"تامین مالی جمعی در سینما" چیست و چه می‌کند؟

"امیر صادقی‌نژاد"

تامین مالی جمعی که جمع‌سپاری هم خوانده می‌شود، در دایره نوترین اتفاقات و رویکردهای سینمای کشور در مراحل پیش تولید، تولید و پساتولید قرار می‌گیرد که به‌واسطه آن، تمام یا بخشی از هزینه تولید یک فیلم سینمایی با تکیه بر چنین فعلی تامین می‌شود.

تامین مالی یا سرمایه‌گذاری جمعی، چیزی از جنس "گلریزان" خودمان است که گرچه شاید در زندگی حقیقی مواجهه‌ای با آن نداشته‌ایم، اما کم نبوده که سکانس‌هایی از فیلم‌ها و سریال‌ها با صحنه‌هایی از جنس آن بسته شده است و ما به تماشای‌شان نشسته‌ایم. تامین مالی جمعی که پیش‌تر و باتوجه به شرایط وخیم اقتصاد جهانی نمود بیشتری پیدا کرد، در تعریف و بزنگاه‌های اجتماعی خود تلاش‌ دارد تا به حمایت از یک کارآفرین توسط عموم جامعه یا سازمان‌ها بپردازد.

گرچه امدادرسانی به حادثه دیدگان، روزنامه‌نگاری شهروندی، حمایت هنرمندان از سمت طرفداران، کمپین‌های فرهنگی - اجتماعی، بودجه راه‌اندازی استارت‌آپ، تولید آثار بصری، توسعه نرم‌افزار آزاد، توسعه اختراعات، تحقیقات علمی و پروژه‌های شهری از جمله فعالیت‌هایی‌ست که می‌توانند به‌واسطه تامین مالی جمعی شکل بگیرند، اما اینجا گذشته از استارتاپ‌ها که شرایط بهره‌برداری مطلوبی از آن را دارند، روی صحبت ما با سینماست، جایی که خیل مشتاقان هنر هفتم با مشارکت و سرمایه‌گذاری در یک فیلم می‌توانند در تامین بودجه آن اثر برای ساخت و مراحل گوناگون آن نقش‌آفرین باشند.

بدیهی‌ست که سرمایه‌گذاری فرهنگی آنهم مشخصا در یک اثر سینمایی دغدغه‌هایی را از باب بازگشت سرمایه برای آن سرمایه‌گذار به همراه داشته باشد که آنچه از سخنان سید مهدی جوادی مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در نشست "آئین تفاهمنامه جمع سپاری مالی در سینما" برمی‌آید، اصل سرمایه سرمایه‌گذار طی هر شرایطی آسیب‌ناپذیر است و طی مدت‌زمان معقولی به او عودت داده می‌شود.

اگر بخواهیم از سازوکار و صورت قانونی جمع‌سپاری اطمینان حاصل کنیم باید سری به بورس بزنیم، جایی که تامین مالی جمعی با هدف مشارکت در پروژه‌های گوناگون در آن شکل گرفته است. گرچه شاید بتوان تامین مالی جمعی را در مسیر تحقق یکی از ماموریت‌های برنامه پنج ساله توسعه فارابی خواند اما هنوز پرسش‌های جدی در این‌باره ذهن را مشغول خود می‌کند.

تکلیف میزان سرمایه‌گذاری شده در صورت شکست تجاری فیلم چه از منظر اخذ جواز و چه در اکران در شرایط مواجهه با مشکلاتی چون بروز بیماری کرونا و تعطیلی سینماها؟ زمان بازگشت اصل و سود سرمایه؟ میزان سود و چگونگی محاسبه آن باتوجه به شاخه‌های متعدی که علاوه بر پرده نقره‌ای یک فیلم سینمایی می‌تواند از آن مسیرها نیز به سود مقبولی برسد از دیگر پرسش‌های مهم در موضوع تامین مالی جمعی خوانده می‌شود. به هر حال باتوجه به نوپابودن تجربه جمع‌سپاری در ایران به‌ویژه در حوزه هنر و مشخصا سینما باید منتظر ماند و دید چگونه مسیر خود را پیش خواهد برد.

اما تردیدی نیست که مشخص بودن تاریخ بازگشت اصل سرمایه و سود آن، تعریف بازه زمانی خواب سرمایه، انعقاد قرارداد متقن حقوقی و نکاتی از این‌دست، به شفاف‌سازی این طرح نوپا و ارتقای رغبت علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های هنری کمک بیشتری می‌کند.

بهره‌برداری درست و کارآمد از پلتفرم‌های نمایش‌دهنده فیلم‌های سینمایی که می‌تواند در صورت لزوم و بروز مشکلاتی چون شیوع بیماری کرونا جایگزین مناسبی برای پرده‌های نقره‌ای باشد، انتخاب سوژه، گونه و فیلمنامه مناسب و سرمایه‌گذاری روی فیلم‌هایی با حداقل میزان ریسک‌پذیری از منظر اخذ پروانه نمایش، می‌تواند میزان موفقیت پروژه را تا حدی زیادی تضمین کند.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه