخت شهريه به طلاب بدين شرح ايت:
1- طلبه مجرد مقدماتي، ماهي 120 ريال
2- طلبه معيل مقدماتي ، ماهي 240 ريال
3- طلبه محصل سطوح مجرد، ماهي 150 ريال
4- طلبه محصل سطوح معيل ، ماهي 300 ريال
5- طلبه درس خارج مجرد، ماهي 230 ريال
6- طلبه درس خارج معيل ، ماهي 450 ريال

هر فرد طلبه در هر درجه از تحصيل ماهيانه 5 من يا 15 كيلو حواله نان دارد. براي عيال و هر اولاد پنج من نان به وظيفه جنسي ماهيانه اضافه مي‌شود. بعضي از طلاب هستند كه گاهي فوق العاده مي‌گيرند. اين فوق‌العاده از صد تا چهار صد و پنجاه ريال ميشود.

آقاي بروجردي به طلاب حوزه علمي خراسان، كرمانشاهف نجف اشرف و كربلا هم وظيفه نان را حواله مي‌دهند و مرحوم حاجي سيد ابوالحسن اصفهاني هم همين رويه را داشتند. آقاي بروجردي داراي دو پيشكار هستند.

1- آقاي حاج احمد كه مراقب امور شخصي آيت الله است.

2- آقاي شيخ محمد حسين احسن كه متصدي دفاتر طلاب و مباشر پرداخت است.

 
تعداد طلابي كه درس خارج استفاده مي‌كنند در حدود 1300 نفر مي‌باشد كه هميشه در محضر درس آيت الله در مسجد بالاسر در حدود هزار نفر حاضر مي‌شوند.

 
مراجع و مدرسين و سران درجه دوم حوزه علم قم كه هر يك واجد مقام اجتهاد و صاحب فتوي و مدرس علوم دين و مورد مراجعه مقلدين در بخشي از كشور مي‌باشند،‌به ترتيب مقام و درجه و اهميت به شرح زير مي‌باشند:

*نام

* تعداد طلاب درس خارج حوزه هر يك

*مسجدي كه اقامه مي‌كنند

*منطقه نفوذ تقليد

-آقاي سيد محمدرضا گلپايگاني، در حدود 300 نفر، مسجد بالاي سر در صحن و مسجد حسين آباد، ايالات مركزي ايران
- آقاي سيد كاظم شريعتمداري،‌در حدود 300 نفر، مدرسه مرحوم حجت،‌آذربايجان و تهران
- آقاي سيد محمد حسين طباطبايي قاضي، در حدود 200نفر، اقامه نمي‌كند، آذربايجان و تهران
- آقاي شيخ محمد اراكي از صحابه مقدم مرحوم شيخ عبدالكريم، در حدود 100 نفر، مدرسه فيضيه، اراك/ بروجرد
- آقاي حاج آقا روح الله خميني كه از لحاظ درس حائز اهميت است،‌در حدود 500 نفر، اقامه نمي‌كند، ايالت مركزي و غرب ايران
- آقاي سيد شهاب‌الدين نجفي، در حدود 100نفر، در صحن قم بالاي سر، تبريز و قم و كشور عراق
- آقاي شيخ عباسعلي شاهرودي، در حدود 50 نفر، مسجد بازار، در اطراف خراسان
- آقاي سيد محمد داماد داماد مرحوم حاجي شيخ عبدالكريم، در حدود 100نفر، مسجد بازار خندق
- آقاي حاج شيخ فكور، در حدود 50 نفر، ندارد، قم و بعضي از بخشهاي جنوبي
- آقاي حاج ميرزا ابوالفضل قمي، در حدود 100 نفر، مسجد امام، ندارد
- آقاي سيد باقر سلطاني،‌در حدود 100نفر، ندارد، غرب ايران مورد توجه عوام قم
- آقاي حاج مير سيد حسن برقعي، در حدود 100 نفر، سحن و مسجد كوچه حرم، -
- آقاي سيد رضا صدر جوانترين مدرسين است، در حدود 100 نفر، ندارد، قم و اصفهان
طلابي كه در محضر درس هر يك از علما شركت مي‌كنند به نحوه انحصار نيست بلكه در محضر درس جند مدرس شركت مي‌كنند زيرا بعضي از مدرسين در فقه سلطه دارند بعضي در اصول قدرت بيان و تحقيق دارند بعضي در علوم معقول واردتر است و به همين جهت طلاب براي استفاده بيشتر چند حوزه تدريسي را انتخاب مي‌نمايند.

علمايي كه (به) عامل اجتماعي هم علاقه‌اي دارند:
1- آقاي سيد كاظم شريعتمداري
2- آقاي حاج آقا روح الله خميني
3- آقاي سيد محمد حسين قاضي طباطبايي
عموم علما و مدرسين مخالف كمونيسم هستند ولي به دستگاه حاكمه كشور هم اعتقادي ندارند، سه نفر آقايان فوق تبليغات و فعاليت منطقي بر عليه كمونيزم را هم تعقيب مي‌كنند.

 

هفته‌اي يك بار در محضر آقاي سيد محمد حسين قاضي (طباطبايي)‍ ‍‍[جلسه‌اي از افراد] علاقمند و مستعد را براي تنظيم مقالات و تحقيق و انتقاد در عقايد مادي اجتماعي تشكيل است و بحث و گفتگو صورت مي گيرد و به همين جهت معظم له تاليفات متعددي در اين زمينه دارد.
ملاحظات زير قابل بررسي و تحقيق است:

1- گروه زيادي از طلاي فراريان نظام وظيفه هستند كه به اميد سنگر مصونيت از بخشهاي مختلف به حوزه قم رو مي‌آورند و به تحصيل علوم ديني مي‌پردازند.

2- شهريه و كمكي كه در حوزه م به آنها مي‌شود كافي براي تامين معيشت نيست و اغلب از وطن خود و خانواده خود كمك دريافت مي‌دارند يا در ايام ماه رمضان و محرم و صفر از منبر دستمزدي به دست مي‌آورند.

3- به علت رسوخ لزوم تبعيت از احكام اسلام قوانين موضوعه را موافق دين نمي‌دانند.

4- چون ايام ماه رمضان و محرم و صفر درس تعطيل است طلاب به وطن خود مراجعت مي‌كنند تا از منبر و وجوه بريه كمك خرجي به دست آورند و بدين جهت مجموع افكار و نظرياتي كه در اين مدت در حوزه‌ةاي قم منعكس شده در شهرستانها انتقال يافته و زمينه‌ فكر طبقات حقيقي مردم دين‌دار مي‌شود.

پيشنهاد:
اگر در تهران سازمان ديني به وجود آيد و از مقدورات فعلي مثل مسجد سپهسالار، دستگاه توليت قم، دستگاه توليت آستانه - در حوزه علميه قم پرتواندازد مي‌توان غير مستقيم اين حوزه را تحت تاثير اقدامات مفيد قرار داد و پيش از هر دستگاه تبليغاتي براي ارشاد و رهبري افكار عمومي بخش مهمي از مردم كشور اقدام نمود.