عصر ایران ؛ وقتی در سال ۱۳۳۴ در رباطکریم اولین چاه عمیق را زدند، فیلمهایش هنوز موجود است؛ همه جشن گرفته بودند، سرمست و خوشحال. حتی مسئولان کشورِ آن زمان هم آمده بودند. اما فقط کسانی که نگاه میراث فرهنگی داشتند گریه میکردند؛ چون میدانستند آن آب، مال ما نبود. آن آب، سرمایهای بود در یک بانک طبیعی که میلیونها سال ذخیره شده بود تا ما و نسلهای بعد از ما بتوانیم از آن استفاده کنیم. اینها را احمد محیط طباطبایی کارشناس عالی میراث فرهنگی در گفتگوی با ما میگوید.
ما قنات داشتیم، کاریز داشتیم، سدهای بومی داشتیم و روشهای متعددی برای بهرهبرداری از آب بلد بودیم. مهمتر از همه، فرهنگِ بهرهوری از آب را داشتیم. این فرهنگ اما بهتدریج تغییر کرد. در یزد بارانی آمد که بیش از ۲۰۰ خانه را ویران کرد؛ چون سیستم قنات و کاریز قطع شده بود و این حجم آب، جایی برای ذخیره شدن نداشت.
آب باید به انبارهای زیرزمینی میرفت، اما وقتی این مسیرها از بین رفت، بحران شکل گرفت. امروز به جایی رسیدهایم که میگوییم چاه عمیق دیگر نزنید، اما همزمان بهدنبال انتقال آب هستیم؛ یعنی رفتاری غیرطبیعی و ناسازگار با زیستبوم خودمان.
در واقع این شاید اشتباه باشد در کشوری مثل ایران، آب را در معرض نور خورشید قرار داد و پشت سد جمع کرد. نیاکان ما آب را زیر زمین نگه میداشتند، چون میدانستند خورشید نباید آب را ببیند.