چه عواملی باعث همکاری انرژی ایران و روسیه شده است؟

تفاهم نامه 40 میلیارد دلاری بین غول های انرژی دولتی روسیه و ایران، در صورت اجرا می تواند کلید آزادسازی پتانسیل انرژی ایران باشد.

به گزارش عصرایران، وبگاه "آسیا تایمز" با انتشار گزارشی در این باره نوشت:

در حالی که اروپا برای زمستان بدون گاز روسیه آماده می شود، کرملین به دنبال انتقال بیشتر گاز طبیعی خود به شرق است. اگرچه چین و هند همچنان مهمترین مقاصد صادراتی مسکو در آسیا هستند، اما به نظر می رسد روسیه خریدار جدیدی پیدا کرده است - جمهوری اسلامی ایران.

اما چرا کشوری که دارای بزرگترین ذخایر اثبات شده نفت و گاز طبیعی جهان است (ایران)، باید از فدراسیون روسیه انرژی بخرد؟

ایران برای صادرات انرژی خود به خارج از کشور به خطوط لوله گاز جدید نیاز دارد، زیرا مسیرهای موجود به ترکیه و عراق تنها می توانند حجم کمی را تامین کنند. مجموع صادرات گاز ایران در سال 2021، 17 میلیارد متر مکعب بوده است. در مقایسه، روسیه در سال گذشته 241 میلیارد متر مکعب صادرات داشته است.

مشکل دیگر ایران عدم تولید LNG (گاز طبیعی مایع) است. ایران به روسیه برای کمک به توسعه زیرساخت های انرژی کشور نیاز دارد.

یک یادداشت تفاهم 40 میلیارد دلاری که در ماه ژوئیه گذشته بین غول انرژی روسیه "گازپروم" و شرکت ملی نفت ایران امضا شد، می تواند این شکاف را برطرف کند. ایران که پس از اعمال تحریم‌ها توسط ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ از دسترسی به فناوری LNG غربی محروم شد، به تخصص مورد نیاز برای توسعه صنعت انرژی خود دسترسی ندارد و گازپروم می‌تواند آن را ارایه دهد.

در واقع، انزوای بین المللی روسیه در بحبوحه جنگ این کشور در اوکراین، فرصتی را برای ایران فراهم کرده است. به عنوان بخشی از این تفاهم نامه، مسکو به توسعه میادین گازی کیش و پارس شمالی و همچنین شش میدان نفتی ایران کمک خواهد کرد.

اگر روسیه و ایران بتوانند بر سر سازوکارهایی برای دور زدن تحریم های غرب و هماهنگی در زمینه صادرات انرژی به توافق برسند، اتحادیه اروپا باید از این پس تنها به عرضه نفت از عربستان سعودی و امارات متحده عربی و LNG از آمریکا و قطر تکیه کند.

چنین نتیجه ای می تواند منجر به افزایش قیمت انرژی در سطح جهانی و کمبود گاز بیشتر در اروپا شود، به ویژه پس از آن که مسکو و ریاض در نشست اخیر اوپک پلاس بر سر کاهش 2 میلیون بشکه ای عرضه نفت به بازار جهانی به توافق رسیدند.

مسکو و تهران (به عنوان نخستین و دومین دارنده منابع گاز طبیعی جهان) حتی می‌توانند تلاش کنند تا یک "کارتل گاز جهانی" ایجاد کنند و تشکیل این کارتل به آنها اهرم قابل‌توجهی در برابر غرب، به‌ویژه کشورهای اروپایی که به شدت به واردات گاز وابسته هستند، بدهد.

در حالی که ایران و روسیه اکنون در حال همکاری هستند، تهران علاقه خود را برای کاهش کمبود انرژی در اروپا که جنگ روسیه در اوکراین ایجاد کرده است، ابراز کرده است. مشکل اینجاست که ایران نیز مانند روسیه تحت محدودیت‌های صادراتی قرار دارد و بدون کاهش تحریم‌های غرب - که بعید به نظر می‌رسد - جمهوری اسلامی نمی‌تواند به اروپا در تامین نیازهای گاز خود در زمستان امسال کمک کند.

اما حتی با چراغ سبز واشنگتن، ایران فاقد زیرساخت‌ها برای افزایش صادرات خود است، به همین دلیل است که به دنبال ایجاد روابط قوی انرژی با "کشورهای دوست" است که می‌تواند به تهران در توسعه و نوسازی صنایع نفت و گاز خود کمک کند.

