روبات‌های خبرنگار در راهند...

روبات‌ها هنوز تا مرز رسیدن به شباهت کامل به یک انسان فاصله دارند ولی این فاصله چندان دور نیست. در سال‌های آتی با پیشرفت سیستم‌های خود کنترلی روبات‌ها و به ثمر رسیدن پروژه‌های فعلی هوش‌مصنوعی می‌توان این امید را داشت که روزی «روبات خبرنگار» در کنار خبرنگاران واقعی، عرصه‌های جدیدی را در دنیای اطلاع رسانی به وجود بیاورند.

به گزارش ایسنا، مهندس ساسان آزاد، مدیر گروه کامپیوتر دانشگاه آزاد واحد رودهن در مقاله ای به بررسی «ساخت روبات خبرنگار با استفاده از فناوری Motion capture » پرداخته است.

براساس اعلام سازمان جهانی گزارشگران بدون مرز، سالانه تعداد قابل توجهی از خبرنگاران که برای تهیه گزارش از مناطق پر خطر و پر حادثه عازم مناطق جنگی و یا کشورهای که دچار انقلاب با درگیری‌های داخلی شده‌اند بازداشت، کشته یا مجروح می‌شوند.

روبات‌ها که تاکنون نقش پر‌رنگی در زندگی انسان‌ها داشته‌اند و همواره در بخش‌های وقت‌گیر، پر‌ زحمت و پر خطر به عنوان جایگزین، فعالیت‌های انسانی را به عهده می‌گیرند. در این زمینه نیز می‌توانند نقش بسزایی در کمک به این حرفه داشته باشند.

به گفته پژوهشگر با توجه به اینکه در حرفه خبرنگاری برقراری ارتباط با مخاطب (چه منابع خبری برای کسب خبر مثل اشخاص حقیقی و حقوقی و سازمان‌ها و چه مخاطبان عام اعم از کسانی که تولیدات خبری رسانه‌ها را استفاده می‌کنند) از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و لازمه این برقراری ارتباط، فهم درست دو طرف (خبرنگار و منابع خبری) از یکدیگر با ظاهری یکسان می‌باشد؛ از این رو در این مقاله علمی سعی شده تا براساس آخرین دستاوردهای علمی و یا‌فته‌های پژوهشی روز جهان، مواردی معرفی و پیشنهاد شود تا در آینده نزدیک با رشد بیشتر علوم سخت افزاری و نرم افزاری در زمینه علم رباتیک، شاهد ساخت و اختراع گونه‌ی از روبات‌های انسان‌نما با نام «روبات خبرنگار» باشیم.

تکنیک Motion capture (موکپ) از جمله یافته‌های نرم افزاری پیشرفته دنیای امروز است که با کمک آن می‌توان حرکات یک ربات انسان‌نما را طبیعی و شبیه‌تر به حرکات انسان کرد. حال با توجه به اینکه یک ربات خبرنگار در درجه اول باید به لحاظ ظاهری و رفتاری کاملاً شبیه انسان باشد، این تکنیک می‌تواند متخصصان علم روباتیک را هرچه بیشتر به ساخت و اختراع یک ربات خبرنگار بر پایه این تکنیک نزدیک کند.

تکنولوژی فعلی در علم رباتیک هرچند در زمینه سخت‌افزاری هنوز با شرایط ایده‌آل فاصله دارد اما با استفاده از تکنیک‌های نرم‌افزاری برای به خدمت گرفتن سخت‌افزار موجود می‌توان گام‌های قابل قبولی در زمینه ساخت یک روبات خبرنگار برداشت.

استفاده از حسگرهای منفرد رزیستور حس کننده (FSR) برای شناسایی تصادم و برخورد،شتاب دهنده‌های دیجیتالی سه محوره برای ادراک جهت پا، حسگرهای دما برای جبران کردن تغییرات دما در ابزار الکترونیکی، دوربین‌های ویدیویی RGB برای بالا بردن قدرت دید و خلق نقشه‌های سه بعدی، آرایه‌های ترانزیستوری برای سنجش فشار دریافت و حس گرفتن اجسام، حسگرهای TakkTile برای شناسایی جنس اجسام در برخورد احتمالی با اعضاء روبات، استفاده از جی پی اس برای مکان‌یابی موقعیت از طریق ماهواره‌های فضایی، سیستم HARK برای پردازش صدای اطراف روبات و ... در حوزه سخت‌افزار و استفاده از الگوریتم‌ها و تکنیک‌های بسیاری دیگر در حوزه نرم‌افزار از جمله موشن کپچر (Motion capture) که به طور کامل در این مقاله به آن پرداخته می‌شود از جمله مواردی است که در ساخت روبات خبرنگار می‌توان از آن استفاده کرد.

ربات

در حال حاضر در دنیا روبات خبرنگاری وجود ندارد که با چهره و رفتاری کاملاً انسانی مهارت‌های کامل یک خبرنگار را نیز در تهیه و تنظیم مصاحبه‌ها و نوشتن گزارش‌ها و اخبار به طور کامل داشته باشد.

