.png "عصر ایران")
۲۵ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۵ آذر ۱۴۰۴ - ۱۱:۳۶
سقوط هواپیمای کوچک در نزدیکی فرودگاه شهر تولوکا در مکزیک (فیلم) آثار توافق تهران
محمود صدری
موافقت ايران با انتقال 1200 كيلوگرم اورانيوم نيمه فرآوري شده به خاك تركيه، موافقتي محدود با آثار گسترده و تاثيرگذار بر مسير آتي پرونده هستهاي است. اين موافقتنامه از نظر حل مساله هستهاي، قابليتهايي محدود دارد و همه مسائل كنوني را حل نميكند.
نخستين مسالهاي كه احتمالا تا مدتهاي مديد لاينحل خواهد ماند، بحث مالكيت اورانيوم ارسالي به تركيه است. از نظر تهران، اورانيومي كه قرار است به تركيه ارسال شود، در مالكيت ايران باقي خواهد ماند و تركيه صرفا امانتدار است. به لحاظ حقوقي، امانتگذار هرگاه اراده كند ميتواند امانت خود را پس بگيرد. اين خواسته حقوقي ايران با خواسته سياسي آمريكا و متحدانش كه خواستار خلع يد ايران از اورانيوم با منشاء داخلي هستند در آينده تعارض پيدا كرده و موجب مباحث جديد خواهد شد.
علاوه بر اين، براساس تفسير ايران از موافقتنامه تهران، انتقال اورانيوم به تركيه به معناي ادامه غنيسازي و تكرار جريان مبادله تا زمان لازم است. يعني اينكه ايران براي دورهاي كه هنوز زمانش معلوم نيست، براي نشان دادن حسن نيت و اعتمادسازي، جريان مبادله را ادامه خواهد داد. آمريكاييها تاكنون (8 بعد از ظهر دوشنبه به وقت تهران) درباره موافقتنامه تهران موضعگيري نكردهاند، اما مواضع پيشين آنها دلالت بر اين دارد كه آنان از حقوق مذكور در موافقتنامه منع گسترش سلاح هستهاي (NPT) تفسيري مضيق دارند و كشورهايي مانند ايران را صرفا محق به خريد اورانيوم فرآوري شده ميدانند و با استحصال داخلي مخالفند. كمتر حقوقداني در جهان با اين تفسير آمريكا موافق است، اما آمريكاييها تاكنون كوشيدهاند اين تفسير را براساس قدرت و نفوذ سياسي، پيش ببرند.
موضع آمريكا هر چه باشد، از هم اكنون معلوم است كه موافقتنامه تهران با حمايت بينالمللي مواجه خواهد شد. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا، نخستين كسي بود كه ديروز از اين موافقتنامه -با قيد تحفظ- استقبال كرد. كاترين اشتون گفت: «امضاي موافقتنامه گامي در مسير صحيح است... اما ايران هنوز به همه نگرانيها درباره برنامه هستهاي خود پاسخ نداده است.»
اما همين توافق محدود كه شايد مشكلات كنوني ايران و مخالفان برنامه هستهاي آن را حل نكند، از نظر بينالمللي، آثار و نتايج فراواني خواهد داشت. مهمترين تاثير اين توافق، بازيگران جديدي هستند كه وارد پرونده هستهاي ايران و به تبع آن وارد بازي جهاني شدهاند.
برزيل و تركيه با حمايت از ابتكار ايران و ميانجيگري غيررسمي در مناقشه هستهاي، عملا انحصار كنوني شوراي امنيت سازمان ملل و گروه 1+5 را شكستهاند.اين شكست انحصار، تاثيري دو سويه و احتمالا متعارض خواهد داشت؛ زيرا به طور همزمان قدرت بازيگري و در عين حال ملاحظات ايران و آمريكا را افزايش خواهد داد.با ورود برزيل و تركيه به مساله هستهاي، ايالاتمتحده از اين پس ناگزير خواهد بود با كشورهاي بيشتري مذاكره كند و براي تشديد فشار به ايران، در حوزه گستردهتري امتياز بدهد.
