کدام سینماگران متقاضی جشن بزرگ سینمای ایران می شوند؟

به گزارش ایسنا، جشن بزرگ سینمای ایران که هر سال توسط خانه سینما و همزمان با روز ملی سینما در روز ۲۱ شهریور برگزار می‌شود، آخرین بار (دوره ۲۱) در سال ۱۳۹۸ برپا شده و سال قبل بخاطر ادامه‌دار بودن پاندمی و با وجود تلاش دست‌اندکاران انجمن عالی هنرها و فنون سینمایی ایران برای حذف نشدن این رویداد از تقویم سینمایی سال ۱۳۹۹، شرایط برای داوری آثار و تقدیر از برگزیده‌ها حتی به شکل محدود مهیا نشد.

اما امسال پیگیری‌ها بر این بوده که این مراسم به شکلی متفاوت - که البته با توجه به شرایط موجود جامعه ویژگی‌های «جشن» را ندارد و حتی نام جشن را هم نخواهد داشت -، صرفا برای داوری آثار سینمایی دو سال قبل و معرفی برگزیده‌ها برگزار شود.

از آنجا که داوری فیلم‌ها هنوز شروع نشده، مراسم امسال قطع به یقین در روز ملی سینما برگزار نمی‌شود و با تاخیر به فصل پاییز می‌رسد. 

آیین‌نامه دوره بیست‌ودوم جشن بزرگ سینمای ایران فعلا منتشر نشده است، اما فیلم‌هایی که از تیرماه سال ۱۳۹۸ تا تیرماه ۱۴۰۰ در سینما یا پلتفرم‌ها اکران شده‌اند امکان ثبت نام و داوری در این رویداد را دارند. 

در این بازه زمانی حدود ۸۰ فیلم سینمایی اکران شده‌ است که این تعداد فیلم تا حدودی داوری را سخت می‌کند؛ هرچند در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ با توجه به تعطیلی‌های طولانی مدت سالن‌های سینما و از رونق افتادن اکران آنلاین فیلم‌های خیلی زیادی به نمایش درنیامدند.

با این حال براساس فهرست فیلم‌های اکران شده در  سایت‌های فروش فیلم و سمفا (سامانه فروش و مدیریت اکران) نام فیلم‌هایی را که از تیرماه سال ۱۳۹۸ یعنی دست‌کم هشت ماه پیش از شیوع کرونا تا تیرماه امسال اکران شده‌اند و شرایط ثبت نام در بزرگترین رویداد صنفی سینمای ایران را دارند، مرور خواهیم کرد. 

در سال ۹۸ که فعلا به عنوان آخرین سال رونق سینماها از آن یاد می‌شود، نزدیک به ۵۰ فیلم روی پرده رفته‌ بود که شامل «آشفتگی» فریدون جیرانی، «نبات» پگاه ارضی، «سمفونی نهم» محمدرضا هنرمند، «روسی» امیرحسین ثقفی، «سال دوم دانشکده من» رسول صدرعاملی، «دارکوب» رضا گوران، «شاه کش» وحید امیرخانی، «مردی بدون سایه» علیرضا رئیسی، «درخونگاه» سیاوش اسعدی، «خانه پدری» کیانوش عیاری، «تورنا۲» سید جواد هاشمی، «تپلی و من» حسین قناعت، «۲۳ نفر» مهدی جعفری، «نیوکاسل» محسن قصابیان، «قسم» محسن تنابنده، «کلوپ همسران» مهدی صباغ زاده، «مسخره‌باز» همایون غنی‌زاده، «قصر شیرین» رضا میرکریمی، «جان دار» حسین امیری و پدرام پورامیری، «ایده اصلی» آزیتا موگویی، «هزارتو» امیرحسین ترابی، «منطقه پرواز ممنوع» امیر داسارگر، «ماجرای نیمروز، رد خون ۲» محمدحسین مهدویان، «ایکس لارج» محسن توکلی، «جهان با من برقص» سروش صحت، «زیر نظر» مجید صالحی، «چشم و گوش بسته» فرزاد موتمن، «مطرب» مصطفی کیایی، «کاتی و ستاره» رضا مجلسی، «لیلاج» داریوش یاری، «امیر» نیما اقلیما، «معکوس» پولاد کیمیایی، «پول کثیف» خسرو معصومی، «مشت آخر»، مهدی فخیم‌زاده، «شکستن همزمان بیست استخوان» جمشید محمودی، «کروکودیل» مسعود تکاور، «چاقی» راما قویدل، «خداحافظ دختر شیرازی» افشین هاشمی، «سونامی» میلاد صدرعاملی، «جانان» کامران قدکچیان، «پیلوت» ابراهیم ابراهیمیان، «یادم تو را فراموش» علی عطشانی، «نرگس مست» سید جلال الدین دری، «برمودا» رهبر قنبری، «خوب، بد، جلف ۲» پیمان قاسمخانی و «دوئت» نوید دانش می‌شوند.

