* پیش از این از پیشنهاد کشورهای منطقهای به عنوان محل برگزاری مذاکرات از سوی وزارت امور خارجه انتقاد شده بود. مکان مذاکرات چه اهمیتی دارد؟
اینکه از سوی وزارت خارجه مکانهای متعددی به عنوان محل برگزاری مذاکرات مطرح و سپس تکذیب میشود تعارض ایجاد میکند. این مسأله حکایت از یک بیبرنامگی دارد. اساسا وزارت خارجه مسئولیتی در بحث مذاکرات ندارد.
* چرا مذاکرات در خود کشورهای غربی برگزار نمیشود؟
پیشنهادهایی مبنی بر اینکه مذاکرات در پاریس یا لندن باشد، همان مشکلی را دارد که مذاکرات در ژنو داشت. فضای ژنو علیه ایران بود. یعنی از نظر رسانهای و تبلیغاتی ما مشکل داشتیم. ایران بر همین اساس مذاکرات را به سمت مسکو برد تا فضای مذاکرات بهتر باشد.
البته معتقدم ایرادی که آقای متکی به بغداد گرفته بود، درست بود چون فضای مناسبی نبود. ریزدگردها یک روز مذاکرات را به تأخیر انداخت و به نوعی فضای مذاکرات را نیز گرد و غبار فرا گرفت. بغداد امکانات رسانهای درستی نیز نداشت؛ چراکه فضای عراق امنیتی بود.
* پیشنهاد بخش مستقیم مذاکرات از طریق رسانهها را نسنجیده میدانید؟
ایران از این جهت این پیشنهاد را مطرح کرد که شفافسازی خودش را در بحث مذاکرات اثبات کند. این کنایه ایران به گروه 1+5 بود وگرنه طرف غربی هیچگاه حاضر نمیشود مذاکرات به صورت مستقیم پخش شود.
* چرا ایران مصر را برای مذاکرات پیشنهاد داد؟
درست است که دیدگاههای قاهره در خصوص مسأله سوریه به ترکیه نزدیکتر است تا ایران ولی ایران برگزاری مذاکرات در مصر را پیشنهاد داد تا بهانهای باشد برای تعامل بیشتر با این کشور. مصر سعی میکند شرایط جدیدی را در عرصه منطقهای و بینالمللی تجربه کند. ایران نیز میخواست این فرصت را برای مصر و انقلاب این کشور فراهم کند.
* پس شما جزو آندسته هستید که معتقدند ایران میتواند از مکان مذاکرات به عنوان ابزاری برای تقویت سیاست خارجی خود استفاده کند؟
مکان مذاکرات آن اندازه اهمیت ندارد که به نفس برگزاری آن ضربه بزند ولی از این جهت که ایران بتواند از این موضوع به صورت تاکتیکی برای تقویت مناسباتش با نشان دادن اعتراضش به کشور خاصی استفاده کند، هیچ اشکالی ندارد. ایران با ابزار مخالفت نسبت به برگزاری مذاکرات در استانبول نشان داد که از سیاستهای ترکیه ناراضی است. از طرف دیگر علاقهمندی خودش را نسبت به بهبود روابط با مصر نشان داد.
* مکان مذاکرات چقدر برای گروه 1+5 مهم بوده است؟
اگر برای آنان اهمیت نداشت هیچگاه با قاهره مخالفت نمیکردند. آنها برگزاری مذاکرات در جایی مثل ژنو با بروکسل را به مراتب ترجیح میدهند. بروکسل مرکز اتحادیه اروپا و ژنو شهری است که غالب اجلاسهای بینالمللی در آنجا برگزار میشود. فضاسازی رسانهای در چنین مکانهایی برای غربیها بسیار راحتتر است.
* کارشناسان انتقاد کردهاند که هدف از گفتوگوها باید نیل به تفاهم باشد نه صرفا تبلیغات. آیا نسبت به محتوای مذاکرات بیتوجهی شده است؟
ایران انتظار داشت غرب در بازه شش ماهه پس از مذاکرات مسکو پاسخ دقیقی به پیشنهادهایش بدهد. موضوع دستور کار و چارچوب مذاکرات باید مشخص باشد. من فکر میکنم چون پاسخی به پیشنهادی ایران داده نشده، مذاکرات شش ماه متوقف مانده است.