وي در خصوص عوارض چشمي آن نيز گفت: ورم در ناحيه چشم، التهاب در عنبيه كه در نهايت مي‌تواند به كدورت قرنيه و كوري منجر شود، از عوارض چشمي اين گاز به شمار مي‌رود.

ایسنا: 31 تير 1367 ساعت شش صبح روز عيد قربان،پنج هواپيما در ارتفاعات دالاهو مشاهده شد و دقايقي بعد اصابت سه بمب كه پس از انفجار آنها، دودهاي رنگي آسمان روستا را در بر گرفت.خيل مردم حاضر درروستاي زرده كه در عيد قربان آن سال و در زيارتگاه منطقه جمع شده بودند، مانند پرندگان و همه جانداران موجود به زمين ريخته شدند.

31 تير 1367 ساعت شش صبح روز عيد قربان؛ روستاي زرده ازتوابع شهرستان اسلام آباد غرب: پنج هواپيما در ارتفاعات دالاهو مشاهده شد و دقايقي بعد اصابت سه بمب كه پس از انفجار آنها، دودهاي رنگي آسمان روستا را در بر گرفت.

خيل مردم حاضر در اين روستا كه در عيد قربان آن سال و در زيارتگاه منطقه جمع شده بودند، مانند پرندگان و همه جانداران موجود به زمين ريخته شدند و مردم بي‌آلايش و ساده زيست اين روستا كه براي انجام مراسم مذهبي و خاكسپاري يكي از بزرگان منطقه گرد هم آمده بودند، بدون اطلاع از نوع بمباران صورت گرفته و به لحاظ سوزندگي بوي ناشي از مواد شيميايي پخش شده در فضاي منطقه به سوي رودخانه جاري در دره اين روستا هجوم بردند، بي خبر از آنكه شستن صورت براي كاهش حجم سوزش با آب نه تنها تاثيري در برطرف كردن ناراحتي آنها نخواهد داشت، بلكه به دليل مسموميت آب باعث تشديد جراحات در آنها خواهد شد.

مردان، زنان، كودكان و سالخوردگان اين روستا يكي پس از ديگري به زمين افتاده و تنها معدود افرادي كه يا با تاخير در اين مراسم حاضر و يا به دليل اندك شناخت خود از نوع فاجعه به ارتفاعات پناه بردند بازگشتند و همه چيز را بي جان يافتند.

عده‌اي از افراد با اندك وسايل نقليه موجود به شهرستان اسلام آباد و كرمانشاه انتقال و افرادي نيز در منطقه ماندند، زيرا چاره‌اي جز به خاكسپاري عزيزان خود نداشتند.

در زرده قبرستان و محل دفن شهدا در يك محل خاص نيست، چرا كه به دليل بمباران شيميايي و پراكنده بودن اجساد، در آن روز هر كسي عزيز خود را در همان نقطه‌اي كه افتاده بود، خاك كرده است و جاي جاي اين روستا نشاني از شهيدان اين اقدام جنايت كارانه صدام و ايادي سرسپرده او را دارد.

در جريان اين اقدام وقيحانه، 250 نفر از اهالي روستاي زرده در همان روز شهيد شدند كه بيشتر آنها را زنان و كودكان تشكيل مي‌دادند، جداي از آن افرادي كه مجبور به حضور در روستا به دليل حضور منافقين در منطقه و مسدود شدن راه ارتباطي به اسلام آباد غرب و كرمانشاه بودند، به دليل عدم آگاهي از عواقب حضور در يك منطقه شيميايي و استفاده از آب و خوراك شيميايي شده هم اكنون شديدا دچار عارضه هايي مختلف پوستي، تنفسي، چشمي و رواني هستند.

علاوه بر آن تمام محيط زيست اين بخش از منطقه زيباي ريجاب به واسطه اين بمباران كاملا از بين رفته و تبديل به يك زمين سوخته شده است.

البته در همين روز روستاي «نسار ديره» و «شاه مار» از توابع شهرستان گيلان‌غرب و روستاي باباجاني از توابع شهرستان دالاهو نيز مورد حمله شيميايي قرار گرفتند كه عمق فاجعه در آنها به زرده نمي‌رسيد.

