گزارش تولید نسخه ایرانی «کلید اسرار»

وطن امروز: مدتی است مجموعه «کلید اسرار» محصول کشور ترکیه از تلویزیون پخش می‌شود و در این مدت مخاطبانی را هم با خود همراه کرده است. به نظر می‌رسد عمده‌ترین دلیل اقبال تماشاگران به این مجموعه روایت داستان‌های دینی و مذهبی در قالب نمایش‌هایی کوتاه و متفاوت باشد که تا حدودی به فرهنگ ما ایرانی‌ها نزدیک است. هر چند پخش این مجموعه انتقاداتی را هم از سوی برخی اهالی رسانه به همراه داشت که بیشترین آن در کنار مباحث ساختاری، به زمینه‌سازی برای سوءبرداشت‌های خرافی از حقایق دینی مرتبط بوده است؛ انتقاداتی که با توجه به احتمال نتیجه‌گیری‌های گاهی سریع در مواجهه با مجموعه‌ای داستانی چون «کلید اسرار» تا حدودی وارد است و در مواردی حتی پاشنه آشیل این کار محسوب می‌شود. اما اقدام برای نسخه‌برداری ایرانی از چنین مجموعه‌ای خود می‌تواند‌ آغاز حکایتی دگرگونه باشد.

با نگاهی گذرا به مجموعه نه‌چندان موفق «کلید اسرار» در مواجهه نخست، شاید بتوان این‌طور نتیجه گرفت که کپی‌برداری از این اثر تجربه موفقی را برای تلویزیون ایران رقم نخواهد زد، اما به گفته عوامل تولید «کلید اسرار» ایرانی، با نام اولیه «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد»، تا حد زیادی سعی شده استانداردهایی در این کار رعایت شود که حاصل حتی از نسخه اصلی آن هم بسیار باکیفیت‌تر شود. در همین راستا مدتی است گروهی از کارگردانان تلویزیونی تصمیم به ساخت مجموعه «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» گرفته‌اند که خط اصلی داستان‌های آن برگرفته از سریال ترکیه‌ای «کلید اسرار» است و قصد دارند داستان‌های مذهبی را در بستری از فرهنگ ایرانی به تصویر بکشند. همکاری چند کارگردان در این پروژه اتفاقی است که پیش از این کمتر شاهد آن بوده‌ایم و از این لحاظ می‌تواند تجربه متفاوتی را در تلویزیون به ثبت برساند. راما قویدل، شهره سلطانی و مهدی گلستانه، 3 کارگردانی هستند که در حال حاضر ساخت «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» را برعهده دارند و احتمال اینکه کارگردان‌های دیگری هم به این مجموعه اضافه شود، زیاد است.

وقتی نخستین خبرها مبنی ‌بر ساخت این سریال مخابره شد، پیگیری‌ها را برای تهیه گزارش از پشت صحنه آن آغاز کردیم تا اینکه سرانجام بعدازظهر شنبه‌ای، راهی پارک جمشیدیه، محل تصویربرداری کار شدیم. مثل همیشه اطراف محل تصویربرداری ازدحام علاقه‌مندان بود اما نخستین نکته‌ای که بسیار جلب توجه می‌کرد، انتخاب لوکیشن پارک برای ضبط تصاویر این مجموعه بود. بیشتر صحنه‌ها خارجی انتخاب شده‌اند و همین موضوع احتمالاً به تنوع بصری کار کمک خواهد کرد. مهدی گلستانه در حال هدایت گروه است. حضور نابازیگران به جای بازیگران شناخته شده هرچند برای ما جالب است اما چندین بار تکرار یک پلان را برای گلستانه دشوار می‌کند. با این وجود بعد از لحظاتی با او همکلام می‌شویم.

وقتی گروه در محل جدید خود یعنی کنار دریاچه مستقر می‌شود، گلستانه زاویه دوربین را چک می‌کند و پس از حصول رضایت، رخصت می‌دهد گروه کارش را شروع کند. وسواس زیاد گلستانه در ضبط پلان‌ها مثال‌زدنی است؛ آنقدر که همان انبوه ناظران، بی‌حوصله می‌شوند و کم‌کم محل تصویربرداری را ترک می‌کنند. پلان‌های مربوط به دویدن پسربچه‌ای حین یک مسابقه تصویربرداری شده و ادامه کار به بعد از صرف ناهار موکول می‌شود و این زمانی است که ما گروه را ترک کرده و به تحریریه بازمی‌گردیم، با این اصرار به خود که پرسیدن نظر دیگر کارگردان‌های این کار هم هر چند تلفنی، خالی از لطف نخواهد بود.

تصور می‌کنم با تنوعی که در زاویه دید کارگردان‌ها در این کار وجود خواهد داشت، می‌توان به موفقیت این مجموعه امیدوار بود و شاید همین ویژگی‌ها باعث شود بعد از مدت‌ها دوباره کارگردانی یک مجموعه را بپذیرم. گروه در حال جمع کردن وسایل و بردن آنها به محل دیگری است. مهدی گلستانه نگران رفتن نور و به تعویق افتادن زمان تصویربرداری است و مدام پله‌های پارک را پایین و بالا می‌کند.

در همین رفت و آمدها اما کماکان پاسخگوی سوالات ما است. او در ادامه به شرایط تصویربرداری کار اشاره می‌کند و می‌گوید: «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» تقریبا نخستین کار اپیزودیک تلویزیون است و شرایط کار در آن به گونه‌ای است که هر اپیزود آن به اندازه یک تله‌فیلم زمان می‌برد.

