ایران و خرید سلاح های روسی؛ از حرف تا واقعیت

وب سایت اندیشکده شورای آتلانتیک آمریکا به خریدهای احتمالی نظامی ایران از روسیه اشاره کرده و در گزارشی نوشته: خریدهای تسلیحاتی ایران از روسیه به منظور ارتقا و به روز کردن تجهیزات نظامی شاید مقرون به صرفه ترین گزینه برای تهران باشد، اما به شرطی که ایران توان اقتصادی خود را بازیافته و موانع سیاسی کنار بروند.

به گزارش عصرایران، در این گزارش آمده است:

سرلشکر "محمد باقری" رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در سفر اخیر به مسکو در اواسط اکتبر گذشته با "سرگئی شویگو" وزیر دفاع روسیه دیدار کرد و تایید کرد که تهران علاقه مند به خرید تسلیحات جدید روسی است.

ایران در گذشته اغلب برای تسلیحاتی که قادر به تولید آن در داخل نبود به روسیه روی آورده است، از جمله سامانه موشکی "اس-300 " که تحویل آن با تاخیر زیادی همراه بود. ایران پیشتر زیردریایی‌های کلاس کیلو (Type 877EKM)، تانک‌های تی 72، خودروهای زرهی پیاده نظام BMP-2، بالگردهای Mi-17 و موشک های ضد تانک (مانند موشک‌های هدایت شونده 9K115-2 Metis-M از روسیه خریداری کرده است.

حتی شاه سابق ایران نیز علی رغم اتکای عمده به تسلیحات آمریکایی، سفارش هایی برای خودروهای زرهی BTR-50 و BTR-60 و ضدهوایی ZSU-23-4 روسی صادر کرده بود.

بزرگ ترین محموله‌های خرید تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران از روسیه در دهه 1990 بود، زمانی که ایران در حال بازسازی نیروهای مسلح خود پس از جنگ 8 ساله با عراق بود و همزمان روسیه نیز با مشکلات اقتصادی پس از فروپاشی شوروی به دنبال درآمد و فرصت های صادراتی بود.

دلایل متعددی وجود دارد که نشان می دهد روسیه می تواند در حال حاضر تامین کننده سخت افزار نظامی مناسبی برای ایران باشد. روسیه هیچ تحریمی علیه ایران به دلیل نقض حقوق بشر یا تروریسم ندارد که اکثر کشورهای غربی را از فروش سلاح به تهران منع می کند. کرملین به چندین کشور تحت تحریم های غرب از جمله میانمار، سوریه، الجزایر و ونزوئلا سلاح صادر می کند.

سامانه دفاع ضدهوایی اس400 روسی

مزیت مهم دیگر برای ایران، هزینه نسبتا پایین تهیه و نگهداری تجهیزات روسی است. به عنوان مثال، یک تانک Leopard 2A7 ساخت آلمان - که اخیرا توسط قطر و مجارستان خریداری شده است - تقریبا 10 میلیون دلار هزینه دارد، در حالی که قیمت هر تانک T-14 Armata روسیه حدود 4 میلیون دلار است. در حال حاضر، روسیه نیروهای زرهی خود را به انواع تانک های T-72 کلاس بی مجهز کرده است که هزینه هر تانک آن 2 میلیون دلار است. برای ایران که از انواع قدیمی تر تی-72 استفاده می کند، این یک ارتقاء منطقی خواهد بود، زیرا هم خدمه و هم پرسنل زمینی به زمان کمتری برای یادگیری نحوه استفاده از آنها نیاز دارند.

سومین مزیت مهم برای ایران این است که قوانین روسیه شرکت ها را ملزم به ارایه گزارش در مورد صادرات تسلیحات نمی کند و در واقع محرمانه بودن را تشویق می کند. این با اولویت ایران در مورد امنیت و دفاع همخوانی دارد.

چه نوع تجهیزاتی در لیست خرید ایران خواهد بود؟ آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا بر این باور است که ایران مایل به خرید جنگنده‌های سوخو 30، هواپیماهای آموزشی یاک 130، تانک‌های T-90، سامانه‌های دفاع موشکی زمین به هوای " اس 400" و سامانه‌های موشکی متحرک دفاع ساحلی K-300P Bastion است. سرلشکر باقری در سفر اخیر خود به مسکو اظهار داشت که تهران به خرید "جت های جنگنده، جت های آموزشی و بالگردهای رزمی روسیه" علاقه مند است.

