یک ویلای متفاوت در کاشان؛ از پلان مدرن تا رباعی بابا افضل (+عکس)

کاشان شهری است که «خانه‌ها» از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری‌اش هستند؛ در شهری با چنین سنت درخشانی از ساختن خانه، چگونه می‌توان عناصر معماری مدرن را وارد کرد و از محاسن آن‌ها بهره گرفت بی‌آنکه سنت‌ها فراموش و متروک شوند؟ ویلای «رباعی» تلاشی برای پاسخ گفتن به این چالش است.

در شهری که خانۀ طباطبایی‌ها، خانۀ بروجردی‌ها، خانۀ عباسیان و چندین «خانه» دیگر، جزء میراث تاریخی و فرهنگی آن به حساب می‌آیند، ساختن خانه‌ای که هم نیازهای مدرن را برآورده کند و هم بتواند جایی در سنت معمارانۀ شهر داشته باشد، آسان نیست.

به گزارش فرادید، اما پروژۀ موسوم به «ویلای رباعی» حتی اگر در این زمینه به درجۀ کمال نرسیده باشد، دست‌کم تلاشی تحسین‌برانگیز است.

این ویلا به لحاظ طرح و پلان کلی‌اش کاملا به روز است و تفاوت چندانی با یک ویلای مدرن ندارد؛ از محل قرارگیری سالن پذیرایی و آشپزخانه و اتاق‌های خصوصی گرفته تا جانمایی استخر در محیطی درونی و مسقف. به علاوه، استفاده فراوان از شیشه در دیوارها و حتی سقف بنا، حال و هوای امروزی بنا را تقویت کرده و نور فراوان و چشم‌انداز زیبای درون به بیرون را هم تضمین کرده است.

اما از سوی دیگر عناصر مختلفی به خدمت گرفته شده‌اند تا یک روح سنتی هم در فضای خانه جاری باشد. استفاده از آجر در نماکاری بسیاری از قسمت‌های خانه، به اضافۀ ایجاد طاق‌ها و دیوارهای مشبک، یکی از این تمهیدات بوده است.

در برخی قسمت‌های خانه عناصر خاص‌تری نیز به کار برده شده‌اند؛ یکی از موارد جالب‌توجه استفاده از آینه‌کاری‌های سقفی است که در یکی از اتاق‌ها به صورت خالص و در یکی دیگر از اتاق‌ها در ترکیبی زیبا با کاشی‌های فیروزه‌ای به کار رفته است. کتیبه‌ای فیروزه‌ای با یک رباعی از بابا افضل نیز در این اتاق هست که از قضا اشاره‌ای عرفانی به «آینه» دارد؛ کتیبه‌ای که نام پروژه نیز از آن گرفته شده است.

از یک دیدگاه انتقادی‌تر می‌توان این نکته را متذکر شد که ترکیب عناصر مدرن و سنتی ویلای رباعی، اگرچه زیباست اما تا حدی اولیه و ابتدایی است و پیچیدگی خاص یا جلوۀ غافلگیرکننده و غیرمنتظره‌ای در آن به چشم نمی‌خورد. به خصوص در برخی قسمت‌ها مثل نمای ورودی ویلا یا قسمت پذیرایی خانه، طرح کلی شبیه طرح‌هایی است که ابزارهای تولید تصویر هوش مصنوعی در ترکیب معماری مدرن و سنتی به ما ارائه می‌دهند.

با این‌حال خلاقیت‌های این پروژه قابل چشم‌پوشی نیستند، هرچند که در کل بنا احاطه ندارند و به صورت موردی در فضاهای کوچکتر به چشم می‌خورند.