چنين تنگنايي كه براي آمريكا ايجاد ميشود به نفع ايران است، اما روي ديگر سكه افزايش بازيگران اين است كه ايران هم مانند آمريكا با بازيگران بيشتر و خواستههاي متنوعتري روبهرو خواهد شد. اين وضع تازه، در كوتاهمدت فشار جهاني بر ايران را كاهش ميدهد و آمريكا و شركايش را در تنگناي پذيرش يا رد «موافقتنامه تهران» قرار ميدهد، اما در كنار اين تحول مثبت، ايران با پديده تازهاي مواجه ميشود كه بر آينده سياست خارجي آن بهويژه در پرونده هستهاي، تاثير جدي ميگذارد.برزيل و تركيه كه واسطه انتقال و مبادله اورانيوم ايران شدهاند، در حوزههاي مختلفي با ايالاتمتحده همسويي و همپوشاني منافع دارند.
برزيل براي بازيگري موثر در آمريكاي لاتين و تجارت خارجي خود به آمريكا چشم دوخته است و متقابلا آمريكا براي حفظ نفوذ خود در آمريكاي لاتين به همكاري برزيل نياز دارد. تركيه نيز براي عضويت كامل در اتحاديه اروپا و مصون ماندن از خطر روسيه و يونان در آسياي مركزي و بالكان، ناچار به همكاري با آمريكا است.
از سوي ديگر، اگرچه روابط تركيه و برزيل با ايران دوستانه و رو به گسترش است، اما در دكترين سياست خارجي اين دو كشور و بهويژه برزيل، ايران جايگاه ممتاز ندارد. به همين علت در تحليل اوضاع جديد نبايد از اين واقعيت غافل ماند كه برزيل و تركيه مستعد بهرهگيري از پرونده هستهاي ايران براي حل مسائل خود با آمريكا هستند.اما به هر حال، فارغ از اين ملاحظه، آنچه تاكنون از قبل موافقتنامه تهران، نصيب ايران شده، اين است كه ابتكار عمل را به دست گرفته و بنبستي چند ساله را شكسته است. در دنياي ديپلماسي هم معمولا احتمال برنده شدن طرفي كه دستور مذاكره را تعيين ميكند، بيشتر است.
منبع: دنیای اقتصاد پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر
تماشاخانه
نخستين مسالهاي كه احتمالا تا مدتهاي مديد لاينحل خواهد ماند، بحث مالكيت اورانيوم ارسالي به تركيه است. از نظر تهران، اورانيومي كه قرار است به تركيه ارسال شود، در مالكيت ايران باقي خواهد ماند و تركيه صرفا امانتدار است. به لحاظ حقوقي، امانتگذار هرگاه اراده كند ميتواند امانت خود را پس بگيرد. اين خواسته حقوقي ايران با خواسته سياسي آمريكا و متحدانش كه خواستار خلع يد ايران از اورانيوم با منشاء داخلي هستند در آينده تعارض پيدا كرده و موجب مباحث جديد خواهد شد.
علاوه بر اين، براساس تفسير ايران از موافقتنامه تهران، انتقال اورانيوم به تركيه به معناي ادامه غنيسازي و تكرار جريان مبادله تا زمان لازم است. يعني اينكه ايران براي دورهاي كه هنوز زمانش معلوم نيست، براي نشان دادن حسن نيت و اعتمادسازي، جريان مبادله را ادامه خواهد داد. آمريكاييها تاكنون (8 بعد از ظهر دوشنبه به وقت تهران) درباره موافقتنامه تهران موضعگيري نكردهاند، اما مواضع پيشين آنها دلالت بر اين دارد كه آنان از حقوق مذكور در موافقتنامه منع گسترش سلاح هستهاي (NPT) تفسيري مضيق دارند و كشورهايي مانند ايران را صرفا محق به خريد اورانيوم فرآوري شده ميدانند و با استحصال داخلي مخالفند. كمتر حقوقداني در جهان با اين تفسير آمريكا موافق است، اما آمريكاييها تاكنون كوشيدهاند اين تفسير را براساس قدرت و نفوذ سياسي، پيش ببرند.
موضع آمريكا هر چه باشد، از هم اكنون معلوم است كه موافقتنامه تهران با حمايت بينالمللي مواجه خواهد شد. مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا، نخستين كسي بود كه ديروز از اين موافقتنامه -با قيد تحفظ- استقبال كرد. كاترين اشتون گفت: «امضاي موافقتنامه گامي در مسير صحيح است... اما ايران هنوز به همه نگرانيها درباره برنامه هستهاي خود پاسخ نداده است.»
اما همين توافق محدود كه شايد مشكلات كنوني ايران و مخالفان برنامه هستهاي آن را حل نكند، از نظر بينالمللي، آثار و نتايج فراواني خواهد داشت. مهمترين تاثير اين توافق، بازيگران جديدي هستند كه وارد پرونده هستهاي ايران و به تبع آن وارد بازي جهاني شدهاند.
