مرگ خلبان در میانه پرواز؛ نقش کمک‌خلبان و سیستم‌های خودکار

تصور کنید در ارتفاع ۳۵,۰۰۰ پایی از سطح زمین، در حالی که با آرامش از پنجره به توده‌های ابر خیره شده‌اید، ناگهان خلبان، همان فردی که جان صدها نفر به مهارت او گره خورده، دچار یک وضعیت اضطراری پزشکی می‌شود. این سناریویی است که در فیلم‌های هالیوودی دیده‌ایم؛ اما آیا در دنیای واقعی هم رخ می‌دهد؟ و اگر چنین شود، چه سرنوشتی در انتظار مسافران است؟

به گزارش کجارو، وقوع وضعیت بحرانی برای خلبان هرچند بسیار نادر است، غیرممکن نیست. سال گذشته در یک پرواز «ترکیش ایرلاینز» (Turkish Airlines) از سیاتل به استانبول، خلبان ۵۹ ساله تنها چند ساعت پس از شروع پرواز ۱۲ ساعته، بیهوش شد و جان باخت.

 هواپیما مجبور به فرود اضطراری در نیویورک شد و خوشبختانه، هیچ آسیبی به مسافران نرسید. این حادثه‌ تلخ اما واقعی، این پرسش را پررنگ می‌کند که صنعت هوانوردی برای چنین لحظات بحرانی چه تدابیری اندیشیده است؟

اولین و مهم‌ترین لایه‌ ایمنی، اطمینان از این است که خلبان بیمار اصلا وارد کابین نشود. خلبانان صرفا راننده‌هایی با مهارت بالا نیستند؛ آن‌ها ورزشکارانی حرفه‌ای به حساب می‌آیند که سلامت جسمی و روانی‌شان مداوم پایش می‌شود. آن‌ها برای دریافت گواهینامه‌ پزشکی خود، که بسته به سن‌شان هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار باید تمدید شود، تحت معاینات سخت‌گیرانه‌ای قرار می‌گیرند.

علاوه بر این، قبل از هر پرواز، خلبانان باید یک چک‌لیست سلامت شخصی را مرور کنند که به مواردی چون بیماری (Illness)، دارو (Medication)، استرس (Stress)، خستگی (Fatigue) و وضعیت عاطفی (Emotion) اشاره دارد. اگر خلبانی در هر یک از این موارد احساس ضعف کند، موظف است خود را از فهرست پرواز خارج کند. جالب است بدانید برای جلوگیری از مسمومیت غذایی هم‌زمان، غذایی که برای کاپیتان سرو می‌شود با غذای کمک‌خلبان متفاوت است.

اگر با وجود تمام تدابیر، خلبان در حین پرواز دچار مشکل شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ اینجاست که مهم‌ترین اصل در طراحی پروازهای تجاری به میدان می‌آید: «همیشه دو خلبان در کابین حضور دارند.»

«راک سدی» (Rock Saddy)، یک خلبان باتجربه، توضیح می‌دهد:

اگر یک خلبان بیمار یا ناتوان شود، خلبان دیگر کاملا صلاحیت دارد که به تنهایی کنترل کامل هواپیما را در دست بگیرد و آن را به سلامت فرود بیاورد. کمک‌خلبان یک کارآموز نیست؛ او یک خلبان حرفه‌ای و آموزش‌دیده است که تمام مهارت‌های لازم برای هدایت هواپیما را دارد. در پروازهای طولانی‌مدت، حتی یک خلبان سوم نیز به عنوان نیروی کمکی در هواپیما حضور دارد.

پس از اینکه خلبان دوم کنترل را به دست گرفت، زنجیره‌ای از پروتکل‌های پشتیبانی فعال می‌شود:

• خدمه‌ پرواز: مهمان‌داران برای کمک در شرایط اضطراری پزشکی آموزش دیده‌اند. آن‌ها می‌توانند کمک‌های اولیه را ارائه دهند و از تجهیزاتی مانند دستگاه شوک الکتریکی (AED) و کیت‌های پزشکی پیشرفته که در هواپیما وجود دارد، استفاده کنند.
• پشتیبانی از روی زمین: بسیاری از خطوط هوایی به سرویس‌هایی مانند مدلینک (MedLink) دسترسی ۲۴ ساعته دارند. این سرویس به خدمه‌ پرواز اجازه می‌دهد تا از طریق تلفن ماهواره‌ای یا رادیو با پزشکان اورژانس روی زمین مشورت کنند.
• فراخوان قهرمانان ناشناس: حتما شما هم در پروازها شنیده‌اید که در صورت نیاز پزشکی، از مسافرانی که پزشک یا پرستار هستند درخواست کمک می‌شود. در آمریکا، قانونی به نام «قانون کمک‌های پزشکی هوانوردی» از این داوطلبان در برابر شکایات احتمالی محافظت می‌کند تا با خیال راحت به کمک بشتابند.

در نهایت، اگر وضعیت خلبان وخیم باشد، خلبان مسئول با هماهنگی مرکز کنترل ترافیک هوایی، مسیر را به سمت نزدیک‌ترین فرودگاه مناسب تغییر می‌دهد تا فرد بیمار در اسرع وقت به مرکز درمانی منتقل شود.