براساس گزارش Singularity Hub محققان دانشگاه نورث وسترن شیکاگو یک نمونه آزمایشی از یک روبات با عنوان «The Machine» را ساخته و آزمایش کرده‌اند که به عنوان «روبات خبرنگار ورزشی» معرفی شده است.

این روبات خبرنگار ورزشی موفق شده از یک مسابقه بیس بال، گزارش و عکس تهیه کند و گزارش خود را نیز با امضای «The Machine» بنویسد. این روبات هیچ شباهتی به یک انسان ندارد و کاملاً شبیه یک ماشین است.

پژوهشگر با اشاره به این که معدود نمونه‌های روبات خبرنگار که تاکنون ساخته شده اند همگی چهره ای کاملاً ماشینی داشته و برای اهدافی کاملاً تحقیقاتی ساخته شده اند، تصریح کرد: ساخت روبات خبرنگار می‌تواند دارای ویژگی‌های خاصی باشد که هیچ گاه تهدید کننده حرفه خبرنگاری و استفاده از روبات به جای خبرنگاران نیست و این خود خبرنگاران هستند که با کمک گرفتن از روبات‌های خبرنگار می‌توانند با آرامش بیشتر و خطر کردن کمتر همچنان به تولید اخبار در عرضه اطلاع رسانی بپردازند.

فناوری موشن کپچر (Motion Capture)

اگر اهل بازی‌های رایانه‌یی و یا فیلم دیدن باشید، شاید برایتان جالب باشد که بدانید چگونه حرکت افرادی که در بازی‌ها و یا جلوه‌های ویژه برخی فیلم‌ها می‌بینید تا این اندازه طبیعی است؟! احتمالاً با خودتان می‌گویید که خوب آنها از انیما‌تورهای حرفه‌یی استفاده می‌کنند! اما تمام مساله این نیست. حرکات طبیعی که در فیلم‌های جدید سینمایی و یا بازی‌های امروزی کامپیوتری مشاهده می‌کنید به وسیله فناوری جدیدی به نام Motion Capture ساخته می‌شود.

ضبط حرکت (Motion Capture)، ردیابی حرکت (Motion Tracking) و به طور کلی Mocap اصطلاحاتی می‌باشند که برای توصیف جنبش یا حرکت افراد و اشیاء در صفحه سه بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در تعریف دقیق‌تر، موکپ (Mocap) به مجموعه تکنیک‌های اطلاق می‌شود که اجازه می‌دهد حرکات یک عنصر واقعی (که الزاماً انسان نیست) ضبط و به یک محیط سه بعدی در رایانه منتقل شود.

توصیف چگونگی تبدیل حرکات زنده اکشن به داده‌های یه بعدی در رایانه به منظور به حرکت در آوردن کارکترهای متحرک‌سازی شده سه بعدی، کار ساده‌ای نیست و طیف وسیعی از روش‌های درج الگویابی تک پرسپکتیوی، اسکلت‌های خارجی مکانیکی آرمیچری و مکان‌یابی مثلثی بر پایه فرکانس رادیوی تا روش‌های رایج‌تری همچون نشانگرهای اپتیکی چند دوربینی امروزی را شامل می‌شود. همچنین در این فناوری روش‌های جدیدتری وجود دارند که از سنسورهای اینرسی و حسگرهای صوتی که از روش‌های موقعیت‌یابی مثلثاتی جهت کسب اطلاعات مکانیکی استفاده می‌کنند، به کار می‌رود.

حال سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که این فناوری در عمل چگونه کار می‌کند؟ برای پاسخ به این سوال به بیان ساده‌تر باید گفت که «موشن کپچر» (Motion Capture) بر روی استیجی انجام می شود که «والیوم» نام دارد.

در این محیط تعدادی دوربین تک رنگ با سرعت و رزولشن بالا وجود دارد که دور تا دور استینج را فرا گرفته‌اند. تعداد این دوربین‌ها از 25 تا 125 دوربین متغیر است و طبیعی است که هرچه تعداد دوربین‌های مخصوص موشن کپچر بیشتر باشد، می‌توان علاوه بر تصویر، صداهای موجود در محیط والیوم را نیز ثبت و ضبط کرد. افراد و یا اشخاصی که باید تصاویر سه بعدی از روی آنها ساخته شود با پوشیدن لباس‌های چسبناک مخصوصی که با مارکرهای رترور فلکتیو (گوی‌های مدور پوشانده شده با ماده رترور فلکتیو) پوشانیده شده است در محیط والیوم به انجام حرکات مورد نظر می‌پردازند که تمامی این حرکات توسط دوربین‌های مخصوص موکپ ثبت و ضبط می‌شود.

به هنگام شروع ضبط تصاویر یک منبع نوری خاص، نورهای را بر روی مارکرهای رترورفلکتیو می‌تاباند که در هنگام انعکاس این نورها، ماکرهای موجود بر روی لباس‌های افراد به صورت گوی‌های مدور سفید دیده می‌شود. طبیعی است که هرچه تعداد این مارکرها بر روی لباس‌های مخصوص افراد بیشتر باشد طیف وسیع‌تر ودقیق‌تری از تصاویر حرکت افراد توسط دوربین‌های موشن کپچر ضبط و به نرم‌افزار سه بعدی قدرتمند موکپ انتقال داده می‌شود.