تمرکز بر خرید سیستم های هوایی از سوی ایران قابل درک است. اگرچه ایران در حال توسعه موشک های بالستیک و پهپاد های مختلف بوده است، اما ناوگان متعارف همچنان در جنگ های مدرن نقش اساسی دارند و از این منظر جنگنده های نیروی هوایی ایران نیاز به مدرن سازی دارند. جنگنده‌های چندمنظوره جدید و دفاع هوایی تقویت‌شده در محتمل‌ترین سناریوی جنگی ایران، یعنی مقابله با حمله هوایی اسراییل به تاسیسات هسته‌ای این کشور، حیاتی خواهند بود. تهاجم زمینی بزرگ به ایران بسیار بعید است و نیروهای زمینی ایران در حال حاضر توانایی کافی برای انجام عملیات در عراق، افغانستان یا کردستان ایران را دارند.

ایران که دارای ناوگان هواپیماهای متعارف بسیار قدیمی است، به احتمال زیاد به جنگنده سوخو 30 روسی به عنوان یک جنگنده دو موتوره و دو سرنشینه علاقه مند است.

برای تهران بهترین سفارش می تواند خرید سوخو 30 مدل "اس ام 2" باشد که پیشرفته ترین نوع است و در نیروی هوایی روسیه نیز به کار گرفته می شود. در مقایسه با مدل SM، SM2 دارای موتورهای قدرتمندترو رادار بهبود یافته تر است. ایران می تواند این نوع جنگنده را جایگزین جنگنده های سوخو 24 و 27 کند که هنوز نوع اول آن در ناوگان هوایی ایران فعال است.

خرید جنگنده سوخو 30 مدل اس ام و یا اس ام2 ممکن است فراتر از ظرفیت و توان مالی ایران باشد. بنابراین تهران ممکن است جنگنده سوخو 30 مدل "اس ام ای" را سفارش دهد که یک نوع ارزان‌تر و پایین‌تر است. قیمت هر جنگنده از این نوع سوخو اعلام عمومی نشده است اما حدس زده می شود دولت بلاروس برای خرید هر عدد از جنگنده سوخو30 اس ام حدود 50 میلیون دلار پرداخته باشد.

سوخو 30 برای نیروهای مسلح ایران یک دارایی ارزشمند خواهد بود اگر تهران قادر باشد در کنار آن چند فروند سوخو35 دوموتوره و تک سرنشینه را که نوع ارتقا یافته سوخو27 است، از روسیه خریداری کند.

در حالی که هر دو نوع قادر به حمله به اهداف زمینی و سطحی هستند، جنگنده سوخو35 روسی که در سال 2013 در نمایشگاه هوایی در فرانسه به صورت بین المللی معرفی شد، برای به اصطلاح "تسلط هوایی" (یعنی برای عملیات هوا به هوا) بهتر طراحی شده است.

با توجه به سیستم های هدف گیری و تسلیحاتی خود، جنگنده سوخو35 در حال حاضر پیشرفته ترین هواپیما در نیروی هوایی روسیه است. هر سوخو 35 به لطف رادار خود می تواند تا 30 هدف هوایی را ردیابی کرده و از فاصله دور با اهداف درگیر شود. با این حال، هزینه مالی این خرید احتمالی برای ایران، می تواند یک مانع بزرگ باشد.

با این وجود، ایران ممکن است وسوسه شود که به دنبال گزینه اقتصادی تر باشد و جنگنده های میگ 29 طراحی شده در دوران شوروی را تهیه کند. اگرچه ایران دو اسکادران از انواع بسیار ابتدایی و قدیمی ( A/UB) از این نوع جنگنده روسی را دارد و آنها همچنان ستون فقرات نیروی هوایی ایران هستند.

گزینه دیگر یاک 130 است: یک هواپیمای آموزشی مادون صوت و دو موتوره که می تواند به عنوان یک جنگنده سبک یا هواپیمای پشتیبانی نزدیک نیز استفاده شود. این هواپیما با همکاری ایتالیا طراحی شده است. این هواپیما می تواند نیروی هوایی ایران را به لحاظ فنی و صنعتی به روز تر کند.

