10 نکته از اولین مناظره واقعی انتخاباتی: از غیاب کاندیداهای پوششی تا اخلاقمداری در اوج چالش

جالب اینجاست که بعد از این که پزشکیان رسما و صراحتا و به زبان سلیس و همه فهم گفت که برنامه ای برای گران کردن بنزین ندارد، محسن منصوری، رئیس ستاد انتخاباتی سعید جلیلی، دوباره دروغ بنزین 25 هزار تومانی را که از تقطیع حرف های پزشکیان ساخته اند، در یک توئیت تکرار کرد!

عصر ایران - بالاخره بعد از 5 میزگرد تلویزیونی که به اسم مناظره پخش شد، دیشب شاهد یک مناظره واقعی بین دو کاندیدای فینالیست بودیم که 10 نکته در این باب قابل ذکر است:

1 - در این مناظره، بر خلاف مناظره های قبل صرفاً با کاندیداهای واقعی مواجه بودیم نه با کاندیداهای پوششی که می آیند برای تخریب یک کاندیدا و ایجاد پوشش حمایتی از یک کاندیدای دیگر و سپس کنار رفتن به امید پست گرفتن.

2 - مسعود پزشکیان که گفته بود در مناظره های قبلی، مخالفانش مجموعاً 4 برابر او زمان داشتند، برای اولین بار در یک مناظره با زمان بندی عادلانه شرکت کرد و انصافاً نشان داد که اقتدار و تیزمغزی مورد نیاز یک رئیس جمهور را دارد.

او دیشب بسیاری از مرددین را با خود همراه ساخت؛ صراحت لهجه او که با چاشنی شجاعت همراه بود، حرف های دل دهها میلیون ایرانی را روی آنتن تلویزیونی برد که در انحصار یک گروه سیاسی خاص است. مردمی که هیچگاه بازتابی از خود را در رسانه ای که قرار بود ملی باشد، نمی بینند شب گذشته صدای خود را از آن شنیدند و چه صریح و بلیغ و شجاعانه! مردم چنین رئیس جمهوری می خواهند.

پزشکیان برغم این که قبل از مناظره درگیر کسالت شده بود، بسیار خوب ظاهر شد و نشان داد که اشراف خوبی بر مسائل کشور دارد، درد مردم را می شناسد، به تخصص گرایی عمیقاً پایبند است و نه برای دعوا که برای تعامل با قدرت - چه در داخل و چه در خارج - به نفع مردم آمده است.
او دیشب خیلی از دل ها را قرص کرد و امیدوار.

3 - مجری مناظره، هم سوالات خوبی پرسید، هم در میان صحبت های کاندیداها، آنها را به چالش کشید و هم زمانی که از پاسخ طفره می رفتند، سوال را دوباره تکرار می کرد. زمان بندی را هم خوب رعایت کرد ولی در زمان جمع بندی 5 دقیقه ای پزشکیان که جلیلی وارد بحث شد و زمان اختصاصی پزشکیان را به بگو مگوی دو طرف تبدیل کرد، زمان پزشکیان را محاسبه نکرد و این، شاید تنها نقطه منفی او در این مناظره بود.

4 - جلیلی در این مناظره، بارها و بارها صحبت ها و مواضع پزشکیان را تایید کرد بدان حد که در پایان مناظره، این طنز در فضای مجازی پیچید که جلیلی هم آخر هفته به پزشکیان رأی خواهد داد. در مجموع، جلیلی در غیاب یاران پوششی، بسیار منفعل و گاه عصبی بود و ناخواسته در زمینی که پزشکیان طراحی کرده بود بازی کرد.

