پیشنهادات سخنگوی پیشین وزارت خارجه به دولت بعدی

رامین مهمان‌پرست در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این سوال که به نظر وی در بحث سیاست خارجی اولویت دولت آینده باید چه مسائلی باشد، گفت: در بحث اقتصاد داخلی و همچنین تجارت خارجی موضوع سیاست خارجی بسیار تعیین کننده است و در این حوزه دیپلماسی اقتصادی باید در اولویت قرار بگیرد. یعنی رئیس جمهور و وزیر خارجه ای که مسئولیت دستگاه دیپلماسی را بر عهده می گیرد باید به دیپلماسی اقتصادی باور داشته باشد و به این موضوع توجه داشته باشد که توسعه روابط خارجی بدون داشتن منافع اقتصادی دارای پایداری و ثبات نخواهد بود.

سخنگوی پیشین وزارت خارجه گفت: اگر دولت بعدی به این موضوع توجه داشته باشد که می بایست دیپلماسی اقتصادی در اولویت اول قرار بگیرد در همین چارچوب همه دستگاه های داخلی نیز باید بپذیرند که می بایست در حوزه روابط خارجی با وزارت خارجه هماهنگ باشند و فرماندهی وزارت خارجه در این زمینه را بپذیرند.

مهمان پرست در همین چارچوب گفت: در همین راستا وزارت خارجه نیز باید در داخل خود تغییراتی ایجاد کند که نشان دهد لیاقت و توان این فرماندهی را دارد و می تواند زمینه را برای حضور ایران در بازارهای جهانی و منطقه ای و رفع نیازهای کشور تأمین کند. در همین چارچوب مناسب است که تغییراتی در وزارت خارجه ایجاد شود.

وی با بیان اینکه در ابتدا باید ساختار وزارت خارجه تغییر کند، افزود: ساختار فعلی وزارت خارجه از کارآمدی چندانی برخوردار نیست و این وزارتخانه به صورت موضوعی تقسیم بندی شده است. در حال حاضر دو معاونت اقتصادی و سیاسی در وزارت خارجه وجود دارد و برخی این تصور را دارند که وجود معاونت اقتصادی دال بر این است که به دیپلماسی اقتصادی توجه شده است در حالی که ممکن است این موضوع نتیجه برعکس دهد. در حال حاضر معاونت سیاسی در وزارت خارجه بر عهده آقای عراقچی است و از دیگر سو ایشان مسئولیت مذاکرات برجام را بر عهده دارند و این موضوع فرصت زیادی را از ایشان می گیرد و همین امر ممکن است که مانع از این شود که وقت بیشتری برای روابط دوجانبه و چندجانبه اختصاص داده شود. در حال حاضر معاونت اقتصادی در وزارت خارجه به مسائل کلی می پردازد و در بحث های دوجانبه نقش چندانی ندارد.

وی در همین راستا اظهار کرد: برای حل این موضوع مناسب است که پنج معاونت منطقه ای در این وزارتخانه ایجاد شود و هر کدام از  این معاون ها مسئولیت کلیه مسائل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... کشورهای حوزه کاریشان را بر عهده بگیرند. این تقسیم بندی باید متناسب با شرایط منطقه و بین الملل صورت بگیرد. مثلا در شرایط کنونی به دلیل اهمیت همسایگان مناسب است که یک معاونت خاص در ارتباط با همسایگان ایجاد شود.

سخنگوی پیشین وزارت خارجه با تأکید بر اینکه باید متناسب با آخرین وضعیت روز معاونت های منطقه ای را تعریف کنیم و این معاونت های منطقه ای کلیه وظایف را در حوزه کاری‌شان اعم از اقتصادی و غیراقتصادی عهده دار باشند، گفت: در این صورت هر معاونی فرصت کافی برای پرداخت به موضوع روابط دوجانبه نیز خواهد داشت.

