ضرورت توجه به تمام گونه‌های حیات وحش حتی مارمولک خانگی

افشین علیزاده در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه دید کلی جامعه بیشتر متوجه موجودات بزرگ‌ جثه، گوشتخواران و موجوداتی است که به‌دلایل مختلف بیشتر مورد علاقه مردم هستند، اظهار کرد: متاسفانه آنچه مسلم است این است که توجه بیشتری به «گونه‌های چتر» Umbrella Species یعنی گونه‌هایی می‌شود که حضور آن‌ها در یک محیط نشان‌دهنده این است که تمام اجزای اکوسیستم بایکدیگر هماهنگ هستند در حالی‌که که به‌منظور حفظ گونه‌های چتر لازم است به سایر گونه‌ها نیز توجه و از آن‌ها حفاظت شود.

این متخصص اکولوژی حیات‌ وحش و مدیریت زیستگاه‌ها ضمن بیان اینکه اکوسیستم یا بوم‌سازگان همانطور که از نامش مشخص است، سیستم نظام‌مندی است که کلیه اجزای طبیعت را به یکدیگر ‌پیوسته و مرتبط نگه می‌دارد، گفت: اجزای اکوسیستم مانند حلقه‌های زنجیر به یکدیگر متصل هستند بنابراین اگر یکی از این حلقه‌ها ‌از بین برود تمام نظم اکوسیستم نیز از بین خواهد رفت.

وی ادامه داد: در طرح حفاظت از یوزپلنگ آسیایی که گونه‌ای به‌شدت در معرض خطر انقراض است تنها حفاظت از یوز کافی نیست و لازم است طعمه‌های آن از جمله آهو، قوچ و میش و کل و بز نیز حفاظت شود. حفاظت از گونه‌های طعمه نیز منوط به حفاظت از گونه‌های دیگری مانند انواع گیاهان، خزندگان و دوزیستان است که با این گونه‌ها همزیستی دارند.

علیزاده ضمن اشاره به اینکه انقراض یک گونه می‌تواند منجربه آسیب به گونه‌های دیگری شود که با آن همزیستی دارند، به بیان یک مثال ‌پرداخت و اظهار کرد: اگر نوعی از ‌پروانه در طبیعت منقرض شود درپی آن ممکن است گیاهی که گردافشانی آن برعهده ‌پروانه است و مورد تغذیه یک گونه علفخوار قرار می‌گیرد نیز از بین برود و این روند به‌صورت زنجیره‌وار می‌تواند بر گونه‌های مختلف تاثیر بگذارد.

این متخصص اکولوژی حیات‌ وحش و مدیریت زیستگاه‌ها تاکید کرد: باید همه گونه‌ها را به‌صورت یک مجموعه درنظر گرفت و نباید در موارد مختلفی از جمله اهمیت حفاظت بین آن‌ها تفاوت قائل شد. در بسیاری از موارد زمانی‌که مردم گونه‌ای مانند مارمولک را در طبیعت یا منازل خود مشاهده می‌کنند در جهت از بین بردن آن اقدام می‌کنند این در حالیست که مارمولک به‌ تنهایی کنترل‌کننده جمعیت حشرات و عنکبوت است. عنکبوت نیز کنترل کننده برخی انواع دیگر حشرات است و این ارتباط بین اجزای نظام‌مند اکوسیستم هنوز برای عموم جامعه جا نیفتاده است.

وی ادامه داد: لازم است مقداری دید خود را نسبت به گونه‌های مختلف حیات وحش گسترده‌تر کنیم و با نگاهی بازتر به نظم اکوسیستم و تمام گونه‌های موجود در آن بنگریم و آن‌ها را مورد توجه قرار دهیم.

علیزاده در ‌پایان صحبت‌های خود گفت: طی سال‌های اخیر سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان‌های مردم نهاد اقدامات خوبی در زمینه برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای آشنایی محیط‌بانان و جوامع محلی با گونه‌های کوچک جثه‌ای که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند، انجام داده‌اند و محیط‌بانان نیز که در ‌پایش‌ها و سرشماری‌های گذشته تنها از گونه‌هایی مانند کل و بز و قوچ و میش و آهو آماربرداری می‌کردند، اکنون هر گونه‌ای را که طی گشت و ‌پایش‌های خود با آن‌ها برخورد می‌کنند را ثبت و گزارش می‌کنند.