روابط عمومی در ایران؛ پل ارتباطی یا مانع ارتباطی

برای روابط عمومی، تعاریف فراوانی را بیان کرده اند ؛ از ویترین یک موسسه و سازمان و شرکت گرفته، تا شفاف سازی فعالیت ها، وکیل مدافع مخاطبان بودن و پیگیر تحقق اهداف سازمان متبوع شدن و... بسیاری تعریف های دیگر .

روابط عمومی در بسیاری از کشورها ، سردرگمی را پشت سر گذاشته و به مرحله تثبیت رسیده است. مرحله ای که دایره انتظارات دیگران و چارچوب اختیارات آن، بر اساس اصول آکادمیک و یافته ها و تجربه ها مشخص شده و نقشه راه فعالیت روابط عمومی ها را تشریح می نماید .

ولی متاسفانه ، روابط عمومی در کشور ما ، گیج است و نمی داند چه مسیری را باید طی کند تا به هدف برسد .

روابط عمومی در کشور ما ، نمی داند مطابق اهداف اولیه تشکیل آن در جهان و در ایران ،باید پل ارتباطی و تسهیل گر ارتباط مدیران و مسئولان با مخاطبان و مردم باشد و یا صرفا ، توجیه گر بی چون و چرا و چشم و گوش بسته تصمیم های مدیران بالا دستی .

از آن زمان ، که روابط عمومی - بر اساس احساس ضرورت روشنگری فعالیت های یک سازمان - آغاز به کار کرد همه تعاریف و تعابیر ، حاکی از آن بوده است که " روابط عمومی ، یکی از اعمال مدیریت است و کمک می کند تا ضمن برقراری ارتباط بین سازمان و مخاطبان ، حقوق مخاطبان و مردم حفظ شود و در ضمن ، وجهه و منافع سازمان نیز تقویت و تامین گردد .

فراز و نشیب های روابط عمومی

با نگاهی به گذشته روابط عمومی در ایران، می توان دریافت این " هنر - علم " چند دوره پر از فراز و نشیب را پشت سر گذاشته است و با توجه به شرایط حاکم بر فعالیت روابط عمومی های کشور - به ویژه روابط عمومی های بخش دولتی - به نظر می رسد قرار هم نیست به این زودی ها ، در مسیر و ریل اصلی درست خود حرکت کند .

در دهه های اولیه تشکیل روابط عمومی در ایران ، خیلی از مدیران ، بیشتر انتظار انجام امور " تشریفات " را از روابط عمومی داشتند و تاکید چندانی ، به حضور یک روابط عمومی تمام عیار نمی کردند . البته از سال ۱۳۴۶ و با تاسیس دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی توسط دکتر مصباح زاده و تلاش های دکتر حمید نطقی ( پدر روابط عمومی ایران ) برای ایجاد و افزایش ذخایر آکادمیک این رشته ، روابط عمومی می رفت تا به جایگاه واقعی خود نزدیک شود و بتواند با استفاده از دانش مدیران و متخصصان روابط عمومی فارغ التحصیل از این دانشکده ، نقش و رسالت خود را ایفا نماید .

ولی تداوم این روند در سال های پس از ۱۳۵۷ ، با ابهام ها و اختلال های قابل توجهی روبرو شد . تا سال ها ، واژه " ارشاد " را به روابط عمومی چسباندند . رده شغلی روابط عمومی را پایین آوردند . ضرورت انتصاب و همکاری روابط عمومی با بالاترین مقام سازمانی را نادیده گرفتند و این ارتباط جدا نشدنی را ، به رده معاونت سازمان و یا مدیر کل دفتر مدیریت سازمان تقلیل دادند . رویه نادرستی که با کمال تاسف ، هنوز هم به چشم می خورد و روابط عمومی را به تدارکات چی و تشریفات چی محض تقلیل داده و از ایفای نقش واقعی خویش دور ساخته است .

جای خالی روابط عمومی کارآمد

شرایط دشوار اقتصادی سال های اخیر و وضعیت سیاسی و اجتماعی جامعه ، منجر به طرح مطالبات قشرهای مختلف از کارگران گرفته تا معلمان و بازنشستگان شده و این پیگیری مطالبات ، تنش ها و چالش های قابل توجهی را در سطح جامعه ایجاد کرده است که تبدیل به یکی از دغدغه های قابل توجه مدیران ارشد کشور شده است .

فارغ از چگونگی و چرایی ایجاد و بروز این بحران ها ، خیلی راحت می توان جای خالی روابط عمومی های هشیار ، تحلیل گر حرکت های مخاطبان سازمانی ، روابط عمومی به عنوان اتاق فکر مدیران و ارائه دهنده راهکار به مدیران ، توضیح دهنده و روشنگری در خصوص شرایط بحران به مخاطبان و ارائه راهکارهای مناسب برای برون رفت از بحران به مدیران را به خوبی مشاهده کرد .

به جرات می توان گفت در هر یک از بحران های این مدت ، چنانچه مدیران ارشد ، شناخت درستی از روابط عمومی داشتند و به توان و پتانسیل آن ، در تشخیص و حل مشکلات عقیده داشتند و از مشاوران و مدیران روابط عمومی زبده و کارآمدی بهره می بردند بسیاری از بحران های اخیر اجتماعی ، یا به وجود نمی آمد و یا ، شدت و حدت کمتری داشت .

البته ، فراموش نکنیم تمام سنگینی بار این مشکلات را نباید بر سر روابط عمومی نیمه جان کشورمان آوار کرده و کوتاهی های متولیان و مسئولان را فراموش کنیم .

از یاد نبریم روابط عمومی بیش از ۲۲۰۰ سازمان دولتی و شبه دولتی و روابط عمومی بیش از ده هزار شرکت و سازمان خصوصی ، نه متولی مشخصی دارند و نه قانون و نظامنامه مدون صنفی و نه ، انجمن صنفی و سندیکایی که - همچون دیگر کشورهای جهان - مدافع و پیگیر حقوق و شرایط کاری و مطالبات صنفی این خانواده بزرگ چند صد هزار نفری در سطح کشور باشد .

۲۰ راهکار ساده برای کمک به محیط زیست در زندگی روزمره

بیشتر بخوانید:

روز روابط عمومی؛ چرا در روز ارتباطات؟!

تماشاخانه

مردهایی که نه برای زنان که برای «حقوق مردها» مهریه ۱۴ سکه‌ای را تصویب کردند؛ اصلاح قانون یا تضعیف حقوق زنان؟ (فیلم)

سوتی بد پیمان قاسم خانی جلوی استاد شجریان ؛ یکی از ضایع‌ترین خاطرات زندگیمه (فیلم)

فیلم های دیگر