تحلیل یک خط انحرافی در سیاست گذاری فضای مجازی

در قریب به دو دهه گذشته، جریانی مشخص و به‌لحاظ گفتمانی منتسب به جریان مذهبی و انقلابی، در بسیاری از گلوگاه‌های تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری فضای مجازی ایران نفوذ کرده و نقش ایفا کرده است.

 

روزنامه فرهیختگان نوشت: این جریان، در ظاهر با تابلوی «صیانت فرهنگی» و «حفظ ارزش‌ها» وارد میدان شده، اما در عمل با اقداماتش نه‌تنها مانع رشد اکوسیستم دیجیتال کشور شده بلکه برخی از مهم‌ترین ظرفیت‌های داخلی را نابود کرده است.

 

دو خطای راهبردی این جریان، قابل تحلیل است:

1- حذف یا تضعیف پلتفرم‌های بومی

2-  توسعه غیرمنطقی بازار فیلترشکن‌ها

 

طبق برآورد‌های مرکز ملی فضای مجازی، تنها در سال ۱۴۰۲ گردش مالی بازار فیلترشکن‌ها در ایران بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. سهم اپلیکیشن‌های فیلترشکن از نصب‌های ماهانه در بازار‌های نرم‌افزاری به بیش از ۳۰ درصد رسیده و وابستگی کاربران به ابزار‌های circumvention (دور زدن سانسور) به بالاترین سطح خود در تاریخ اینترنت ایران رسیده است. این یعنی مردمی که قرار بود در پلتفرم‌های داخلی فعال شوند، عملاً مجبور شده‌اند برای نیاز‌های عادی خود به فضای خارجی مهاجرت کنند. 

 

1- بحران حکمرانی داده: هرچه ترافیک و رفتار کاربران از بستر‌های داخلی به بستر‌های خارجی منتقل شود، توان حکمرانی داده و تحلیل رفتار کاربران برای مجموعه حکمرانی کاهش می‌یابد. 

2- نابودی اقتصاد دیجیتال داخلی: کسب‌وکار‌های ایرانی که به ترافیک داخلی وابسته بودند، با کاهش شدید کاربر و افزایش هزینه‌های دسترسی مواجه شدند.