در حالی که یاک 130 نمی تواند با هواپیماهای چندمنظوره مدرن رقابت کند، به غیر از آموزش خلبانان ایرانی، می توان از این هواپیما برای نظارت بر حریم هوایی کشور و پشتیبانی از نیروهای زمینی استفاده کرد. در حال حاضر، این وظایف توسط هواپیماهای اف-5 و اف 4 فانتوم که در زمان شاه از آمریکا خریداری شده است، انجام می شود که به دلیل کهنه و فرسوده بودن نیاز به جایگزینی فوری دارند. علاوه بر این نگهداری از یاک 130 حتی برای کشورهای کمتر توسعه یافته نیز آسان است و این هواپیما پیشتر از سوی کشورهایی چون بلاروس، الجزایر، بنگلادش، لائوس، سوریه و میانمار نیز خریداری شده است.

در مورد بالگردهای رزمی، ایران همچنان بالگردهای رزمی سوپرکبرا AH-1 آمریکایی را که میراث خریدهای زمان شاه است، در اختیار دارد. برخی از آنها به صورت بومی مدرن سازی شده اند، اما به دلیل فرسودگی، قابلیت های قدیمی و کمبود قطعات یدکی باید به زودی جایگزین شوند.

روسیه به طور بالقوه می تواند بالگردهای "می 35" را به ایران بدهد که نه تنها در روسیه بلکه در ارتش های افغانستان، مالی، ونزوئلا، برزیل، آذربایجان و قبرس نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این یک بالگرد بسیار توانمند در جنگ های مدرن است: هلیکوپترهای Mi-24/35 به شدت زره پوش و مسلح هستند و می توانند به طور موثر از نیروها پشتیبانی کنند. مزیت دیگر این است که آنها می توانند نیروها را در کشوری به پهناوری ایران به دوردست ترین نقاط منتقل کنند.

سبد صادراتی روسیه همچنین شامل هلیکوپترهای تهاجمی Mi-28NE است که کارشناسان ایرانی به احتمال زیاد شانس دیدن آنها را در عراق داشتند، جایی که هنوز در هوانوردی ارتش عراق خدمت می کنند.

با این حال، حتی تایید رسمی علاقه ایران، به این معنی نیست که سفارش های خرید برای تجهیزات نظامی روسیه قطعی شده است؛ چون پیشتر نیز گزارش های رسانه ای در مورد خریدهای برنامه ریزی شده تسلیحاتی ایران از روسیه به ارزش 10 میلیارد دلار در سال 2016 منتشر شد، اما هرگز به واقعیت نرسید.

ملاحظات سیاسی - مانند شکست یا به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام، که مسکو هم یکی از امضاکنندگان آن است - ممکن است یک عامل مهم در عملی شدن خرید تسلیحاتی احتمالی ایران از روسیه باشد.

روسیه در گذشته در تامین سامانه پدافند هوایی اس-400 به ایران متوقف شده است و درخواست ایران برای فروش تسلیحات تهاجمی را اجابت نکرده است؛ چون ظاهرا مقامات مسکو نمی‌خواهند با فروش تسلیحات تهاجمی به ایران، توازن قوای منطقه‌ای را به هم زده و روابط خوب خود با رقبای ایران مانند عربستان سعودی و اسراییل را تضعیف کنند.

در نهایت، بزرگترین مانع ممکن است مشکلات عمیق و مستمر اقتصادی ایران باشد. در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران در بحران اقتصادی جدی قرار دارد، دولت ممکن است به جای تلاش برای خرید تسلیحات روسی، به اولویت های فوری تر خود در زمینه مسایل اقتصاد داخلی توجه نشان دهد.

بیشتر بخوانید:

استفاده روسیه از موشک دهلاویه علیه تانک‌های غربی در اوکراین (فیلم+ عکس)

سرلشکر باقری: قراردادهای خرید جنگنده و بالگرد از روسیه پیگیری می‌شود

دستیار نظامی پوتین: میلیاردها دلار سلاح به ایران خواهیم فروخت

سوپرجت تمام روسي در راه ايران

روزنامه روسی: نفت در برابر سوخو 35 روسی برای ایران

تماشاخانه

سیل کدام مناطق را درگیر می‌کند؟ / چرا مسوولان چندین سال است فکری برای سیل‌های جنوب کشور نمی‌کنند؟ (فیلم)

لک لک‌های سفید دیگر برای تهرانی‌ها خوشبختی نمی‌آورند؟ چرا لک لک‌ها از تهران رفتند؟ (فیلم)

فیلم های دیگر