آیا ما در خطر وقوع ششمین انقراض جمعی هستیم؟

بر اساس شواهد موجود، تاکنون کره زمین پنج انقراض بزرگ را به خود دیده است که در هر یک از آن‌ها، دست‌کم سه چهارم موجودات زنده منقرض شده‌اند. ولی حالا با این حجم از جنگل‌زدایی و نابودی زیستگاه‌های طبیعی توسط انسان و ادعاهای مطرح شده درباره تغییرات اقلیمی، آیا ششمین انقراض جمعی در حال وقوع است؟

به گزارش گجت نیوز، برخی از محققان پاسخ این پرسش را مثبت می‌دانند؛ اما عده‌ای دیگر معتقدند ششمین انقراض گروهی هنوز آغاز نشده است. رابرت کاوئی، مدرس دانشگاه هاوایی دراین‌باره می‌گوید: نمی‌توان از انقراض دسته جمعی صحبت کرد، مگر آنکه ۷۵ درصد از گونه‌های زیستی از بین رفته باشند.

تحقیقاتی که او در سال ۲۰۲۲ انجام داد، حاکی از آن است که از سال ۱۵۰۰ میلادی، حدود ۱۳ درصد از گونه‌ها منقرض شده‌اند. این از سرحد ۷۵ درصدی انقراض جمعی، خیلی کمتر است و به همین علت، کاوئی فعلا پاسخ این پرسش را منفی می‌داند.

عده‌ای از محققان تخمین می‌زنند که ما تا ۱۰ هزار سال دیگر به مرز ۷۵ درصد می‌رسیم؛ در حالی که برخی مطالعات دیگر، فاصله ما با این فاجعه را تنها چند قرن می‌دانند؛ آن هم در صورتی که اوضاع بدتر از این نشود.

انقراض جمعی در بازه‌های زمانی کوتاه (از منظر زمین‌شناسی) رخ می‌دهد و این زمان معمولا کمتر از ۲.۸ میلیون سال است. اما شاید چند قرن یا چند هزار سال هم برای رسیدن به سرحد انقراض کافی باشد. پس اگر برآوردهای خوش‌بینانه‌تر را کنار بگذاریم، نظر آن دسته از محققان که این رویداد را در حال وقع می‌دانند، پربیراه نیست.

یکی از این افراد، آنتونی بارنوسکی، مدرس دانشگاه برکلی کالیفرنیا است که می‌گوید: «هم‌اکنون شاهد ششمین انقراض بزرگ زمین هستیم. از وقتی که من به دنیا آمدم، ما ۷۰ درصد از جانوران حیات وحش را کشته‌ایم. این روند نمی‌تواند بدون وقوع ششمین انقراض جمعی، برای مدت زیادی ادامه پیدا کند».

مطالعات دیگری هم هستند که نشان می‌دهند سرعت انقراض گونه‌ها در حال حاضر نسبت به سرعت نرمال انقراض، ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر بیشتر شده است. این نتیجه‌گیری، از تعیین تاریخچه پیدایش و انقراض گونه‌ها بر مبنای تحقیق روی نمونه‌های فسیلی می‌آید.

بارنوسکی همچنین به این موضوع اشاره کرده که نرخ انقراض، شاید نشانگر دقیقی برای سرعت بالای کاهش جمعیت حیات وحش نباشد. زیرا ما گونه‌ای را منقرض شده نمی‌دانیم، مگر اینکه آخرین راس یا آخرین قلاده از آن گونه هم مرده باشد. از طرفی معمولا انقراض یک گونه، چند دهه پس از دیدن آخرین مورد اعلام می‌شود. به همین دلایل، برخی معتقدند این لفظ باید وقتی به‌کار رود که اکثریت مطلق جمعیت یک گونه از بین رفته باشند؛ نه همه آن‌ها!

بر اساس گزارش سال 2022 صندوق جهانی طبیعت (WWF) که روی حیات مهره‌داران جهان متمرکز بود؛ جمعیت پستانداران، پرندگان، دوزیستان، خزندگان و ماهی‌ها از سال 1970 تا 2018، به‌طور میانگین 69 درصد کاهش یافت. این میزان در برخی مناطق مانند آمریکای لاتین، بیشتر بوده و به 94 درصد هم رسیده است.

به‌نظر می‌رسد در مورد بی‌مهرگان، اوضاع حتی بدتر باشد. به‌عنوان مثال، کاوئی مقاله‌ای را در سال 2015 درباره کاهش شدید جمعیت حلزون‌های Amastridae هاوایی، به‌علت از بین رفتن زیستگاه طبیعی آن‌ها و وجود گونه‌های مهاجم منتشر کرد. عجیب اینکه از 282 گونه که به‌طور تاریخی ساکن هاوایی بودند، امروزه محققان تنها می‌توانند حیات 15 گونه را تایید کنند. کاوئی این را زنگ خطر وقوع ششمین انقراض جمعی می‌داند.

با همه این‌ها، بارنوسکی معتقد است هنوز برای نجات گونه‌هایی که در مسیر انقراض قرار دارند، دیر نیست. او با طعنه می‌گوید: «هر چند که ما در حال محو کردن گونه‌های مختلف با سرعتی شگفت‌انگیز هستیم؛ هنوز موفق به انجام این کار نشده‌ایم. پس برای عوض کردن شرایط فعلا فرصت داریم؛ ولی زمان به تندی می‌گذرد».

امروز با حافظ: ما در پیاله عکس رخِ یار دیده‌ایم

تماشاخانه

غول ۸ متری در آلمان؛ سکوت ۸ متری در ایران / وقتی رابطه‌های پنهان، آمار واقعی را پنهان می‌کنند (فیلم)

قیمت سوخت را واقعی می‌‌کنم، ۷ میلیون به هر عضو خانواده می‌دهم / برادر خاتمی به سفیر آلمان می‌گوید احمدی‌نژاد خیلی محبوب شده باید کاری کرد / یکی دوست داره با بیکینی بره تو شهر، کسی باید جمعش کنه یا نه؟ (فیلم)

فیلم های دیگر