برزيل و تركيه با حمايت از ابتكار ايران و ميانجيگري غيررسمي در مناقشه هستهاي، عملا انحصار كنوني شوراي امنيت سازمان ملل و گروه 1+5 را شكستهاند.اين شكست انحصار، تاثيري دو سويه و احتمالا متعارض خواهد داشت؛ زيرا به طور همزمان قدرت بازيگري و در عين حال ملاحظات ايران و آمريكا را افزايش خواهد داد.با ورود برزيل و تركيه به مساله هستهاي، ايالاتمتحده از اين پس ناگزير خواهد بود با كشورهاي بيشتري مذاكره كند و براي تشديد فشار به ايران، در حوزه گستردهتري امتياز بدهد.
چنين تنگنايي كه براي آمريكا ايجاد ميشود به نفع ايران است، اما روي ديگر سكه افزايش بازيگران اين است كه ايران هم مانند آمريكا با بازيگران بيشتر و خواستههاي متنوعتري روبهرو خواهد شد. اين وضع تازه، در كوتاهمدت فشار جهاني بر ايران را كاهش ميدهد و آمريكا و شركايش را در تنگناي پذيرش يا رد «موافقتنامه تهران» قرار ميدهد، اما در كنار اين تحول مثبت، ايران با پديده تازهاي مواجه ميشود كه بر آينده سياست خارجي آن بهويژه در پرونده هستهاي، تاثير جدي ميگذارد.برزيل و تركيه كه واسطه انتقال و مبادله اورانيوم ايران شدهاند، در حوزههاي مختلفي با ايالاتمتحده همسويي و همپوشاني منافع دارند.
برزيل براي بازيگري موثر در آمريكاي لاتين و تجارت خارجي خود به آمريكا چشم دوخته است و متقابلا آمريكا براي حفظ نفوذ خود در آمريكاي لاتين به همكاري برزيل نياز دارد. تركيه نيز براي عضويت كامل در اتحاديه اروپا و مصون ماندن از خطر روسيه و يونان در آسياي مركزي و بالكان، ناچار به همكاري با آمريكا است.
از سوي ديگر، اگرچه روابط تركيه و برزيل با ايران دوستانه و رو به گسترش است، اما در دكترين سياست خارجي اين دو كشور و بهويژه برزيل، ايران جايگاه ممتاز ندارد. به همين علت در تحليل اوضاع جديد نبايد از اين واقعيت غافل ماند كه برزيل و تركيه مستعد بهرهگيري از پرونده هستهاي ايران براي حل مسائل خود با آمريكا هستند.اما به هر حال، فارغ از اين ملاحظه، آنچه تاكنون از قبل موافقتنامه تهران، نصيب ايران شده، اين است كه ابتكار عمل را به دست گرفته و بنبستي چند ساله را شكسته است. در دنياي ديپلماسي هم معمولا احتمال برنده شدن طرفي كه دستور مذاكره را تعيين ميكند، بيشتر است.
منبع: دنیای اقتصاد
لینک کوتاه: کپی لینک
«جهنم حقیقتی است که دیر فهمیده شود»؛ ۵ نقلقول تأملبرانگیز از «توماس هابز» عراقچی امروز در مسکو است روشنفکر خطشکن/ در حاشیه گرامیداشت هشتادمین سالگرد تولد دکتر عبدالکریم سروش چرخش ناگهانی آمریکا؛ توافق راهبردی فناوری با انگلیس روی هوا رفت این اشتباه ساده باعث میشود اینترنتتان نصفهنیمه تمام شود فشار بر محیط زیست مازندران برای آسفالت جاده جنگلی در «منطقه حفاظت شده آبشار» این شیشه عجیب، اطلاعات را تا ۱۳٫۸ میلیارد سال ذخیره میکند! آخرین وضعیت حضور و طرد اتباع افغانستانی در ایران روایت درس خواندن دختر افغانستانی با وجود ممنوعیت چرا دیابت در زمستان افزایش مییابد؟ استایل چرمی و تمام مشکی «مریم معصومی» در فوتوشوتهای پاییزی (عکس) سرقت ۱۵ میلیارد تومانی از خانهای در تجریش/ ماجرا چه بود؟ بازیگر مشهور هالیوود در تهران چلوکباب خورد و از اصفهان گز سوغاتی برد! (+عکس) یارانه آذر ۱۴۰۴ چه روزی واریز میشود؟ (+ جدول زمانبندی) وقتی مسکن کارگری به شاغلان غیرکارگری میرسد!