نکته/ هیهات من‌الذله یا «منا‌الذله»؟

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- چند جا دیدم که در خبر پیام احمد مسعود فرمانده مقاومت در برابر حکومت جهل و تعصب در افغانستان عبارت مشهور و منسوب به امام حسین علیه‌السلام را به صورت «هیهات من الذله» نوشته اند حال آن که درست آن چنین است: هیهات، منا‌الذله.

هیهات یعنی «دور است»، «بعید است» و «محال است». «منّا» هم یعنی «‌از ما ». ذلت هم البته همین ذلت است به معنی خواری و پستی و تسلیم زبونانه. حال آن که هیهات من‌الذله یعنی دور است از ذلت! چی دور است؟

این جور نادرست‌نویسی نشان می‌دهد ما این عبارات را بیشتر می‌شنویم و نمی‌خوانیم یا اگر بخوانیم دقت نمی‌کنیم در حالی که در کتاب کلاس سوم دبستان و درس «هدیه‌های آسمانی» هم این عبارت آمده و مشخص است که بچه ها هم می‌خوانند و تأمل نمی‌کنند و تعبیری که جوهرۀ عاشوراست به درستی آموزش داده نمی‌شود به گونه ای که شکل درستِ نوشتن آن را هم اغلب نمی‌دانند.

اشتباه نشود. این گفتار برای تفاخر و اظهار فضل نیست که من می دانم «مِنّا» را چگونه بنویسم و دیگران نه. این که فخری ندارد در سرزمینی که استادی را به جرم دانستن اخراج می‌کنند و صدا وسیمای آن نمی‌داند نیروی مقابل طالبان را شورشی بداند یا مقاومت بخواند و اگر یاغی است چرا ندای هیهات منا‌الذله سر می‌دهد و اگر می‌شنویم چرا تماشا می‌کنیم و اگر یاغی است چرا دستیار و پدرش را شهید می‌خوانیم.

برای این است که بگویم این همه صرف وقت برای آموزش عربی و کتاب‌های درسی دیگر بچه‌های ما را با شکل درست نوشتن یک عبارت مشهور که سالانه بارها در نوشته ها می‌بینند و می شنوند هم آشنا نکرده است هر چند که در شنیدن معلوم نیست الف عربی را دارد یا نه و بهتر است بگوییم لفظ بر معنی غلبه کرده است.

شاید هم به خاطر این باشد که دیگر زیاد نمی‌نشنوند چون در سال‌های اخیر و از هیأت‌ها به جای آن‌که هیهات منا‌الذله بشنویم شبه موسیقی‌ رپ و اشعار هیجانی را می‌شنویم که احساسات جوانان را هدف گرفته‌اند و از چرایی نمی‌گویند که جز تن به ذلت ندادن و تسلیم بیعت اجباری و اقرار علیه خود نشدن نیست.