امروز زرده بعد از گذشته هجده سال از آن واقعه

مردم اين منطقه از استان كرمانشاه به مانند ديگر نقاط آن به واسطه شهره بودن در پايمردي و ايستادگي به ويژه در هشت سال دفاع مقدس همچنان در اين منطقه سكونت داشته و مشغول گذران زندگي‌اند.

به مناسبت هجدهين سالروز اين اقدام ناجوانمردانه كه در حق مردم بي گناه و غيرنظامي اين خطه از ميهن اسلامي انجام گرفت با حضور در اين روستا از نزديك مشكلات آنها را مورد بررسي قرار داده است.

دفن شهدا سه روز طول كشيد

سيدفريدون حسيني پيرمرد 54 ساله‌ است كه پدر، پنج برادر و پسر خود را در بمباران زرده از دست داده و مي‌گويد كه تنها با خواهر خود همه آنها را به خاك سپرده است.

او از آن روز به عنوان «روزي سياه» ياد مي‌كند و در ادامه مي گويد: سه روز دفن شهدا طول كشيد و خود ما نيز به واسطه مصدوم شدن از نا و رمق كافي براي جابه جايي و دفن جنازه‌ها نداشتيم.

حسيني مي‌افزايد: جمعيت زرده در آن روزگار چيزي حدود هزار نفر بود كه در آن روز به واسطه عيد قربان و فوت يكي از بزرگان منطقه مردم زيادي به زرده آمده بودند كه آن اتفاق افتاد و در ابتدا پرندگان و احشام و بلافاصله مردم حاضر به دليل سرازير شدن در دره براي استفاده از آب جاري يكي پس از ديگري به زمين مي‌افتادند.

او عليرغم سرفه‌هاي شديد مي‌گويد: تاكنون درصدي جانبازي به او تعلق نگرفته است. آن روز تنها تعدادي موفق شدند كه با وسيله نقليه از معركه رهايي جسته و براي درمان به كرند، اسلام آباد و كرمانشاه برسند و عده‌اي به واسطه وجود عزيزانشان ماندند و امروز با هزار و يك درد گريبان گيرند.

اين مصدوم شيميايي از مشكلات زياد خود و خانواده‌اش سخن به ميان آورده و مي‌افزايد: متاسفانه عليرغم وجود انواع مشكلات جسمي و روحي ما تحت هيچ حمايتي قرار نداريم و با تلاش‌هاي فراواني كه با وجود مشكلات مالي متحمل شده‌ايم، كسي به داد ما نرسيده است.

حسيني مي‌گويد:همه چيز روستا سوخته و كشاورزي در آن امكانپذير نيست و مردم براي تامين مايحتاج اوليه خود نيز با مشكل روبرو هستند.

خارش بدن، سرفه مداوم، كم سويي چشم و بي خوابي از مشكلاتي است كه اين پيرمرد روستايي به عنوان دردهاي خود به آنها اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: هر ماه حداقل يك نفر از اهالي روستا به دليل وخامت حالش رخت از دنيا مي‌بندد و ما نيز چون در آن روز نتوانستيم خود را به مراكز درماني برسانيم، الان به گفته مسئولان به دليل نبود پرونده پزشكي جانباز به حساب نيامده و از هيچگونه مزايايي برخوردار نيستيم.حسيني در خاتمه عاجزانه مي‌خواهد كه صداي مظلوميت او را به گوش مسئولان برسانيم.

به داد ما برسيد ما در مقابله با دشمن با اين وضعيت مواجه شده‌ايم

فاضل خداياري بيماري خود را سرطان خون معرفي كرده و با اشاره به انجام 12 بار شيمي درماني مي‌گويد: در طي اين مراحل كوچكترين كمكي را دريافت نكرده‌ام، ولي ديگر نمي‌توانم.

اين مرد 47 ساله با بيان اين كه با توجه به داشتن سه فرزند توانايي انجام هيچگونه كاري را ندارد، اظهار مي‌دارد: چهار سال است كه تحت پوشش بنياد جانبازان قرار گرفته‌ام و 15 درصد از جانبازي من تاييد شده ولي هيچ حمايت مالي و درماني در طول اين مدت از من به عمل نيامده است.