مهمان پرست همچنین با بیان اینکه اگر وزارت خارجه می خواهد فرماندهی دیپلماسی اقتصادی را بر عهده بگیرد باید نشان دهد که دارای کارشناسان و مدیران اقتصادی مسلط است و این یکی از نیازهای جدی وزارت خارجه است، خاطر نشان کرد: اکنون بسیاری از کارشناسان در وزارت خارجه دارای نگاه و تخصصی سیاسی هستند ولی در مأموریت ها از آن ها خواسته می شود که پیگیر مسائل اقتصادی باشند در حالی که ما باید به صورت حرفه ای در وزارت خارجه کارشناس اقتصادی داشته باشیم و این مشکل از طریق اعزام رایزن بازرگانی حل نمی شود؛ چرا که عموما رایزنان بازرگانی خود را از مجموعه وزارت خارجه جدا می دانند و از کارآمدی بالایی برخوردار نیستند بنابراین بهترین راه این است که در خود وزارت خارجه کارشناسان و مدیران اقتصادی حضور داشته باشند و به عنوان مجموعه کار وزارت خارجه اعزام شوند.

وی با بیان اینکه از دیگر سو مناسب است برای کارشناسان و مدیران موجود در وزارت خارجه آموزش هایی در خصوص اقتصاد و تجارت گذاشته شود تا آن ها در این زمینه آموزش ببینند، ادامه داد: در تغییر ورودی نیروی انسانی به وزارت خارجه نیز باید تغییراتی ایجاد کنیم و از کسانی که دارای تخصص در حوزه اقتصاد هستند در این وزارتخانه بیشتر استفاده کنیم.

مهمان‌پرست  همچنین در بخشی دیگر از صحبت های خود با بیان اینکه باید در وزارت خارجه راجع به کشورهای مهم دنیا و تعامل با آن ها برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت داشته باشیم و برای نوع تعامل با آن ها استراتژی تعیین کنیم، افزود: برای نوع تعامل با کشورهای همسایه و کشورهای قدرتمندی که در غرب و شرق هستند برای هر کدام استراتژی مشخصی تنظیم کنیم تا این جور نباشد که وقتی برنامه درازمدت با چین طراحی می شود این موضوع آنقدر تازگی داشته باشد که عده ای فکر کنند که کشور به چین فروخته شده و یک عده فکر کنند که تمام مشکلات با این برنامه حل می شود.

مهمان پرست در بخش دیگری از صحبت های خود ادامه داد: متأسفانه برخی از دوستان ما در برخی از جناح های سیاسی فکر می‌کنند که ما هنوز در فضای جنگ سرد قرار داریم و یک عده طرفدار ارتباط با غرب و عده ای دیگر طرفدار ارتباط با شرق هستند در حالی که در همه دنیا کشورها به دنبال منافع ملی خود هستند و روابط خود را با کشورهای مختلف در حوزه های جغرافیایی متفاوت به نحوی تنظیم می کنند که منافع شان تأمین شود. ما می توانیم با شرق و غرب به صورت مناسب کار کنیم تا در یک رقابت سالم بیشترین منافع برای کشور ایجاد شود.

وی ادامه داد: وزارت خارجه نقش تعیین کننده ای در مذاکرات بین المللی، همکاری های چند جانبه و دوجانبه دارد و با ایفای نقش خود می تواند فضای مناسبی را برای رشد اقتصادی، رفع نیازهای کشور و ایجاد بازارهای صادراتی فراهم کند. در واقع این وزارتخانه می تواند موتور جهش در اقتصاد کشور باشد به شرطی که در داخل وزارت خارجه و نوع نگاه آن تغییراتی ایجاد شود.

مهمان پرست همچنین گفت: از دیگر سو دولت باید جایگاه وزارت خارجه را ارتقا دهد و نباید این وزارتخانه را در کنار وزارتخانه های دیگر قرار دهد و از نظر امکانات انسانی و بودجه باید تمام نیازهای آن ها را تأمین کند.