قصور وزارت خارجه ایران در بحران اوکراین

وزارت خارجۀ ایران در ماجرای جنگ اوکراین اهمال‌کاری کرد و دقیقا به دلیل همین اهمال، الان شهروندان ایرانی در اوکراین گرفتار شده‌اند.

عصرایران؛ جمشید گیل - در حالی که اکثر مقامات سیاسی مهم جهان غرب در روزهای اخیر هشدار می‌دادند که به زودی روسیه به اوکراین حمله خواهد کرد و دولت‌های غربی از شهروندانشان می‌خواستند خاک اوکراین را ترک کنند، وزارت خارجۀ کشورمان اما با تاخیر و پس از وقوع حملۀ روسیه به اوکراین، خواستار خروج شهروندان ایرانی از اوکراین شد یعنی زمانی که فرودگاه های اوکراین، تعطیل و پروازها به این کشور متوقف شدند.

اما سوال این است که چرا این توصیه این قدر دیرهنگام صورت گرفت؟ احتمالا این هم یکی از عواقب بدبینی آقایان به دولت‌های غربی است. اگر این بدبینی وجود نداشت، عقل سلیم حکم می‌کرد که وقتی شهروندان دولت‌های اروپایی‌ مشغول ترک خاک اوکراین هستند، وزارت خارجۀ ایران نیز از شهروندان ایرانی بخواهد خاک اوکراین را ترک کنند.

آیا دلیل این توصیۀ دیرهنگام، پرهیز وزارت خارجه از مکدرساختن خاطر مقامات دولت روسیه بوده است؟ اگر وزارت خارجۀ ایران هم به شهروندان ایرانی توصیه می‌کرد هر چه سریع‌تر خاک اوکراین را ترک کنند، این توصیه معنایی جز این نداشت که دولت ایران پیش‌بینی دولت‌های غربی دربارۀ حملۀ قریب‌الوقوع روسیه به اوکراین را جدی گرفته است.

از آنجایی که حضرات اصولگرا با غرب مشکلات اساسی دارند، ظاهرا ترجیح می‌دهند در موارد تقابل روسیه و جهان غرب، همیشه طرف روسیه را بگیرند. اما متاسفانه در چنین مواردی، گاه طرفداری از روسیه ممکن است به بهای جان شهروندان ایرانی تمام شود.

غرب‌ستیزی از نظر عده‌ای ممکن است چیز خوبی باشد، اما نباید پرهیز از همسویی با غرب را به جایی رساند که مقامات وزارت خارجۀ ایران بین حفظ جان ایرانیان مستقر در اوکراین و نیازردن دولت روسیه، عملا دومی را انتخاب کنند.

به هر حال وزارت خارجۀ ایران در ماجرای جنگ اوکراین اهمال‌کاری کرد و دقیقا به دلیل همین اهمال، الان شهروندان ایرانی در اوکراین گرفتار شده‌اند. سخنگوی وزارت خارجه گفته است به دلیل شرایط ویژۀ اوکراین، در ده روز گذشته هیچ کشوری نتوانسته شهروندانش را از طرق هوایی از اوکراین خارج کند.

در حالی که کشورهای غربی و حتی کرۀ جنوبی دوازده روز قبل یعنی بیست و سوم بهمن ماه از شهروندانشان خواستند از اوکراین خارج شوند.

اگر آن موقع وزارت خارجۀ ایران هم از شهروندان ایرانی اکیدا می‌خواست اوکراین را ترک کنند، چه اتفاق بدی می‌افتاد؟ کمونیست بدسابقه‌ای به نام ولادیمیر پوتین، که رئیس دولت ایران را هم بر سر میز شش متری نشاند، از دولت ایران ناراحت می‌شد؟

جالب اینکه وزارت خارجه در شرایطی که آسمان اوکراین لبریز از جنگنده‌ها و بمب‌افکن‌های روسیه است، در تلاش است که شهروندان ایرانی را با هواپیمای مسافربری از اوکراین خارج کند. در حالی که دولت اوکراین به دلایل امنیتی واضح، پرواز هواپیماهای مسافربری در آسمان کشورش را ممنوع کرده است.

گویا ما تخصص داریم در شرایط جنگی هواپیمای مسافربری روانۀ آسمان کنیم! آیا تجربۀ سرنگونی اندوهبار هواپیمای اوکراینی در آسمان تهران کافی نیست که وزارت خارجه در شرایط جنگی در صدد نشاندن ایرانیان در هواپیمای مسافربری و انتقال آن‌ها به ایران از آسمان اوکراین است؟

تازه هواپیمای اوکراینی در شرایط ماقبل وقوع جنگ در آسمان ایران سرنگون شد؛ الان که جنگی تمام‌عیار در اوکراین در جریان است.

به هر حال عملکرد وزارت خارجه کشورمان در ماجرای بحران اوکراین، به هیچ وجه قابل قبول نبوده است. در بهترین حالت شاید بتوان گفت تمرکز وزارت خارجه بر احیای برجام، مانع از اتخاذ موضع صحیح در قبال بحران اوکراین شده است.