خداياري مي‌گويد: سه فرزندم در ادامه تحصيل با مشكل روبرو شده و بنا به اظهار پزشكان با وجود سنين پايين از ناراحتي اعصاب رنج مي برند. به گوش مسئولان برسانيد كه ما در اين كشور و در مقابله با دشمنان اين مرز و بوم با اين وضعيت مواجه شده‌ايم، پس به داد ما برسيد.

دخترم مجبور به ترك تحصيل است

خانم صورت نظري پيرزن 58 ساله سرپرست خانواده كه 10 درصد جانباز نيز است، مي‌گويد: زماني كه زرده بمباران شد، هديه (دختر او) سه سال داشت و امروز علي رغم گذراندن مراحل درس تا ديپلم و قبول شدن در دانشگاه، به دليل مشكلات شديد تنفسي مجبور به ترك تحصيل است.

او ميگويد: دخترم كه در كرمانشاه درس مي خواند دفعتا با تنگي نفس مواجه شده و مجبور به استفاده از اكسيژن و ماسك است كه به دليل همين مشكل ترم گذشته به ناچار به دانشگاه نرفت و تنها با موافقت رئيس دانشگاه براي امتحانات در كرمانشاه حاضر شد كه در اين مورد نيز با مشكلاتي مواجه بود.

وي گفت: مشكل تنفسي هديه گاها به حدي شديد است كه به بي‌هوشي او منجر مي‌شود و نمي‌توانيم او را در بيمارستان بستري كنيم.

جواني 29 ساله با عصايي در دست و چشماني بسته

صدراله عظمي، كسي كه علاوه بر مشهود بودن عوارض پوستي از نعمت بينايي نيز محروم شده، مي گويد: در آن روز در حال صبحانه خوردن بوديم كه صداي هواپيما ما را به داخل حيات خانه كشاند و بعد از صداي انفجار، رنگين كماني بر روي همه فضاي روستا سايه انداخت، رنگها گوناگون بودند كه با بوهاي مختلف همراه شده بود.

او مي‌گويد: با ديدن اين وضعيت به داخل خانه برگشتيم و بعد از مدتي به داخل روستا رفته و با اجساد نيمه جان بسياري از هم آباديهاي خود مواجه شديم و چون پدر، خواهر و برادر من زودتر به محل حادثه نزديك شده بودند، آنها هم شديدا مصدوم شده و از وضعيت مناسبي برخوردار نبودند كه به وسيله يكي از اقوام آنها را به شهر بردند و من تنها با داشتن 11 سال در كلاس پنجم دبستان سرپرست خانواده شدم.

عظمي كه چندي پيش براي ارائه شهادت برعليه آندراد (يكي از فروشندگان مواد شيميايي عراق) به كشور هلند سفر كرده بود، در ادامه مي‌افزايد: ما به لحاظ عدم آگاهي از عوارض بعدي مواد پخش شده شيميايي در روستاي خود و نبود اطلاع رساني در اين مورد از همان آب و آذوقه موجود مصرف و امروز دچار عوارض بسياري شده‌ايم كه رهايي از آنها امكان‌پذير نيست.

علي رغم تمايل زياد به درس و تحصيل به دليل كم سويي چشم و اندك اندك نابينايي كامل از ادامه آن بازماندم و امروز از عوارض زيادي در رنجم كه مهمترين آنها نابينايي، عوارض پوستي همراه با سوزش و خارش زياد و عوارض تنفسي است.

عظمي اظهارمي‌دارد: تا كنون هيچگونه حمايتي از او به عمل نيامده و درصد جانبازي براي او در نظر گرفته نشده است.

عظمي خواستار مجازات شديد مسببان ايجاد اين مشكلات در حق او و دوستانش است و مي‌گويد: در دادگاه لاهه خواستار مجازات صدام و همه حاميان او در تجهيز به سلاحهاي شيميايي شديم، اما مسئولين نيز بايد اين مسئله را پيگيري كنند.

اين مصدوم شيميايي اظهارمي دارد كه بدون داشتن همراه توان خارج شدن از خانه را ندارد و بي خوابي، سوزش شديد ريه در هنگام تنفس، بي‌حوصلگي، خارش دائم بدن و ... را از ديگر مشكلات خود عنوان مي‌كند.

