گلایه های برخی اعضای فهرست 30 نفره ثروتمندان و توضیحات عصرایران

 عصرایران - در طول چند روز اخیر که فهرستی از ثروتمندان ایرانی در سایت عصرایران منتشر شد ، برخی افراد که نامشان در این فهرست بود ، یا خودشان یا نمایندگان شان با عصرایران تماس گرفتند و نسبت به انتشار این اسامی انتقاد داشتند.

عمده انتقاداتی هم که این افراد وارد می کردند ناظر بر این بود که در انتشار این فهرست ، باعث ایجاد نگرش های نامطلوب در میان مردم نسبت به این افراد می شود چه آن که هنوز این نگاه ناصواب در میان بسیاری وجود دارد که ثروت و ثروتمند ، عناصر نامطلوبی در جامعه به شمار می روند و سرمایه داران نیز لاجرم برای کسب ثروت خود ، قانون را زیر پا گذاشته اند و خون مردم را به شیشه کشیده اند و از این قیبل نگاه ها!
این مساله ، به وِیژه مورد انتقاد برخی افراد فهرست بوده که سوابق دولتی هم داشته اند و نگران این بوده اند که درباره منابع درآمدی آنها نیز تشکیک های جدی تری صورت گیرد.

البته اگر نگاهی به ادبیات رسمی حاکم بر جامعه بیندازیم - که نمونه های رسانه ای آن را می توان در سریال هایی مانند "به کجا چنین شتابان؟" و "دارا و ندار" دید - می توانیم حق را به این افراد بدهیم چه آن که متاسفانه هنوز که هنوز است ، بسیاری از مردم نگاه مثبتی به مقوله سرمایه و سرمایه داری ندارند (هر چند که خودشان همواره در دعاهایشان از خداوند طلب "رزق حلال طیب واسع" می کنند).

اما این که چنین نگاهی به این مقوله وجود دارد ، دلیل نمی شود رسانه های ما وارد این گود نشوند و موضوع را تا ابد به عنوان یک "تابو" نگه دارند که طی آن همواره دیواری بلند از بی اعتمادی بین عموم مردم و صاحبان سرمایه وجود داشته باشد ؛ بلکه باید این دیوار شروع به ریزش کند و توان عمومی جامعه اعم از نیروی کار ، متخصصین دانشگاهی ، مبتکران ،مدیران ، صاحبان تجربه های حرفه ای ، تبلیغات ، رسانه و ... با توان مالی این افراد ترکیب شود و در نهایت به فقرزدایی و توسعه متوازن جامعه کمک کند.

البته واضح و بدیهی است که در این مطلب ، هر جا سخن از ثروت و ثروتمند و مترادف های آن به میان می آوریم ، منظورمان ثروت هایی است که به طور قانونمند و در فرایندی شفاف کسب شده است و الا سرمایه های ناشی از رانت خواری و زد و بند و قانون ستیزی ، نه تنها هیچگاه نمی توانند موتور محرک جامعه باشند ، بلکه عنصری برای تخریب اقتصاد ملی نیز هستند و بایستی به شدیدترین وجه ممکن با این پدیده و پدیدآورندگانش مبارزه کرد.

در گزارش عصرایران نیز دقیقاً بر آن بودیم که بین این دو گروه ، یعنی ثروتمندان شفاف و سرمایه داران رانتی ایجاد تفکیک کنیم و از گروه نخست به عنوان کسانی که مالیات می دهند ، اشتغالزایی می کنند و ثروت شان را به جای سرمایه گذاری در جاهایی مثل دوبی و مالزی و ترکیه و اروپا ، در داخل ایران به کار می گیرند و لذا قابل احترام هستند ، یاد کنیم.