5 - پزشکیان در ابتدای مناظره به دروغ هایی که علیه او درست کرده اند اشاره و به دو نمونه بسنده کرد: اول این که گفت به دروغ گفته اند او می خواهد بنزین را گران کند ولی چنین برنامه ای ندارد و دوم این که فاش کرد 210 میلیون تومان داده اند برای ساختن و توزیع این دروغ که پسرش به مولوی عبدالحمید و اهل تسنن اهانت کرده است.
جالب اینجاست که بعد از این که پزشکیان رسما و صراحتا و به زبان سلیس و همه فهم گفت که برنامه ای برای گران کردن بنزین ندارد، محسن منصوری، رئیس ستاد انتخاباتی سعید جلیلی، دوباره دروغ بنزین 25 هزار تومانی را که از تقطیع حرف های پزشکیان ساخته اند، در یک توئیت تکرار کرد! گو این که این دروغ، مهم ترین حربه تبلیغاتی شان است که پزشکیان در همان اول مناظره آن را فروریخت.

6 - جلیلی می گفت که با وضع کنونی می توان به رشد 8 درصدی رسید ولی پزشکیان این دیدگاه را قبول نداشت و می گفت باید مقدمات کار از بهبود روابط خارجی تا اصلاح مناسبات داخلی فراهم شود و آخر سر که اصرار جلیلی را دید گفت: من از ادامه رقابت ها منصرف می شوم اگر شما قول بدهی که می توانی رشد 8 درصدی را محقق کنی و اگر نتوانستی، اعدامت کنند.
هر چند این شرط و نتیجه شرط، از باب تاکید بود و نه قرار است کسی انصراف دهد و کسی اعدام شود ولی به کار بردن تعبیر اعدام ولو از باب اشاره به ناممکن بودن یک موضوع، پسندیده نبود. در جامعه خشونت پرهیزی که باید بسازیم، اعدام روش مناسبی برای مجازات نیست.

7 - تمثیل "قفس" که در وصف شرایط کنونی مردم ایران در جهان حاضر از سوی پزشکیان به کار رفت، بسیار بیشتر از 10 سخنرانی کارکرد داشت و البته اگر در مناظره، آن هم بین دو کاندیدای ریاست جمهوری گفته نمی شد، هرگز شانس رفتن روی آنتن زنده سیما را پیدا نمی کرد.

8 - پزشکیان آنقدر پاپیچ جلیلی شد که بدون برجام و fatf چه برنامه ای دارید و چه خواهید کرد؟ که جلیلی بعد از مقاومت زیاد برای جواب ندادن مجبور شد بگوید که همین وضعیت فعلی را ادامه می دهیم و البته با چاشنی قاطعیت.
پزشکیان نیز جواب داد: این وضعیت می تواند ادامه پیدا کند، اما سرمایه هایمان را می سوزانیم.
این بخش مهمی از گفت و گوی آنها درباره خروج از وضع موجود یا استمرار آن بود که تکلیف خیلی ها را برای تصمیم گیری مشخص کرد.

اما وقتی جلیلی گفت که ما امروز قادر به فروش نفت مان هستیم، پزشکیان با اشاره به ارزان فروشی نفت ایران به جلیلی گفت: چند می فروشید؟ و هر چه پرسید او این بار جواب نداد و بعد از پایان مناظره ظریفی در شبکه اجتماعی اش نوشت: جلیلی باید می گفت قیمت در دایرکت!

9 - بعد از مناظره برخی نوشتند که در برابر استنادات پر شمار پزشکیان به قرآن و نهج البلاغه، نهایتاً کاندیدای اصولگرا نیز دو بار آیه خواند که یکی اش نادرست بود. آنجا که آیه "الم تکن ارض الله واسعه" را این گونه قرائت کرد: "الیس ارض الله واسعه". این را توان به حساب اشتباه لفظی گذاشت که از هر کسی می تواند سر بزند و نباید خرده گرفت.

10 - در مجموع برغم این که مناظره بسیار جدی و چالشی بود، هر دو طرف رفتاری اخلاقی داشتند و مانند برخی افراد در مناظره های پنجگانه گذشته، وارد وادی بی ادبی و حرمت شکنی نشدند، هم جلیلی و هم پزشکیان.