گلستانه در پاسخ به این سوال که همکاری با دیگر کارگردانان در این کار تا چه اندازه کیفیت کار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، گفت: من احساس می‌کنم در حال حاضر در ساخت سریال‌هایمان باید به اتفاقی که سال‌هاست در تلویزیون‌های سطح دنیا رخ می‌دهد، نزدیک شویم. در مجموعه‌های روز دنیا می‌بینیم که گاهی با ثابت ماندن بازیگران فیلم طی چندین سال، مدام با تعویض طراح صحنه، لباس و... روبه‌رو هستیم چرا که هر کس با ایده خاص خودش در خط اصلی داستان فیلمنامه را جلو می‌برد و تصور می‌کنم اگر ساخت همه اپیزودهای مجموعه برعهده من ‌بود ناچار شاید فضای همه قسمت‌ها به هم نزدیک می‌شد.

گلستانه در آخر به تشابه فضای «کلید اسرار» و «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» اشاره می‌کند و می‌گوید: من تا حدودی معتقدم فقط فضای قصه‌ها با «کلید اسرار» کمی تشابه دارد اما داستان‌های ما کاملا ایرانی است. داستان‌ها ویژگی مذهبی دارد و درون خانواده اتفاق می‌افتد. علاوه بر این‌ قصد داشتیم در این کار از بازیگرانی که چهره شناخته شده‌ای هستند استفاده نکنیم چرا که احساس می‌کنم کار بدون اینکه پیش‌زمینه ذهنی به مخاطب بدهد، تاثیرگذارتر خواهد بود. وی می‌افزاید: داستان‌ها به گونه‌ای است که سعی می‌کند مخاطب بیشتر به خاطر داستان‌های این کار پیگیر مجموعه باشد تا بازیگرانش.

وقتی گروه در محل جدید خود یعنی کنار دریاچه مستقر می‌شود، گلستانه زاویه دوربین را چک می‌کند و پس از حصول رضایت، رخصت می‌دهد گروه کارش را شروع کند. وسواس زیاد گلستانه در ضبط پلان‌ها مثال‌زدنی است؛ آنقدر که همان انبوه ناظران، بی‌حوصله می‌شوند و کم‌کم محل تصویربرداری را ترک می‌کنند. پلان‌های مربوط به دویدن پسربچه‌ای حین یک مسابقه تصویربرداری شده و ادامه کار به بعد از صرف ناهار موکول می‌شود و این زمانی است که ما گروه را ترک کرده و به تحریریه بازمی‌گردیم، با این اصرار به خود که پرسیدن نظر دیگر کارگردان‌های این کار هم هر چند تلفنی، خالی از لطف نخواهد بود.

شهره سلطانی که او را بیشتر با ایفای نقش در مجموعه‌های مختلف به یاد می‌آوریم تا کارگردانی، از دیگر کارگردان‌های این مجموعه است. وی که تا پیش از این چندین تجربه کارگردانی فیلم ‌کوتاه را داشته درباره قبول کارگردانی این مجموعه می‌گوید: قصه‌های این مجموعه برای من بسیار جذاب بود. من به این قضیه اعتقاد دارم که هرکس نان قلبش را می‌خورد و فکر کردم کاری بسازم که به آن اعتقاد دارم. سلطانی در ادامه به شرایط کاری این مجموعه اشاره می‌کند و می‌گوید: «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» یک کار بسیار جدید و متفاوت است و امیدوارم نظر مخاطبان را هم جلب کند.

راما قویدل دیگر کارگردان«شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» هم این مجموعه را «یک مجموعه 90 قسمتی با قصه‌های جداگانه که هرکدام یک داستان مجزا را روایت می‌کند» توصیف می‌کند و می‌گوید: این مجموعه از جمله کارهایی است که با تعدد بازیگران روبه‌رو است و می‌توان گفت ساخت آن با این حجم در تلویزیون ایران بی‌سابقه است. قویدل البته صرفاً به این وجه تمایز بسنده نکرده و با اطمینان تأکید می‌کند: نسخه ایرانی «کلید اسرار» که ما در حال حاضر مشغول تصویربرداری آن هستیم تا حد زیادی از نسخه ترکی آن بهتر خواهد بود. وی در ادامه می‌گوید: اتفاقی که در این مجموعه افتاده استفاده از بازیگرانی است که چهره نیستند و این موضوع برای من بسیار خوشایند است چرا که من ترجیح می‌دهم با بازیگرانی کار کنم که چهره آنها ملاک دیده شدن کار نیست. البته بازیگرانی که در حال حاضر با آنها کار می‌کنم بسیار توانمند هستند و برحسب شرایط فیلمنامه حضور این بازیگران کمتر شناخته شده داستان را باورپذیرتر می‌کند.

بر اساس اعلام عوامل تولید، تصویربرداری «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» تا نوروز89 ادامه خواهد داشت و پخش آن به سال آینده موکول می‌شود. باید دید با وجود انتقادات جدی وارده به نسخه ترکیه‌ای، نسخه ایرانی این کلید اسرارآمیز تا چه حد به مذاق مخاطبان و منتقدان داخلی خوش می‌آید و نخستین تجربه همکاری چند کارگردان در یک پروژه تلویزیونی با چه کیفیتی به مقصد خواهد رسید.