در سال ۱۳۹۹ که شروع آن با شوک و وحشت یک پاندمی همراه بود، اکران نوروزی سینماها لغو شد و از اواخر فروردین بود که شیوه‌ای تازه از نمایش فیلم‌های سینمایی پدید آمد که همان اکران آنلاین در یکی دو پلتفرم شناخته شده در میان مردم بود. 

«خروج» به کارگردانی حاتمی‌کیا که محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است، پیشگام اکران آنلاین شد و با وجود اینکه فیلم خیلی زود به فضای دانلود غیرقانونی راه پیدا کرد، اما مسبب شکستن سدی شد که خیلی از اهالی سینما آن را راهکاری مفید برای خلوت کردن صف اکران می‌دانستند و هنوز هم می‌دانند.

در این سال پس از چهار ماه تعطیلی سینماها، سالن‌ها از ابتدای تابستان با بهترین فیلم جشنواره سال قبل یعنی «شنای پروانه» بازگشایی شدند به این امید که مردم علاقه‌مند به سینما پس از چند ماه خانه‌نشینی از تماشای فیلم استقبال کنند ولی این اتفاق نیفتاد و با شکست فیلم در اکران، پس از سه هفته به درخواست سازندگان به نمایش عمومی «شنای پروانه» پایان داده شد تا در نوبتی دیگر دوباره به نمایش درآید.

به این ترتیب در سال ۱۳۹۹، فقط فیلم‌های «شنای پروانه» محمد کارت، «آقای سانسور» علی جبارزاده، «دیدن این فیلم جرم است» رضا زهتابچیان، «زن‌ها فرشته‌اند ۲» آرش معیریان، «پیشی میشی» حسین قناعت، «بی‌حسی موضعی» حسین مهکام، «آن شب» کورش اهری، « آبادان یازده ۶۰» مهرداد خوشبخت، «تا ابد» امید امین نگارشی، «روزهای نارنجی» آرش لاهوتی، «دریا موج کاکا» علی سراهنگ، «قتل عمد» سعید دولتخانی، «اینجا هم باران می‌بارد» نادر طریقت، «خورشید» مجید مجیدی، «هفته‌ای یکبار آدم باش» شهرام شاه‌حسینی، «تک خال» مجید مافی، «خون شد» مسعود کیمیایی و «لاله» اسدالله نیک‌نژاد روی پرده سینماها اکران شدند و «خروج» حاتمی‌کیا هم اکران آنلاین شد.

البته در میان فیلم‌های نوروزی تاریخ شروع اکران یکی، دو فیلم را باید در سال ۱۴۰۰ قید کرد چرا که با چند روز تاخیر نسبت به تاریخ ثبت شده‌ی ۲۷ اسفند در سمفا به نمایش عمومی درآمدند. با این حال در سال ۱۴۰۰، تا دهه اول تیرماه فیلم جدیدی بجز پنج فیلم‌ اکران نوروزی به سینماها نیامد تا دهه اول تیرماه که «دینامیت» نمایش داده شد و به این ترتیب در میان فیلم‌های سینمای داستانی نام فیلم خاصی را در بازه زمانی مدنظر آکادمی علوم و فنون هنرهای سینمایی ایران نمی‌توان جدا کرد.

اما در کنار اکران پرده‌ای سینماها برخی فیلم‌ها در تاریخ یاد شده، به صورت اختصاصی اکران آنلاین و برخی هم پس از اکران در سینماها، راهی پلتفرم‌ها شدند.

براین اساس فیلم‌های «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا، «طلا» پرویز شهبازی، «مهمانخانه ماه نو»  تاکفومی تسوتسویی (به تهیه‌کنندگی جواد نوروزبیگی و شهره گلپریان)، «تیغ و ترمه» کیومرث پوراحمد، «حکایت دریا» بهمن فرمان‌آرا، «حمال طلا» تورج اصلانی، «لتیان» علی تیموری، «گیلدا» امید بنکدار و کیوان علیمحمدی، «هایلایت» اصغر نعیمی،‌ «هفت و نیم» نوید محمودی، «ایستگاه اتمسفر» مهدی جعفری، «بنفشه آفریقایی مونا زندی، «کشتارگاه» عباس امینی، «بهت» عباس رافعی، «پسرکشی» محمد هادی کریمی و نیز «زیر نظر»، «قتل عمد»، «نرگس مست»، «شنای پروانه» و ... در اکران آنلاین به نمایش درآمده‌اند. 

این فیلم‌ها اگرچه طبق زمان اکران شرایط ثبت نام در رویداد صنفی سینمای ایران را دارند اما باید دید آیین‌نامه جشن چه مواردی را در نظر دارد و نیز اینکه کدام یک از صاحبان این آثار تمایل به شرکت در رقابت خانه سینما را دارند.

در پایان لازم است اشاره شود، بجز فیلم‌هایی که براساس گزارش‌های رسمی موجود، در این گزارش به آن‌ها اشاره و تلاش شده نامی از قلم نیفتد، آثار دیگری در حوزه مستند، کوتاه، انیمیشن و نیز گروه هنر و تجربه در دو سال گذشته اکران شده‌اند که در گزارشی مجزا به آن‌ها پرداخته خواهد شد.