زني که براي زنان افغان مي جنگد

اعتماد: خانم پشتون ازفر 51ساله اين روزها از پرکارترين زنان افغانستان است. او روزها انستيتو علوم سلامت افغانستان را مديريت مي کند و شب ها در يک موسسه غيرانتفاعي زير نظر دانشگاه جان هاپکينز که تمرکزش بر سلامت زنان و کودکان است، کار مي کند. او در عين حال رئيس بنياد ماماهاي افغانستان نيز هست.

افغانستان از لحاظ ميزان مرگ و مير مادران در طول حاملگي و زمان وضع حمل رتبه دوم در جدول مرگ ومير زنان را در دنيا به خود اختصاص داده است. در اين جدول سيرالئون در رتبه اول قرار دارد. در افغانستان در هر 100 هزار تولد، 1600 زن جان خود را از دست مي دهند. اين در حالي است که در کشورهاي ثروتمند اين ميزان بين يک تا 12 زن است.

در بدخشان يکي از استان هاي دورافتاده شمال شرقي افغانستان در هر 100 هزار تولد، 6507 مادر جان خود را از دست داده اند. در کل در طول يک سال 26 هزار زن حين حاملگي يا در طول وضع حمل در اين کشور مي ميرند. دليل اصلي اکثر اين مرگ وميرها ضعف بنيه زنان و زايمان طبيعي آنها است. اگر زني هم با زايمان طبيعي فرزندش را به دنيا بياورد، احتمال مرگ نوزاد خيلي زياد است. به گزارش لانست 78 درصد مرگ مادران قابل پيشگيري است.

 به رغم چنين تاريخچه سياهي، ازفر اميدوار است تحولي در زمينه بهداشت زنان و مادران در کشورش ايجاد کند. اميدهاي او چندان هم بي پايه و اساس نيست. به گفته اين خانم تعداد ماماهاي افغان به تعداد قابل ملاحظه يي افزايش يافته و سطح آموزش آنها هم بالاتر رفته است. اين در حالي است که درصد زايمان هايي که با حضور ماما هاي آموزش ديده انجام مي شود هم بيشتر از گذشته شده است. در عين حال با کمک هاي بانک جهاني، کميته اروپا، امريکا، يونيسف و گروه هاپکينز به وزارت بهداشت افغانستان انتظار مي رود پيشرفت هايي در سطح بهداشت مردم اين کشور جنگ زده ايجاد شود.

ازفر مي داند راه درازي در پيش دارد. اکثر زنان افغان نزديک به 80 درصد حتي بدون حضور قابله وضع حمل مي کنند و تنها يک سوم از آنها در طول حاملگي خود زير نظر پزشک قرار دارند. مشکلات افغانستان در زمينه بهداشت بيشتر مربوط به کمبود پرسنل توانا، منابع و حمل و نقل بيماران به بيمارستان ها و کلينيک ها خصوصاً در مناطق دورافتاده، کوهستاني و صعب العبور است. اما مشکلات اساسي تر ريشه در فرهنگ اين کشور دارد. زن در جامعه افغانستان در سطح بسيار پاييني قرار دارد.

در بين بسياري از مردم افغانستان اين باور وجود دارد که وظيفه زن به دنيا آوردن بچه است و مرگ او حين زايمان امري کاملاً عادي تلقي مي شود. ازفر در اين باره مي گويد؛ «زنان ما به دليل بيماري هايي که ما قادر به درمان آن نيستيم، نمي ميرند. آنها مي ميرند چون جامعه هنوز نمي داند زندگي زنان هم ارزشمند است.» اين زن 51ساله هفت روز در هفته به مدت 12 ساعت کار مي کند. او زندگي اش را براي رسيدن به اين هدفش گذاشته است. او مي گويد؛ «فرزندانم از اينکه نمي توانم در کنار آنها باشم ناراحت هستند.»

ازفر در روستايي نزديک به کابل به دنيا آمد. او مي گويد؛ «در آن زمان دخترها به مدرسه مي رفتند. تا قبل از آمدن طالبان شرايط زنان افغانستان شبيه زنان غربي بود.» مادر ازفر 10 بچه به دنيا آورد که دوتاي آنها پس از تولد مردند. او پشت درهاي بسته و بدون کمک هيچ کسي بچه هايش را به دنيا آورده. پشتون ازفر از 16سالگي شروع به خواندن رشته مامايي کرد و در آن زمان بود که فهميد مادرش چقدر شجاع بوده که به تنهايي فرزندانش را به دنيا آورده است. او در سال 1976 پس از گذراندن يک دوره سه ساله به عنوان شاگرد اول مدرکش در رشته مامايي را گرفت. او مي گويد؛ «مامايي زماني در اين کشور رونق داشت. اما سال ها جنگ مامايي و سيستم بهداشتي کشور را نابود کرد. بسياري از کارشناسان بهداشت و سلامت از کشور فرار کردند. يک روز 100 موشک به کابل زدند و من هم مجبور به ترک کشورم شدم.»

ازفر به همراه شوهر پزشک و چهار فرزندش به پاکستان مهاجرت و از سال 1992 تا 2003 در اين کشور زندگي کردند. زماني که او به افغانستان بازگشت، با وضعيت اسفبار بهداشت زنان کشورش مواجه شد. در دانشگاه ها رشته هايي چون مامايي جاي خود را به علوم سياسي داده بودند و ماماهايي که قبلاً آموزش ديده بودند با دانشي تاريخ گذشته فعاليت مي کردند. ازفر مي گويد؛ «فرهنگ جنگ بر جامعه حاکم بود. اگر مادري براي زايمان مراجعه مي کرد، آن طور که بايد، براي او کاري انجام نمي دادند.هيچ حمايت احساسي از مادران نمي شد.»

زنان افغان که با بي تفاوتي ماماها و ساير کادر بهداشتي رو به رو مي شدند، ترجيح مي دادند به تنهايي وضع حمل کنند. ازفر که مي ديد نمي تواند رويکرد مادران به اين مساله را تغيير دهد، سعي کرد رفتار ماماها را دگرگون کند. ماماها در افغانستان از سال 2004 به بعد با تلاش هاي ازفر بايد واحد رفتار با بيمار را هم بگذرانند. از آن زمان تاکنون رغبت مادران براي مراجعه به ماماها بيش از گذشته شده و ازفر به روزهاي بهتر براي بهداشت مادران افغانستان اميدوار است.

راز هواپیمای ناپدیدشده مالزی پس از ۱۰ سال رمزگشایی می‌شود؟

تماشاخانه

محرومیت‌های عجیب در سیستان و بلوچستان / مشکلاتی که به سادگی حل می‌شود و هنوز وجود دارند (فیلم)

نابینایی که راه رفتن را به یک جوان آموخت / درس روشنایی در دهکده‌ای آرام (فیلم)

فیلم های دیگر