پس از پایان عملیات ضبط تصاویر، مجموعه حرکاتی سه بعدی در اختیار نرم‌افزار قرار می‌گیرد که با کنترل و ادیت آن می‌توان از روی آن بازی‌های پیچیده رایانه‌یی و جلوه‌های ویژه برخی سکانس‌های فیلم‌ها را به صورت مجازی بازسازی کرد. این تصاویر در نهایت با ادغام برخی تکنیک‌های سینمایی چنان طبیعی به نظر می‌رسند که به هنگام تماشا کسی نمی‌تواند تصور کند که این صحنه‌ها خیالی است!

البته امروزه کاربرد این فناوری فقط به عرصه سینما و انیمیشن منتهی نمی‌شود، بلکه از این تکنیک برای شبیه‌سازی شرایط پرواز هواپیماها، میادین نبرد، عرصه‌های مختلف توانبخشی پزشکی و حتی در ورزش نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور مثال در توانبخشی پزشکی در خصوص کودکانی که مشکلات حرکتی دارند، پزشکان معمولاً با ضبط حرکات مفاصل کودکان بیمار با استفاده از تکنیک موشن کپچر به طور دقیق مشکل بیمار را پیدا کرده و با استفاد از تکنیک‌های خاص توانبخشی و فیزیوتراپی در جهت درمان کودک بیمار اقدامات لازم را انجام می‌دهند. در حوزه ورزش نیز مربیان ورزشی با ثبت و ضبط حرکات ورزشکاران خود با استفاده از تکنیک موکپ می‌توانند حرکات اصلاحی را برای ورزشکاران خود تجویز کنند و یا با پیدا کردن محل ضعف عضلات ورزشکار در جهت رفع آن برآیند.

در حوزه‌های نظامی نیز با استفاده از فناوری موشن کپچر در جریان مانورهای نظامی می‌توان با ضبط تصاویر واقعی از افراد و یا وسائل جنگی و در نهایت انتقال آنها به محیط سه بعدی رایانه‌یی، سیمولیتورهای (شبیه ساز) را ساخت که افراد با قرار گرفتن در آن به طور مجازی خود را در صحنه واقعی یک نبرد و شرایط جنگی قرار دهند.

این فناوری در خصوص کنترل حرکات روبات‌های انسان‌نما نیز می‌تواند بسیار مفید باشد، به طوری که با ضبط حرکات یک فرد با فناوری موشن کپچر می‌توان حتی حرکات اختصاصی آن فرد را نیز به روبات منتقل کرد تا علاوه به چهره انسانی روبات، تمامی حرکات و سکنات آن روبات نیز به مانند نسخه واقعی آن روبات انجام گیرد.

در حال حاضر فناوری موشن کپچر یا همان موکپ با پیشرفت روزانه دیگر تکنولوژی‌های کامپیوتری در حال رشد و گسترش است. در صورتی که از این تکنیک در خصوص کنترل تمامی حرکات روبات‌های انسان‌نما استفاده شود طی سال‌های آینده شاهد انقلاب بزرگی در زمینه روبات‌های انسان‌نما خواهیم بود.

روبات‌های خبرنگار با قابلیت‌هایی فراتر از خبرنگاران!

در دنیای امروز، حرفه خبرنگاری با چالش‌های بسیاری روبه روست. علاوه بر مشکلات روحی و روانی به خاطر فشار استرس‌های کشنده این شغل، خطرهای بسیار زیادی در اکثر کشورهای دنیا این حرفه و افراد شاغل در آن را تهدید می‌کند. از طرفی با گسترش علم روباتیک بیم آن می‌رود که این موجودات دست‌ساز بشر جای خبرنگاران را در این عرصه تصاحب کنند. در صورتی که با ارائه راهکارهایی صحیح و کترل روبات‌های خبرنگار پس از ساخت و تولید انبوه می‌توان از این فناوری جدید در جهت تسهیل در کسب اخبار حتی در شرایط غیرممکن نیز استفاده کرد.

به عقیده محقق در شرایط فعلی، روبات‌های انسان‌نما، پیشرفت‌های بسیار زیادی داشته‌اند. جنس پوست و ظاهر آنها به حدی با انسان‌ها شباهت دارد که تشخیص روبات بودن آنها در نگاه اول بسیار دشوار است. در صورت گسترش و ارتقاء فناوری موشن کپچر در کنترل حرکات این روبات‌ها می‌توان در آینده نزدیک شرایطی را فراهم کرد تا روبات‌های خبرنگار ساخته شوند. البته این پایان راه نخواهد بود چرا که یک روبات خبرنگار نباید فقط رفتاری شبیه انسان و یا نمونه فرد خبرنگار خود داشته باشد، بلکه باید بتواند در محیط پیرامون خود از طریق گفت‌و‌گوهای پیچیده و تشخیص صوت‌های مختلف با افراد و منابع خبری خود مصاحبه کند و از اتفاقات موجود خبر تولید کند.