راه جلوگيري از حاد شدن خط هتك مقدسات

 
روزنامه جمهوری‌اسلامی در باره نحوه برخورد با اهانت صورت گرفته نسبت به ساحت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران مقاله‌ای منتشر کرد.

در بخشی از این مقاله آمده است:

قرآن از مسلمانان خواسته است که به « کفار » « دشنام » نگویند زیرا اهانت به کفارو مشرکان آنانرا به عکس‌العمل وادار نموده و در نتیجه به ناسزاگوئی آنان به حق تعالی می‌انجامد: ولاتسبوا الذین یدعون من دون الله فیسبوا الله عدوا بغیر علم (سوره انعام آیه 106 )

علامه طباطبائی در تفسیر این آیه می‌گوید: این آیه شیوه حفظ مقدسات را در جامعه دینی نشان می‌دهد و به ما می‌فهماند که چگونه می‌توان از ارزش و احترام مقدسات صیانت کرده و از بدگوئی دشنام و استهزا آنان جلوگیری نمود. انسان‌ها چون نسبت به اعتقادات خود حساسیت دارند حاضر نیستند اهانت به مقدسات خود را تحمل کنند و لذا درصدد مقابله به مثل برمی‌آیند و چه بسا در اثر شدت عصبانیت نسبت به آنچه بسیار عزیز و گرامی است ناسزا می‌گویند از این رو اگر مومنان به « بت‌های » مشرکان اهانت کنند تعصب‌های جاهلانه آنها را وادار به عکس‌العمل و مقابله خواهد کرد و در این شرایط کسانی که بدگوئی و اهانت به بت‌ها و بت‌پرستان را آغاز کرده‌اند (مومنان ) به نوعی « سبب » هتک مقدسات خود و زمینه‌ساز هتک مقدسات اسلامی می‌شوند . (المیزان ج 12 ص 314 )

براساس این تعلیم قرآنی که مشتمل بر یک دستور و تکلیف الهی است کسانی که به اقتضای « ایمان » و « تدین » خود از «هتک مقدسات» رنج می‌برند و برای مقابله با این منکر « احساس وظیفه » می‌کنند باید در یک اقدام اندیشمندانه و در یک بررسی همه‌جانبه به ریشه‌یابی منکر پرداخته و پاسخ این سئوال را پیدا کنند که « هتاکی » از کجا آغاز شده است و علل و زمینه‌های آن چیست و فقط پس از پاسخ به این سوال است که می‌توان پاسخ سئوال بعدی را پیدا کرد که « چگونه می‌توان از هتک جلوگیری کرد »

مفسر بزرگ و فقیه عالیقدر دیگر علامه طبرسی نیز در این باره سخن قابل تاملی مطرح کرده است. ایشان ابتدا اشاره می‌کند که مسلمانان اهل دشنام به بت‌ها و مشرکان بودند تا اینکه این آیه نازل شد و آنها را از هتک حرمت نسبت به مشرکان و مقدسات آنها بازداشت. طبرسی در ادامه می‌افزاید : این آیه دلیل بر آن است که حتی در نهی از منکر ـ هر چند از بزرگ‌ترین وظایف و مهم ترین تکالیف است ـ باید توجه کرد مبادا انجام این وظیفه به « زیاد شدن شر » بیانجامد و کسی نباید به عنوان نهی از منکر و جلوگیری از فساد به اقداماتی متوسل شود و از شیوه‌هایی استفاده کند که دیگران را به عصبانیت و ناراحتی می‌کشاند و زمینه ارتکاب محرمات دیگری را ایجاد می‌کند چنین شخصی خود در حقیقت « مرتکب منکر » است و باید جلوی « نهی از منکر » او را گرفت! (جوامع الجامع ج 1 ص 402 )

پس مفاد این آیه چنین است: ای کسانی که درد دین دارید و به انگیزه غیرت دینی به پرخاشگری با مخالفانتان رو می‌آورید از این روش دست بردارید والا در اثر اقدامات جاهلانه مخالفان مقدسات شما هتک خواهد شد و در این صورت نه فقط آنان بلکه خود شما هم مسئول حرکت‌های ضداخلاقی آنان خواهید بود. »

و چقدر جامعه امروز ما نیازمند اقدام فرهیختگان است که با عقل و درایت جلوی هتک مقدسات را بگیرند و با فراهم آوردن زمینه‌های بیشتر و بهتر تفاهم و تعامل و فضای نقد و انتقاد از حاد شدن خطر هتک مقدسات جلوگیری کنند.