قارچهاي صورت عزيز آقا علي پناه

او مردي 53 ساله نيز از اهالي روستاي زرده است كه در جريان بمباران، پسر، دختر و همسر خود را از دست داده است.

ميگويد : در آن روز زمين و آسمان براي مردم زرده سياه شد و عزيزان و همه چيز خود را از دست داديم، البته همه چيز به اين مسئله ختم نشد، چرا كه امروز تمام زندگي ما تحت تاثير اين مسئله قرار دارد. امروز كودكاني كه امروز در اين روستا متولد مي‌شوند يا نارس هستند و يا از عوارض شديدي رنج مي‌برند،علاوه بر اين كه اين موضوع منحصر به انسانها نيست و دربين احشام نيز قابل مشاهده است، در ضمن زمين هاي اين روستا نيز سوخته است.

علي پناه با اشاره به مشكلات دائم خود به لحاظ اثرات شيميايي، مي‌گويد: مسئولان به مصدومان شيميايي روستاي زرده توجه لازم را ندارند. ما بايد مشكلاتمان را به چه كسي بگوييم؟

خانه بهداشت روستا ويزيت بيماران چهارشنبه ها آن هم تنها به مدت دو ساعت
به محض ورود به خانه بهداشت روستا علاوه بر شلوغي بسيار زياد اين مركز به دليل حضور پزشك عمومي با خانمي مواجه مي‌شويم كه خود را بهورز اين مركز معرفي مي‌كند، او فرانك عزيزي نام دارد.

از او در مورد بيماري‌هاي اصلي مردم روستا كه با آن گريبانگير هستند، مي‌پرسيم كه پاسخ مي‌دهد: عوارض پوستي، ناراحتي تنفسي، مشكلات بينايي و ناراحتي عصبي از بيماريهايي است كه به نوعي همه مردم زرده با آن مواجه هستند.

وي با بيان اين كه بسياري از مردم روستا از حضور در نزد پزشك و بيان مشكلات خود امتناع مي كنند عنوان مي‌دارد: افرادي در روستا وجود دارند كه علي‌رغم ناراحتي‌هاي فراوان به پزشك مراجعه نكرده و هر روز بر حجم ضايعات و بيماري آنها افزوده مي‌شود.

عزيزي مي‌گويد: تنها كاري كه ما براي مصدومان شيميايي اين روستا انجام مي دهيم، تجويز داروهاي ابتدايي براي تسكين درد آنهاست و بيشتر بيماران را به مركز درماني ريجاب و يا به شهرهاي اسلام آبادغرب يا كرمانشاه معرفي مي‌كنيم.

وي با اشاره به ناراحتي هاي شديد عصبي در نزد مردم اين روستا مي‌افزايد: معمولا كودكان متولد شده در زرده نيز از وجود مشكلاتي در رنج هستند، در روستاي زرده 10 نفر در حال حاضر از سرطان رنج مي برند و تا كنون 20 نفر نيز در اثر ابتلا به اين بيماري فوت كرده اند.

موارد قابل تامل در مورد اين روستا

نبود يك كلينيك ابتدايي براي رسيدگي به بيماران مصدوم شيميايي در اين روستا از مسائل قابل تامل است، جداي اينكه اين خانه بهداشت از داشتن يك داروخانه نيز محروم است.

سوال اينجاست كه چرا روستايي كه در 31 تير 67 بنا به اسناد موجود داراي 1146 نفر جمعيت بوده و تا كنون نيز بالغ بر 400 نفر از مردم آن براثر عوارض شيميايي شهيد شده‌اند، بايد از داشتن يك درمانگاه تخصصي شيميايي، يك پزشك متخصص و حتي يك داروخانه ابتدايي محروم باشد؟

در اين گزارش سعي كرديم موضوع را به نتيجه‌اي برسانيم، اما زماني كه متوجه شديم مسئولان ذيربط نسبت به تامين هزينه آزمايش قريب به 1400 نفر مصدوم شيميايي ثبت نام كرده در سازمان بنياد شهيد و امور ايثارگران استان براي دريافت درصد جانبازي، محلي را سراغ ندارند، خستگي به تن مان ماند.

