ژوزف گیوتین، خیرخواهی که بدنام شد

روزی از روز‌های ماه می ۱۷۳۸ در فرانسه، زنی که واپسین ایام بارداری خود را می‌گذراند و در حال رفتن به پایین خیابان سنته بود، ضجه‌های مردی را شنید که در گردونهٔ استخوان‌شکن شهر اعدام می‌شد. اعدام بدین طریق بود که فرد محکوم به مرگ را بر چرخی بزرگ می‌بستند و دست و پای او را از طرفین، همچون ستارۀ دریایی، می‌کشیدند. آنگاه با چوب‌دستی بدن وی را می‌کوفتند تا استخوان‌هایش خرد شود.

به گزارش عصرایران به نقل از "تجهیزات نظامی" ، فریاد‌های مرد چنان دردناک و تأثرآور بود که زن درست در همان لحظه و همان‌جا وضع حمل کرد؛ و اینگونه بود که «ژوزف اینیاس گیوتین» متولد شد. چنانکه مورخ فرانسوی، دنیل آراس، نوشته است:

«وضعیتی که گیوتین در آن تولد یافت، بر شهرت او در آینده تأثیری قطعی گذاشت». گیوتین، بزرگ می‌شد تا یکی از مرگ‌بارترین ابزار‌های اعدام را در عصر خویش ابداع کند. اما پیش از آنکه گیوتین را اختراع کند، بخشی از عمر خویش را وقف اِعمال نفوذ علیه مجازات مرگ در فرانسه کرد.

تجهیزات نظامی (مسعود اسنایپر)]گیوتین ابتدا برای مدت کوتاهی استاد ادبیات دانشگاه بوردو شد؛ اما پس از آن به پاریس رفت و به مطالعهٔ پزشکی پرداخت. سپس در این شهر، به پزشکی فعال تبدیل شد. در سال ۱۷۸۸، وی اعلامیه‌ای نگاشت با عنوان «عریضهٔ شهروندان زندۀ پاریس». در این اعلامیه خواستار آن شد که گروه‌های غیراشرافی نمایندگان بیشتری در هیئت قانون‌گذاری داشته باشند. این هیئت «مجلس طبقاتی» نامیده می‌شد. سال بعد، عمدتاً به‌علت توجهی که در نتیجهٔ اعلامیهٔ مذکور مزبور نصیب وی شد، گیوتین در شمار نمایندگان مجلس قرار گرفت و زندگی سیاسی‌اش را آغاز کرد.

وی در مقام سیاست‌مدار، بیشتر فعالیت خود را بر اصلاحات پزشکی متمرکز کرد. او همچنین از مخالفان مجازات مرگ بود و شاید، چون دریافته بود که امحای یک‌بارۀ این نوع مجازات نامحتمل است، نیروی خود را برای انسانی‌ترکردن و عادلانه‌ترکردن آن صرف کرد.

در آن زمان در فرانسه تنها اشراف‌زادگان محکوم به مرگ از این امتیاز برخوردار بودند که گردنشان را با شمشیر بزنند درحالیکه اغلب مجرمان به دار آویخته می‌شدند یا محکوم به مرگ با گردونهٔ استخوان‌شکن می‌گشتند.

در دهم اکتبر ۱۷۸۹، گیوتین طرحی را به دولت فرانسه پیشنهاد و در آن توصیه کرد نوعی دستگاه گردن‌زنی، به ابزار رسمی برای اعمال مجازات مرگ تبدیل شود. در بدو امر، پیشنهاد وی توجه اندکی را به خود جلب کرد، اما در دسامبر همان سال، گیوتین در مجلس ملی سخنرانی‌ای کرد که سبب شد هم خود وی و هم ایده‌اش شهرتی بین‌المللی یابد. درحالی‌که شور و هیجان بر او غلبه کرده بود، به مخاطبانش گفت: «اکنون من با این دستگاه، گردن شما را در طرفةالعینی می‌زنم؛ ولی اصلاً آن را احساس نمی‌کنید.» این همان لحظه‌ای بود که نام گیوتین تا ابد، با گردن‌زنی مترادف می‌شد.

علی‌رغم آنکه سخنان گیوتین در نزد عموم به تمسخر گرفته شد، درنهایت تمام پیشنهاد‌های او تصویب شدند. در سوم ژوئن ۱۷۹۱، مجلس ملی دستوری صادر کرد مبنی بر اینکه دستگاه گردن‌زنیِ مزبور تنها ابزار برای اعدام قانونی مجرمان باشد و سیاست‌مداری به نام «پی‌یر لوئی رودره» مسئول نظارت بر اجرای آن شد.

«رودره» در دهم مارس ۱۷۹۲ با گیوتین تماس گرفت و از او خواست که خود وارد عمل شود؛ اما هیچ سندی مبنی‌بر اینکه دکتر گیوتین این درخواست را پذیرفته است یا نه، وجود ندارد. رودره در آغاز تقلای زیادی کرد تا افرادی را برای این کار استخدام کند؛ چراکه کسی حاضر به پذیرفتن همکاری در چنین پروژه‌ای نبود.

سرانجام رودره با فردی آلمانی‌تبار به نام «توبیاس اشمیت» به توافق رسید تا گیتوتین را به کار اندازد.

در ابتدا دستگاه را با بریدن سر گوسفند، گوساله و اجساد انسان آزمودند. نخستین انسانی که قربانی گیوتین شد، «نیکلاس ژاک پلتیه» بود که در سال ۱۷۹۲ گردن زده شد. از این زمان، گیوتین تا دو سدۀ دیگر رایج بود، یعنی تا هنگامی که مجازات مرگ در فرانسه، در سال ۱۹۸۱ ملغی شد.

به نوشتهٔ «چمبرز ادینبورگ جرنال»، دکتر گیوتین تا واپسین لحظهٔ حیات به‌سبب مشارکتش در ساخت این دستگاهِ آدم‌کشی سخت متأسف بود.

بر خلاف این افسانهٔ رایج که گیوتین خود با گیوتین گردن زده شد، وی در سال ۱۸۱۴ و در ۷۵سالگی به علل طبیعی درگذشت.