برخی نسبت به این رویکرد شک دارند. "مرتضی بهروزی فر" کارشناس انرژی در تهران به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته که مسکو " حتی یک ریال در بخش انرژی جمهوری اسلامی سرمایه گذاری نکرده است" و تفاهم نامه اخیر به جایی نخواهد رسید. در واقع، روسیه در حال حاضر فاقد فناوری LNG در مقیاس بزرگ خود است.

و با این حال، با فرض ادامه توافق، ایران باز از نزدیکی به روسیه در شرایط کنونی خود سود خواهد برد. در اواسط سپتامبر، وزارت نفت ایران اعلام کرد که این کشور روزانه 9 میلیون متر مکعب گاز روسیه را عمدتا برای مصرف داخلی (و به احتمال زیاد برای تامین ثبات انرژی در شمال غرب ایران) خریداری خواهد کرد. با توجه به اینکه اتحادیه اروپا قصد دارد واردات گاز روسیه را قطع کند، مسکو آشکارا به بازارهای جدید نیاز دارد و ایران در موقعیت خوبی برای چانه زنی قرار دارد.

6 میلیون متر مکعب دیگر از ذخایر روسیه می تواند مجددا به کشورهای دیگر صادر شود. تحلیلگران انتظار دارند که تهران این گاز را با قیمت پایین خریداری کند و سپس آن را به ترکیه، پاکستان و حتی افغانستان بفروشد که به ایران اجازه می‌دهد کسری بودجه خود را جبران کند. این همکاری به نفع گازپروم نیز خواهد بود، زیرا خطر عدم پرداخت را متحمل نخواهد شد، زیرا تهران، به جای کابل یا اسلام آباد، خریدار خواهد بود.

مطمئنا ایران به عنوان بازار اصلی گاز روسیه جایگزین اروپا نخواهد شد. حتی اگر اهداف روزانه مورد انتظار برآورده شود، گازپروم تنها 5.5 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی در سال را به ایران ارایه خواهد کرد که تنها 10 درصد از آنچه روسیه پیشتر از طریق خط لوله نورد استریم به اروپا عرضه می کرد، است.

اکنون که نورد استریم و نورد استریم 2 پس از انفجارهای اخیر از مدار خارج شده اند، گازپروم احتمالا به دنبال افزایش حجم صادرات به ایران و سایر نقاط خواهد بود.

به عبارت دیگر، روسیه منزوی از غرب، وابستگی بیشتری به بازارهای خاورمیانه و آسیا پیدا کرده است و ایران می تواند نقش برجسته ای در این محاسبات داشته باشد. در نهایت، کرملین حتی ممکن است به دنبال ایجاد کنترل بر منابع گازی ایران باشد.

در حال حاضر، بیشتر این طرح های همکاری فعلا روی کاغذ مانده اند. حتی بهترین استراتژی‌ها نیز تحت تاثیر نتیجه جنگ اوکراین قرار خواهند گرفت، به‌ویژه اگر روسیه متحمل شکستی شدید شود.

بنابراین، روسیه و ایران ممکن است اهداف بلندپروازانه ای در زمینه انرژی داشته باشند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که به این زودی ها به آنها دست یابند.

بیشتر بخوانید:

اویل پرایس: اتحاد گازی بین ایران و روسیه

"اویل پرایس": تفاهم نامه گازی ایران و روسیه تهدیدی برای غرب است

روسیه: در حال رایزنی با ایران برای سوآپ نفت و گاز هستیم

معاون نخست وزیر روسیه: همکاری مسکو – تهران در زمینه "سواپ" نفت و گاز/ ایران می تواند قطب اصلی لجستیک و حمل و نقل کالا باشد

کارشناس اقتصادی: تفاهم‌نامه با روس‌ها بن‌بست ۱۰ ساله سرمایه‌گذاری در صنعت نفت را می‌شکند

ببینید| لحظه انفجار پل کریمه از نمایی متفاوت

تماشاخانه

رازهای جالبی از تایتانیک که شاید هرگز درباره‌اش نشنیده باشید (فیلم)

تست موشک‌هایی با کلاهک‌های عجیب در کره شمالی (فیلم)

فیلم های دیگر