«اتولنامه, فرهنگ ماشین نوشته ها در ایران» نام کتابی است که سید جمال هادیان طبایی زواره آن را گردآوری و تالیف کرده است.
« اتول نامه» دربرگیرندهی شعرها و مطالب جمع آوری شده از ماشینهاست که ظرف ۸ سال در داخل و خارج از شهرها جمعاوری شده است و ۳۰۰۰ واژه، بیت و عبارت دارد.
این کتاب در هشت فصل تدوین شده که فصل اول آن به تاریخ ورود و رواج اتومبیل در ایران، فرهنگ رانندگی و رانندگان و شیوههای مختلف تقسیمبندی ماشیننوشتهها میپردازد.
بخش دوم با عنوان نیایشنامه شامل اشعار و عبارتهای نیایشگونهای است که رانندگان به واسطه آنها با خداوند خویش راز و نیاز میکنند.
فصل سوم، با عنوان عشقنامهی اشعار، عبارتها و واژههایی را شامل میشود که حاکی از عشق و علاقه رانندگان به ائمة اطهار، امامزادگان، شهر و دیار، مادر و پدر و زن و فرزند، ماشین و احیاناً معشوقهای واقعی یا فرضی است.
فصل چهارم، اشعار، عبارتها و واژههای طنز را شامل میشود. شاید بتوان این بخش را جذابترین بخش «اتولنامه» به شمار آورد که طنز ساده و زیرکانه آن خنده بر لب هر خوانندهای میآورد.
فصل پنجم، با عنوان شورنامه به اشعار، عبارتها و واژههایی میپردازد که از قدیم تا حال برای پیشگیری از چشم زخم بر گاریها و اتومبیلها نوشته میشد.
فصل ششم، اشعار، عبارتها و واژههای پندآموز را در بر میگیرد.
فصل هفتم، اشعار، عبارتها و واژههایی را شامل میشود که گله و شکایت رانندگان از روزگار و فراز و فرودهای آن را حکایت میکند.
فصل هشتم یا بخش آخر کتاب به عبارتها و واژههای انگلیسی اختصاص دارد که امروزه بین ماشیننوشتهها فراوان یافت میشود.
البته بنا بر صحبتهای مولف، علاوه بر اشعار، عبارتها و واژههای فارسی، آیات قرآن، احادیث و ادعیه، عبارتها و واژههای انگلیسی، واژهها و عبارتهای ترکی و گاهی کردی، گیلگی، مازنی، لری و لکی هم بسته به موقعیت جغرافیایی، پشت ماشینها نوشته میشود.
اشعار و عبارتهای ترکی در فصلهای هشتگانه کتاب فراوان دیده میشود؛ فصل آخر کتاب هم که فرنگینامه نام گرفته است به عبارتها و واژههای انگلیسی اختصاص دارد.
این کتاب گنجینهای از واژههاست و منبع خوبی است برای تحقیق در فرهنگ عامهی ایران.
بخشی از اتول نوشتههای طنز این کتاب از فصل چهارم:
- ما که رسوای جهانیم غم عالم پشم است
- نیم کلاجم رابگیر آرام عوض کن دندهام، نو عروسم تازه دامادی شده رانندهام
- اغنیا بنز سوارند من مسکین بر تو، جان به قربان تو ماشین که بنز فقرایی
- حلا که هر کی کیه، ما هم ماکسیماییم
- آب رادیاتور بخور محتاج نامرد نباش
- برادر دارم از تو التماسی، در این تاکسی مکن بحث سیاسی
- روی ماشینهای کوچک می نویسند: سالار قلبم تریلی
- روی تریلیها مینویسند: همه از ما میترسند ما از نیسان
- خدایا تو آنی که تانی به آنی تپانی جهانی ته استکانی
- فرزند کمتر همسر بیشتر
- اول سلام دوم ادب سوم بفرمایید عقب
- روی جعبه ابزار می نویسند: دست بزن ولی خیانت نکن
- من از عقرب نمیترسم ولی از سوسک میترسم، من از دشمن نمیترسم ولی از دوست میترسم