خطرات و امتيازات مذاکره با طالبان

ایسنا: گروه طالبان اخيرا از مردم افغانستان خواسته كه در انتخابات آتي اين كشور شركت نكنند و هشدار داده كه شبه‌نظاميان اين گروه در روند انتخابات در افغانستان اختلال به‌وجود خواهند آورد. حال آيا با اين نگرش مي‌توان با گروه طالبان پيش از انتخابات رياست‌جمهوري افغانستان مذاكره كرد؟

افغانستان در حالي در آستانه برگزاري انتخابات است كه خشونت‌ها همچنان در اين كشور در حال افزايش است و شك و ترديد‌هاي بسياري در مورد برگزاري آرام و سالم اين انتخابات وجود دارد. در اين ميان دولت كابل براي آرام برگزارشدن اين انتخابات طرح مذاكره و آتش‌بس با گروه طالبان را مطرح كرده است. اين در حالي است كه دولت افغانستان تاكنون توانسته در يك منطقه – يعني بادغيس- با بخشي از شبه‌نظاميان آتش‌بس حاصل كند.

تهديد‌هاي اخير گروه طالبان در مورد ايجاد اختلال در روند انتخابات در افغانستان در حالي مطرح شده است كه دولت كابل بارها از شبه‌نظاميان در اين كشور خواسته تا به روند مذاكره بپيوندند.

 

اخيرا سيامك هروي، سخنگوي دفتر رياست‌جمهوري افغانستان اعلام كرد كه دولت با شبه‌نظاميان در استان بادغيس توافقنامه آتش‌بس امضا كرده است. او خاطرنشان كرده كه گروه طالبان قول داده است كه در اين استان به ستاد‌هاي انتخابات حمله نكند. اما واقعيت اين است که پس از آن، سخنگوي طالبان ماجراي اين آتش‌بس را رد كرد و گفت كه برقراري آتش‌بس در بخشي از افغانستان در حالي كه گروه طالبان در كل آن در جنگ به سر مي‌برد، امكان‌پذير نيست.

به گفته كارشناسان موضوع مذاكره با طالبان در حساس‌ترين زمان از سوي دولت افغانستان مطرح شده است و مشخص نيست كه آيا اين راهكار مي‌تواند موثر واقع شود يا خير؟

اين مساله به‌خصوص از آن جهت اهميت دارد که ماه ژوئيه‌خون‌بارترين ماه براي نيروهاي بين‌المللي در افغانستان بود و شرايط امنيتي هر روز در اين كشور رو به وخامت مي‌رود. اخيرا بحث‌هاي مختلفي در مورد مذاكرات احتمالي ميان دولت كابل و شبه‌نظامياني كه آماده‌سازش و قرارگرفتن در روند سياسي هستند، مطرح شده است. ديويد ميليبند، وزير امور خارجه انگليس، اخيرا در نشستي در ناتو گفت كه وي از مذاكره با شبه‌نظاميان طالبان كه خواهان سازش هستند، حمايت مي‌كند. به گفته وزير امور خارجه انگليس، به اكثر اين شبه‌نظاميان براي جنگيدن با نيروهاي بين‌المللي و افغان پول پرداخت مي‌شود.

اکنون جا دارد اين سوال مطرح شود که آيا ايده مذاكره با شبه‌نظاميان عمل خواهد كرد؟ در پاسخ به اين سوال بايد گفت حمايت‌هاي ميليبند يا وزير امور خارجه آمريكا از اين ايده جديد نيست. اين نوع اقدامات خيلي پيش‌تر از اينها در مورد رهبران با نفوذ سابق طالبان از جمله ملا متوكل و ملا عبدالسلام زئيو اجرا شده بود، اما نتايج مثبتي در پي نداشت.

گروه طالبان اخيرا در پيامي از مردم افغانستان خواست كه به پاي صندوق‌هاي راي‌نروند و در سيستمي كه آمريكا در آن دخالت دارد، راي ندهند. طالبان همچنين از مردم افغانستان خواسته كه به «مبارزه» آنها با آمريكايي‌ها بپيوندند.

واقعيت اين است که ميليبند در مورد اينكه به اكثر شبه‌نظاميان طالبان در ازاي مبارزه با نيروهاي بين‌المللي و افغان پول پرداخت مي‌شود، درست گفته است. اين موضوع نيز واقع‌بينانه است كه اگر بتوان راه‌حلي براي اين موضوع پيدا كرد، مي‌توان از شمار شبه‌نظاميان طالبان كاست. نمي‌توان مذاكره ميان دولت كابل و گروه طالبان را ساده تصور کرد، چون با نگرشي كه گروه طالبان دارد بعيد است به اين زودي‌ها مذاكره با دولت را بپذيرد.

اقدامات مشابهي پيش‌تر در قبال افراطيون در افغانستان انجام شده بود. براي نمونه چند جلسه مذاكره در عربستان ميان مقامات افغانستان با مقامات طالبان از جمله ملا عبدالسلام زئيو يا ملا متوكل برگزار شد که ناكام بودند. همچنين برادر بزرگ‌تر حامد كرزاي به عنوان نماينده دولت در مذاكرات با نمايندگان حزب اسلامي گلبدين حكمتيار در رياض حضور داشت كه اين مذاكرات نيز پيش‌تر با شكست روبه‌رو شد.

اين حقيقت دارد كه گروه طالبان از حمايت گسترده‌اي برخوردار نيست. بر اساس آخرين نظرسنجي، بيش از 90 درصد مردم عادي در افغانستان از طالبان حمايت نمي‌كنند؛ اما باز هم هنوز شبه‌نظاميان شمار زيادي از مبارزان و عاملان انتحاري اين گروه را تشكيل مي‌دهند. اگر قرار است هر نوع مذاكره با شبه‌نظاميان نتايج مثبتي در پي داشته باشد، حصول نتيجه بدون حضور رهبران اصلي اين گروه شامل ملاعمر، جلال‌الدين حقاني و حكمتيار در كنار ميز مذاكرات، امكان‌پذير نيست. در عين حال متقاعد كردن گروه طالبان نيز بسيار سخت است، چون آنها ابتدا خواستار خروج نيروهاي خارجي از افغانستان هستند. اين در حالي است كه اين گروه با سيستم سياسي و قانون اساسي افغانستان نيز مشكل دارد. درخواست اصلي دولت افغانستان از گروه طالبان اين بوده كه آنها سلاح‌هايشان را كنار بگذارند، فرمان دولت را بپذيرند و به پيوستن به روند سياسي دموكراتيك اين كشور تمايل نشان بدهند، اما به نظر مي‌رسد كه با توجه به درخواست‌هاي دوطرف، نتيجه گرفتن از هر نوع مذاكره ميان دولت كابل و شبه‌نظاميان بسيار سخت است.