حال با اين سئوال درد دل مردم اين خطه را به پايان مي‌رسانيم كه آيا با وجود مستندات موجود در خصوص بمباران شيميايي اين منطقه و شهادت نزديك به 400 نفر از مردم اين روستا، آيا صرفا به خاطر نداشتن صورت سانحه از سوي مردم شيميايي شده اين روستا نبايد به وضعيت آنها رسيدگي كرد؟

و آخر آنكه چرا بايد اسناد مظلوميت ملت ايران در گمنامي محض قرار گيرند؟

توضيحات مراد كوشكي مديركل بنياد شهيد و امور ايثارگران استان كرمانشاه
« با وجود هزينه‌هاي بالاي برخي آزمايشات و عدم تمكن مالي بيشتر افراد مدعي مصدوميت شيميايي، بنياد شهيد و امور ايثارگران محلي براي پرداخت اين هزينه ها قبل از تاييد جانبازي آنها ندارد ».

مراد كوشكي در گفت‌وگو با ايسنا ، تاييد فرمانداري محل مبني بر حضور افراد مدعي مصدوميت شيميايي در مكانهاي مورد تهاجم و انجام معاينات تكميلي و تخصصي توسط پزشكان متخصص را از راه‌هاي موجود جهت تحت پوشش قرار گرفتن اين افراد دانست.

كوشكي تصريح كرد: فرمانداري‌هاي مناطق طي نامه‌اي مبني بر حضور اين افراد در محل در هنگام حملات شيميايي آنها را به بنياد شهيد و امور ايثارگران معرفي كرده و بنياد نيز پس از تشكيل پرونده و اقدامات تكميلي افراد را جهت معاينات تخصصي به مراجع ذيربط معرفي مي‌كند.

وي در پاسخ به پرسش مطرح شده در خصوص هزينه اين آزمايشات تخصصي گفت: بر اساس ضوابط قانوني، بنياد شهيد و امور ايثارگران تنها هزينه آزمايشات و معالجات ايثارگران را مي‌پردازد.

كوشكي با اشاره به مكاتبه با مركز و استعلام در خصوص هزينه آزمايشات افرادي كه هنوز تحت پوشش سازمان نيستند افزود: با توجه به عدم تمكن مالي بيشتر اين افراد و هزينه بالاي آزمايشات تخصصي، مكاتباتي با مركز انجام شد كه در نتيجه اعلام شد كه طبق قانون و ضوابط قانوني هيچ اعتباري جهت افرادي كه جانباز شناخته نشده‌اند در نظر گرفته نشده است.

وي خاطرنشان كرد: در صورت ثابت شدن جانبازي اين افراد بعد از انجام آزمايشات تخصصي و شركت در كميسيون مربوطه و اثبات مصدوميت، تمام هزينه‌هاي صرف شده، از سوي بنياد شهيد و امور ايثارگران به آنها پرداخت خواهد شد، اما در غير اين صورت هيچ تعهدي در خصوص پرداخته هزينه‌ها نداريم.

كوشكي در نظر گرفتن تمهيداتي براي اياب و ذهاب افراد برخي شهرستان‌ها و روستاها جهت انجام معاينات در كرمانشاه و در راستاي كاهش هزينه ها را از اقدامات بنياد شهيد وامور ايثارگران استان ذكر كرد كه مورد استقبال اين افراد قرار نگرفته است.

ايجاد مراكز درماني مناسب ضروري‌ترين نياز مصدومان شيميايي روستاهاي شيميايي شده استان كرمانشاه است

دكتر شهريار خاطري در گفت‌وگو با ايسنا ، ضمن بيان اين مطلب افزود : سلاحهاي شيمايي عوارض ديررسي از نظر جسمي و روحي بر مصدومان تحميل مي‌كنند و به طور كلي نه تنها مصدومان شيميايي استان كرمانشاه، بلكه همه آسيب‌ديدگان از اين سلاح‌ها به بيمارستانها و مراكز نسبتا مناسب و تخصصي نياز دارند.