متاسفانه امروز هر گاه نام سرمایه دار به گوش می رسد ، ناخود آگاه در ذهن بسیاری پسوند "زالوصفت" هم زنگ می زند و تو گویی کلمه اول ، بدون پسوندش ، کلمه ای ناقص و عقیم است! و این در حالی است که سرمایه مشروع ، چه در بخش خصوصی و تعاونی و چه در بخش دولتی ، منشأ خیر و برکت است و مگر کشورهای پیشرفته دنیا از نظر اقتصادی ، جز با تجمیع سرمایه ها و حمایت از سرمایه های مشروع و مدیریت عقلمدارانه ثروت ها توانسته اند به این حد از ارتقای صنعتی ، فناوری و اقتصادی برسند و بقیه را نیازمند خود نمایند(راستی قطعات اصلی رایانه ای که شما هم اکنون با آن ، مطلب حاضر را می خوانید ساخت کجاست؟).

 از منظر دینی هم کار و تولید ثروت برای توسعه جامعه ستایش شده است ، کما این که حضرت علی علیه السلام در نامه خود به مالک اشتر ، بر موقعیت ممتاز کار آفرینان جامعه یعنی بازرگانان ، صنعتگران و تولید کنندگان و کشاورزان تأکید می فرمایند و تصریح می دارند که "كار طبقات مختلف جامعه استوار نشود جز با بازرگانان و صنعتگران كه فراهم مى‏شوند و با سودى كه به ‏دست مى‏ آورند، بازارها را برپا مى‏دارند و كار مردم را كفايت مى‏كنند در آنچه كه ديگران مانند آن نتوانند."(نهج البلاغه نامه شماره 53)

بنابراین ، کسانی که از راه های قانونی ، ثروت فراهم می کنند و در کار تجارت و تولید به کار می گیرند از منظر دین هم محترم اند و اساساً کار جامعه جز با وجود آنها ، قوام و دوام نمی یاید.
عقل هم جز این را تأیید نمی کند ؛ اگر سرمایه تجمیع شده ای نباشد کارخانه ای بنا نمی شود تا مردم در آن به کار مشغول شوند و خانواده هایشان را اداره کنند و چرخ اقتصاد کشور رونق گیرد.

نکته دیگری که در باره مطلب منتشره  مورد انتقاد قرار گرفت این بود که فهرست منتشره ، جامع همه ثروتمندان ایران نبود.
این ، سخن درستی است که در انتهای فهرست هم بدان اشاره شده و آمده بود که "میلیاردرهای ایران به همین فهرست ختم نمی شوند".
فقط دو نکته را باید متذکر شویم:
اولاً اسامی ثروتمندانی که ریشه های مالکیت شان مبهم و غیرشفاف است ، نیامده بود و ثانیاً آنچه در فهرست بود ، 30 میلیاردر اول ایران نبودند ، بلکه میلیاردهای شفافی بودند که برخلاف بسیاری از سرمایه داران پنهانکار ، عضو مهم ترین مجمع اقتصادی بخش خصوصی ، یعنی اتاق بازرگانی شده اند و بیوگرافی شان نیز در کتابچه اتاق ایران منتشر شده است که همین کتابچه نیز یکی از منابع عصرایران در جمع آوری اطلاعات و سوابق این افراد بود.

البته بعضی ها هم مدعی هستند که اساساً چندان ثروتمند نبوده اند و مانند برخی افراد این فهرست ثروت چند صد میلیاردی ندارند و نباید نامشان در لیست می آمد.
این که اگر کسی "چندصدمیلیارد" نداشته باشد ، ثروتمند نیست ، سخن چندان صوابی نیست و به علاوه اگر افرادی در این لیست وجود دارند که واقعاً ثروت میلیاردی ندارند ، اعلام کنند تا اصلاح شود چه آن که صداقت ، مهم ترین رسالت ما به عنوان یک رسانه است.

مخلص کلام آن که باید نوع نگاه به مقوله سرمایه و سرمایه دار در جامعه ما تغییر کند و مرزبندی شفافی بین کسانی که با کار و ابتکار کسب ثروت کرده اند با رانتجویان شکل بگیرد تا فرهنگ ایرانی ، در این مقوله نیز تر و خشک را باهم نسوزاند.