وي با گراميداشت سالروز شهادت جمعي از افراد غير نظامي روستاي زرده بر اثر بمباران شيميايي سال 67، از وضعيت مركز درماني اين روستاي شيميايي شده در دوران جنگ انتقاد و تصريح كرد: با وجود يك خانه بهداشت و يك بهورز به طور حتم امكان انجام اقدامات درماني براي مصدومان ممكن نيست و آسيب‌ديدگان با هر شرايط و وضعي بايد به مركز استان منتقل شوند.

دكترخاطري در خصوص برخي ادعاي مطرح شده كه بروز سرطان درميان برخي مصدومان شيميايي را از عوارض اين سلاحها مي‌دانند گفت: هنوز رابطه اي ميان مصدوميت با سلاحهاي شيميايي و بروز سرطان به صورت قطعي ثابت نشده است، اما بروز بيماريهاي ريوي، چشمي و پوستي جزء عوارض ثابت شده اين سلاحهاي مرگبار هستند.

وي در ادامه اظهار داشت: شناسايي مصدومان و تحت پوشش قراردادن آنها و همچنين وجود يك مركز مجهز درماني نياز اصلي مصدومان سلاحهاي شيميايي استان است.

دكتر خاطري در رابطه با مشكلات پيش روي مصدومان شيميايي كه تحت پوشش بنياد شهيد و امور ايثارگران نيستند افزود: معضل هزينه آزمايشهاي اوليه يكي از اساسي ترين مشكلات پيش روي اين افراد است كه اميدواريم با رايزني ها ميان نمايندگان استان و بنياد شهيد و امور ايثارگران در اسرع وقت حل شود.

وي تصريح كرد:حملات شيميايي به برخي مناطق استان كرمانشاه در زمان اوج تهاجمات آواخر جنگ تحميلي صورت گرفت و به علت وضعيت ايجاد شده در آن زمان، اسناد و مدارك دقيقي در اين رابطه و در خصوص نوع سلاحهاي به كار رفته ثبت نشده است.

دكتر خاطري گفت: بر اساس نوع مصدوميت افراد و تعدد شهيدان، به احتمال زياد انواع بمبهاي به كار گرفته شده در استان كرمانشاه تركيبي از دو عامل گاز اعصاب و گاز خردل بوده است.

عوارض بمباران شيميايي از زبان يك فوق تخصص بيماريهاي ريوي

دكترعلي معيني فوق تخصص بيماري‌هاي ريوي در خصوص عوارض ناشي از بمباران‌هاي شيميايي بر روي مصدومان، با بيان اينكه گاز خردل و گاز پسژن دو تركيبي هستند كه در جنگ تحميلي، عراق بيشتر از آنها استفاده مي‌كرد، گفت: اين گازها عمدتاً عوارض تنفسي ايجاد مي‌كنند.

وي در گفت‌وگو با ايسنا افزود: خاصيت گاز خردل اين است كه وقتي فرد آن را استنشاق كرد، سلول‌هاي پوشش دهنده دستگاه تنفسي وي را از بين مي برد، البته بر روي چشم و پوست وي نيز عوارضي ايجاد مي‌كند.

معيني، قرمزي، خارش و تاول‌هاي پوستي را از عوارض تماس با گاز خردل بر روي پوست عنوان كرد.

معيني عنوان كرد: عوارض تنفسي گاز خردل نيز معمولا ابتدا به صورت برونشيت است و سپس به سمت فيبروز و در نهايت نارسايي تنفسي مي‌رود.

وي اختلاف رواني را نيز از عوارض درازمدت گازخردل دانست و گفت: اين مواد همچنين سيستم ايمني بدن را تحت تاثير قرار مي دهد و فرد را مستعد ابتلا به سرطان مي كند.

معيني اظهار داشت: ميزان مصدوميت به اينكه فرد با چه حجمي از گازها در تماس بوده و فاصله وي با اين عوامل شيميايي بستگي دارد و چنانچه فرد به محل آلودگي نزديك و حجم زيادي از اين گازها را استنشاق كرده باشد، مصدوميت بالايي پيدا مي‌كند.

وي در خصوص اينكه آيا اين عوارض قابل انتقال به نسلهاي بعدي نيز است، گفت: مطالعه دقيقي در اين زمينه انجام نشده، ولي چون روي عوامل ژنتيكي تاثيرگذار است احتمال اينكه در نسل بعدي نيز آسيب بر جاي بگذارد، وجود دارد.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه