برگزیده سرمقاله‌های روزنامه‌های امروز

«جنگ ترکیبی علیه مقاومت در خاورمیانه»عنوان یادداشت روز روزنامه خراسان به قلم دکتر ابراهیم متقی است که در آن می خوانید؛بررسی بحران های خاورمیانه از این جهت اهمیت دارد که نشانه هایی از پیوند ستیزهای قومی، مذهبی، ملی و منطقه ای را منعکس می سازد. موج اول چنین بحرانی در سال ۲۰۰۶ اتفاق افتاد زمانی که جنگ های ۳۳روزه اسرائیل علیه حزب ا... انجام گرفته و حزب ا... توانست برای اولین بار در تاریخ منازعات خاورمیانه، بعد از ۳۳ روز از قابلیت مشابهی با اولین روزهای منازعه برخوردار باشد.

موج دوم منازعه مربوط به دسامبر ۲۰۰۸ می باشد. در این مقطع تاریخی نیروهای ارتش اسرائیل عملیات گسترده ای را علیه حماس سازماندهی کردند. در این دوران جنگ های ۲۲روزه اتفاق افتاد جنگ هایی که نشان داد نیروی مقاومت از قابلیت لازم برای رویارویی با تهدیدات اسرائیل برخوردار است. حماس و حزب ا... از الگوی «مقاومت نامتقارن» در مقابله با اسرائیل بهره گرفتند. ابراز مقاومت حماس و حزب ا... را باید بهره گیری از قابلیت هایی دانست که جنگ را موجه و مقاومت را اجتناب ناپذیر می سازد.

موج سوم منازعه منطقه ای مربوط به نبردی است که از ۶ جولای ۲۰۱۴ آغاز گردیده و به گونه تصاعد یا بنده ای در حال افزایش است. اقدامات نظامی اسرائیل در شرایطی انجام می گیرد که برای عملیات خود توجیه راهبردی داشته باشد. هدف اصلی اسرائیل را باید بی اثرسازی حماس در برابر تهدیدات نظامی و امنیتی دانست. به عبارت دیگر حماس از ابزارهایی بهره می گیرد که زمینه بازدارندگی نسبی را در برابر اسرائیل به وجود می آورد.

هدف اصلی اسرائیل را باید از بین بردن قدرت مقاومت ابزاری و مشروعیت سیاسی حماس دانست. هرگونه تحول در ابزارهای قدرت می تواند زمینه های لازم برای تغییر در موازنه منطقه ای را به وجود آورد. اگر نتانیاهو بتواند زمینه های خلع سلاح حماس را ایجاد کند در آن شرایط قادر خواهد بود تا مشکلات بیشتری را برای حزب ا... نیز ایجاد نماید. جنگ علیه حماس نشان داد که هیچ نیروی سیاسی در خاورمیانه بدون پشتوانه راهبردی نخواهد بود.

یکی از دلایل اقدامات زودهنگام اسرائیل علیه حماس را باید هم زمانی جنگ نیروهای تکفیری علیه دولت مالکی، ستیز گروه های سلفی لبنان علیه حزب ا... و همچنین منازعه جبهه النصره و ارتش آزاد سوریه علیه دولت بشار اسد دانست. در چنین فرآیندی است که می توان نشانه هایی از جنگ ترکیبی علیه نیروهای مقاومت در خاورمیانه را مشاهده کرد.

در چنین فرآیندی، آمریکا و انگلیس به گونه غیرمستقیم از حمله نظامی پرشدت اسرائیل علیه حماس حمایت به عمل آوردند. شورای امنیت سازمان ملل تلاش کرد تا زمینه های آتش بس در غزه را ایجاد کند. جنگ درغزه منطق مشابهی با سایر منازعات نظامی و امنیتی خاورمیانه دارد. ویژگی اصلی این منازعات ماهیت تصاعد یا بندگی است. به عبارت دیگر هر منازعه ای می تواند تحت تاثیر نیروهای پیرامونی گسترش یابد. اگر چه در تاریخ ۱۳ جولای شورای امنیت سازمان ملل درخواست آتش بس نمود، اما اسرائیل هیچ گونه تمایلی به پذیرش آتش بس ندارد. منطق سیاسی، امنیتی اسرائیل با جنگ درمنطقه برای غلبه بر گروه های اجتماعی فلسطین سازمان یافته است.

هرگاه بحران های منطقه ای گسترش یابند، به گونه اجتناب ناپذیر بازیگران منطقه ای و قدرت های بزرگ نیز برای مدیریت آن ایفای نقش می کنند. بحران امنیتی خاورمیانه از این جهت اهمیت دارد که جبهه مقاومت را در برابر نظام سلطه مقاوم می سازد. جنگ هیچ گاه منجر به کاهش شدت منازعه نمی شود بلکه ریشه های منازعه را به حوزه های جغرافیایی مختلفی تسری می دهد.

جنگ و بحران در خاورمیانه نمادی از واقعیت های منازعه پیچیده و تاریخی است که همواره بخشی از سیاست منطقه ای را در برگرفته است. در جنگ جدید اسرائیل علیه حماس، نشانه هایی وجود دارد که برای امنیت منطقه ای عبرت آموز است. تل آویو برای اولین بار در معرض موشک های زمین به زمین قرار گرفت. این امر به مفهوم آن است که نیروی مهاجم نمی تواند از امنیت همه جانبه برخوردار باشد. اسرائیل در وضعیتی قرار دارد که ناچار است بحران منطقه ای را کنترل نماید.

اگرچه آتش بس در روزهای آینده اجرا خواهد شد اما این آتش بس نیز همانند دوران های گذشته ناپایدار خواهد بود. تجربه نشان داده که آتش بس در خاورمیانه جلوه هایی از بحران را برای دوران آینده بازتولید می کند. درک واقعیت های امنیتی خاورمیانه صرفا در شرایطی امکان پذیر است که گروه های سیاسی به این امر واقف باشند که بحران در زمان محدودی پایان نخواهد یافت. به هر میزان که جبهه مقاومت از قدرت و فراگیری بیشتری برخوردار باشد در آن شرایط امکان کنترل تهدیدات اسرائیل وجود خواهد داشت. از سوی دیگر، روندهای بحران ماهیت تصاعد یابنده دارد.

اسرائیل تلاش دارد تا برای بی اثرسازی قدرت نیروی مقاومت، زمینه های ایجاد انشعاب در بین گروه های سیاسی مقاومت را فراهم آورد. در دوران موجود کشورهای خاورمیانه در معرض تهدیدات نوینی قرار دارند. تهدیداتی که بحران را به داخل کشورها تسری داده است. جنگ در نوار غزه نشان می دهد که جبهه مقاومت نیازمند متنوع سازی نیروهای سیاسی خود می باشد. پیوند گروه های جهادی در خاورمیانه، محور اصلی بازدارندگی در برابر راهبرد معطوف به غلبه اسرائیل تلقی می شود.

کیهان:رانده شدگان

«رانده شدگان»عنوان یادداشت روز روزنامه کیهان به قلم حسین شمسیان است که در آن می خوانید؛«دشمن برای اینکه در مردم ایجاد یأس کند و در مردم ایجاد تردید نماید و برای آینده زمینه سازی کند، سنگ زیرین بنای انقلاب را مورد تهاجم قرار داد و با شکستن حرمت و تقدس ارزش های انقلابی، ارکان نظام و بویژه رکن رکین انقلاب یعنی حریم مقدس ولایت خواست راه را برای توطئه های بعدی آماده نماید.

مردم ما به خوبی می دانند مسئله ولایت به عنوان مظهر وحدت ملی جامعه است. مسئله ولایت مظهر اقتدار ملی ما است. اهانت به مقام ولایت، اهانت به ملت است. اهانت به ایران است. اهانت به اسلام است. اهانت به مسلمانان است. اهانت به همه آزادگانی است که قلبشان برای ایران به عنوان ام القرای جهان اسلام می تپد، بنابراین، این حرمت شکنی نه برای مردم ما و نه برای عاشقان انقلاب در سراسر جهان قابل تحمل نیست.

... در کدام کشور جهان، حرکت های آشوب طلبانه این چنین تحمل می شود، اینها خیلی پست تر و حقیرتر از آن هستند که بخواهیم نسبت به آنها تعبیر حرکت براندازی را مطرح کنیم. در کجای دنیا و در کدام کشور و توسط کدام دولت، آشوب، تخریب و بر هم زدن نظم جامعه، تحمل می شود. مگر دولت مقتدر جمهوری اسلامی ایران، مسئولین امنیتی نظام، این گونه حوادث را تحمل خواهند کرد. این صبر و متانت، در یکی دو روزه برای این بود که ماهیت این چند صد نفر اوباش به خوبی برای مردم ما روشن می شود و همه به خوبی بدانند اینها چه کسانی و دارای چه ماهیتی هستند...

اگر منع مسئولین نبود مردم ما، جوانان مسلمان، غیور و انقلابی ما با این عناصر اوباش به شدیدترین وجه برخورد می کردند و آنها را به سزای اعمالشان می رسانند.»

اینها بخش هایی از سخنان انقلابی رئیس جمهور امروز کشورمان در روز تاریخی 23 تیر 78 است. روزی که ملت پس از چند روز صبوری و تحمل طومار فتنه گران و کسانی را که به زعم خودشان به جنگ با نظام برخاسته بودند، درهم پیچیدند. روز تاریخی 23 تیر، یکی از قله های پر افتخاری است که باید هر ساله در باب آن گفت و نوشت. از چرائیش و از شکوهش.

زنده نگه داشتن یاد آن روز، از آن رو ضروری و مهم است که از یکسو یادآور نقش نفوذی ها و خائنان به مردم و انقلاب است و از دیگر سو خاطره ارزشمند و شیرین اطاعت از رهبری و هوشیاری مردم در نجات کشورمان را در ذهن زنده می کند. گرچه پرداختن به هر یک از این دو جنبه، فصلی مفصل و دفتری مطول می شود که از ظرفیت این مقال خارج است، اما باید به ضرورت و به هر میزان که ممکن است به آن پرداخت و نکته تلخ و شیرین آن روزگار را برای نسل جدید بازگو کرد. از این منظر اشاره ای گذرا به این دو وصف می شود.

1- آنها که نقش آفرین ماجرای فتنه 18 تیر 78 بودند اتباع اسرائیلی و آمریکایی اعزامی از CIA و موساد نبودند! برعکس آنها کسانی بودند که در مقاطع گوناگون، در مناصب کوچک و بزرگ سیاسی قرار داشتند و بعضاً از سوابق مبارزاتی هم برخوردار بودند. برخی هم افراد بی مایه ای بودند که در صف بندی های سیاسی با رندی و غوغاسالاری خود را به صف جریان سیاسی خاصی رسانده و یک شبه رجل سیاسی شده بودند! این طیف وسیع -که بعدها به «از سروش تا گوگوش» مشهور شدند- در آن زمان ردای اصلاح طلبی به تن کرده بودند و با دیکتاتوری تمام راه را بر اصلاح همه چیز بسته بودند! نفوذی های جریان اصلاحات نه اجازه می دادند کسی برای اصلاح کشور گام بردارد، نه طاقت شنیدن تذکر و هشدار دلسوزان را داشتند. و چون با این وصف خیلی زود به بن بست می رسیدند، حیاتشان را در غوغاسالاری دیدند و راه را در لابلای صفحات روزنامه های زنجیره ای پیدا کردند. نفوذی ها و خائنین به ملت، به دنبال فتح سنگر به سنگر نظام بودند و از بیان استراتژی شومشان هم هیچ ابایی نداشتند و چون با مقاومت مردمی مواجه شدند و فهمیدند که نظام اسلامی چیزی نیست که به دست چند خائن بی وطن فتح شود، استراتژی بعدیشان که از سوی «تیموتی گارتن اش» در سفر به ایران به آنان دیکته شده بود را رو کردند یعنی «فشار از پایین و چانه زنی از بالا» آنها برای تحقق این روش، آشوب و بلوا را در سطح عمومی طراحی کردند و متعاقب آن، فشار به ارکان قانونی کشور مثل شورای نگهبان و... در نهایت به رهبری را مد نظر داشتند! این تئوری، جرقه حرکت 18 تیر 78 را زد و آنها توانستند با دروغپردازی روزنامه ای خود و تحریک احساسات عده ای برای چند روز چهره تهران را دستخوش آشوب و بلوا کنند. به سبک همه آشوب ها و بلواهای این دار و دسته که به حق از سوی رئیس جمهور امروزمان، اراذل و اوباش نامیده شدند، آسیب های فراوانی به شهر و مردم بی گناه وارد آمد و اشرار از هیچ کار کثیفی کوتاهی نکردند. همزمان، رسانه های زنجیره ای دروغپرداز در عالم خیال از کشته ها پشته ساختند و بر دامنه آشوب افزودند، مسئولان دولتی وقت مثل مسئولان وزارت کشور و وزارت علوم به جای ایجاد آرامش، خود آتش بیار معرکه شدند! یکی از همان فتنه گران مدعی اصلاحات که در کوی دانشگاه حاضر شده بود، گفته بود: «هر یک از شما جوانان یک بمب اتم هستید!» و طبیعی است که بعد از این سخنرانی! سوار ماشین به خانه اش رفته ولی آشوب و بلوای آن سخنان دامن مرد و زن بی گناهی را گرفته بود که روحشان هم از نیات شوم و پشت پرده آنها بی خبر بود.

2- در روی دیگر ماجرا مردم نگران و مضطرب، صحنه را می دیدند و نمی توانستند باور کنند که نماینده مجلس، وزیر، معاون وزیر و... به جای خدمت به مردم، به زعم خودشان کمر به نابودی انقلاب بسته اند!

صبر انقلابی همراه با بغضی فروخفته در چهره تک تک مؤمنان به آرمان انقلاب دیده می شد و همه منتظر خاموش شدن آتش فتنه و بیداری عوامل آن بودند اما چنین نشد و انتظار مردم فرجامی نداشت. در این بین خوش رقصی عوامل فتنه، به مذاق اربابان آمریکایی و اسرائیلی خوش آمده بود و آنها با همه قوا از فتنه گران و اوباش حمایت می کردند. اخبار مغرضانه و گزارش های دروغین، کشته سازی و شایعه پردازی، سکه رایج آن روزهای رسانه هایشان بود و مدام بر تنور فتنه می دمیدند. آنها امید بسته بودند که پیاده نظام عقب مانده و خائن به نیابت از آنها، آرزویی که خودشان بدست نیاورده بودند را برایشان به ارمغان بیاورند.

3- اما صبر مردم، حدی داشت و همه منتظر یک اشاره بودند. گردبادهای به غیرت درآمده، تسلیم امر ولی امر بودند که طوفان نمی کردند وگرنه طومار فتنه گران به سادگی در هم پیچیده می شد. تا اینجا همه تلخی و شرارت و خیانت بود اما وقتی روز 21 تیر 78، حضرت آقا با صاحب و مولای خود نجوا کردند، دل مالامال از خشم انقلابی مردم به درد آمد، فصل دیگری از عاشقی رقم خورد و ورق برگشت.

سیل عظیم جمعیت در یک راهپیمایی میلیونی و با شکوه در روز 23 تیر، آب به لانه مورچگان ریخت و به آنها نشان داد که همه هیاهو و عمر فتنه گران تنها 5 روز است و حتی می شد که کمتر از آن باشد اما چون مطیع امر بودند، صبوری کردند.

در روز پرشکوه 23 تیر، مردم و آنها که دل در گروه انقلاب و اسلام داشتند، سربلند و روسفید شدند و آنها که خیانت را پیشه خود کرده بودند مفتضح و رو سیاه. در همان ایام فتنه، بودند کسانی که متوهمانه از تمام شدن کار انقلاب سخن می گفتند! و بودند کسانی که پیمان خون با مولا و مقتدایشان بسته بودند. نامه هشدارگونه جمعی از فرماندهان عالیرتبه سپاه به رئیس جمهور وقت- که خود و اطرافیانش نقش محوری در آن حوادث داشتند- سند افتخار و برگ ماندگاری در کارنامه آنهاست و یا سخنان دکتر روحانی در دانشگاه تهران.

بسیاری از فتنه گران آن روز پس از پایان مأموریتشان اکنون در خارج از کشور زندگی می کنند و به دامن اربابانشان پناهنده شده اند. به پست ترین کارها تن می دهند و ذلت نوکری اجانب را بر عزت همراهی و همدلی مردم ترجیح داده اند برخی از آنها هم که نرفتند بعدها با نفوذ در مراکز حساسی مثل مجلس شورای اسلامی، تلاش برای «فتح سنگر به سنگر» را دنبال کردند و با خیمه شب بازی هایی مثل تحصن، اعتصاب غذای دروغین، استعفای دسته جمعی و هزار سیاه بازی دیگر، خوش رقصی خودشان را به اربابان بیرونی نشان دادند ولی به فضل خدا و درایت رهبری و همراهی ملت، ناکام ماندند و دستشان به جایی نرسید.

آنچه به اختصار گفته شد، حکایت عبرت آموز نفوذی هایی است که ثابت کردند به محض اینکه به قدرت برسند، به چیزی کمتر از وطن فروشی و نوکری برای اربابان غربی بسنده نمی کنند. رانده شدگانی که باید در هر زمانی پرونده سیاه جنایات و خیانت هایشان پیش روی ما باز باشد تا از یادمان نرود آنها که در 2 فتنه 78 و 88 نقش داشتند و نقطه امید دشمنان نظام بودند، یاران قابل اتکا و اعتمادی نیستند و نباید آنها که مردم از در بیرونشان کرده اند، از پنجره بازشان گرداند.

جمهوری اسلامی:نشانه های شکست رژیم صهیونیستی

«نشانه های شکست رژیم صهیونیستی»عنوان سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی به قلم جلیل حسنی است که در آن می خوانید؛رژیم صهیونیستی حملات کور خود علیه فلسطینی های بی دفاع در نوار غزه را در سکوت مجامع بین المللی و بی تفاوتی ارتجاع عرب ادامه می دهد و تازه ترین آمارها حاکی است که شمار شهدای فلسطینی از 180 نفر فراتر رفت و نزدیک به 1300 نفر نیز زخمی شده اند.

هر چند هنوز نشانه ای از پایان دوره تازه جنایت و وحشیگری صهیونیست ها مشاهده نمی شود ولی از هم اکنون نشانه های شکست و ناکامی رژیم صهیونیستی پدیدار گشته است.

صهیونیست ها هزاران تن بمب را بر سر ساکنان باریکه غزه، که مساحت اندکی دارد، فرو ریختند ولی تاکنون به کمترین موفقیت در تسلیم کردن فلسطینی ها دست نیافته اند. با هر بمب و موشکی که بر مناطق مسکونی فرو می ریزد و ساکنان آن را به خاک و خون می کشد صدها نفر با چنگ و دندان به یاری قربانیان می شتابند و درحالی که با دردست گرفتن شهدا و قربانیان حادثه، ننگ و نفرین خود را نثار صهیونیست های جنایتکار و حامیان بین المللی آنها می کنند، صهیونیست ها را در حسرت مشاهده کوچکترین شکست و تسلیم در چهره خود می گذارند.

فلسطینی های مبارز و قهرمان با مقاومت ستودنی خود برای مسلمانان و ملت های آزادیخواه عزت آفریده اند و ننگ و تنفر جهانی را برای سردمداران رژیم صهیونیستی، دولت های استعمارگر حامی این رژیم و حکام خائن و بی تفاوت عربی باعث شده اند.

رژیم صهیونیستی قبل از آنکه ناکامی قطعی در صحنه نظامی را تجربه کند در جبهه انسانی و اخلاقی به شکست کامل رسیده است.

مردم جهان اکنون نظاره گر جنگی کاملاً یکجانبه و نابرابر، و غیر عادلانه است که در یک طرف، رژیمی تا بن دندان مسلح و متصل به زرادخانه قدرت های بزرگ قرار دارد و در سوی دیگر، ملتی مظلوم و بی دفاع که چندین سال است در محاصره کامل می باشند و از کمترین امکان دفاعی برخوردار است.

مردم غزه با پوست و گوشت خود مقابل بمب ها و موشک های پیشرفته رژیم صهیونیستی مقاومت می کنند. صهیونیست ها درحالی ادعای برتری می کنند که مقابل آنها، زنان و کودکان خردسالی قرار دارند که این بزرگترین ننگ برای این رژیم است و نتیجه اعتبار و جایگاه آن را حتی در میان ملت های کشورهای هوادار این رژیم نیز از میان برده است و این، اولین مرحله از پیروزی مقاومت است.

بی آبرویی رژیم صهیونیستی و تشدید تنفر جهانی از این رژیم آنچنان آشکار شده که دولتمردان آمریکا را به واکنش واداشته است. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در اقدامی غیرمعمول و خارج از روال سنتی، طی تماسی تلفنی با نتانیاهو به این رژیم هشدار داد که انتشار تصاویر کشتار کودکان فلسطینی باعث انتقادهای شدید و گسترده بین المللی شده است. اوباما در عین حال که از "حق رژیم صهیونیستی برای حفاظت از شهروندانش حمایت کرد ولی به سردمداران تل آویو توصیه کرد به راه های دیپلماتیک روی آورند.

این، بارزترین نشانه شکست اخلاقی و رژیم صهیونیستی در سطح جهان است و تاکیدی است براین واقعیت که مقاومت مردم فلسطین و خون کودکان و زنان فلسطینی بر ماشین عظیم و مجهز جنگی رژیم صهیونیستی غلبه کرده است.

در صحنه میدانی و نظامی نیز، روند تحولات کاملاً به ضرر صهیونیست ها جریان دارد. موشکهای مقاومت که فلسطینی ها آنها را در شرایط سخت محاصره ظالمانه و امکانات بسیار اندک تولید کرده اند خواب را از چشمان صهیونیست ها ربوده و گزارش ها حکایت از آن دارد که چند میلیون اسرائیلی به پناهگاه ها فرار کرده اند و خیابان ها خالی از مردم است، بسیاری از مراکز سیاسی، نظامی اجتماعی رژیم صهیونیستی در شهرهای حیفا، ایمونا، اسدود و حتی تل آویو در تیررس موشکهای مقاومت قرار دارند. حمله موشکی به فرودگاه تل آویو، با موشکهایی که 140 کیلومتر برد دارند رخداد تازه ای در صحنه میدانی بود که صهیونیست ها را به وحشت انداخت.
گزارش ها همچنین حاکی از آغاز موج جدید مهاجرت اتباع رژیم صهیونیستی است.

اکنون یکبار دیگر صهیونیست ها باید تاوان اشتباه و غلط بودن ارزیابی خود در آغاز حمله به فلسطینی ها را بپردازند. آنچنانکه سردمداران رژیم صهیونیستی اظهار کرده اند دور جدید عملیات نظامی صهیونیست ها از مدتها قبل برنامه ریزی شده بود. صهیونیست ها هدف از این عملیات را نابود ساختن جنبش حماس و هسته های مقاومت ضد صهیونیستی در غزه و زمینگیر کردن توان نظامی مبارزان فلسطینی عنوان کرده اند.

این اعتراف، گواهی است بر این نکته که قتل سه شهرک نشین اسرائیلی نیز که در ماه قبل رخ داد کار خود صهیونیست ها بوده است تا زمینه و بهانه لازم برای اجرای برنامه خود در غزه را فراهم سازند.

این گونه اقدام صهیونیست ها و دست داشتن آنها در قتل سه یهودی، مسبوق به سابقه است که از آن جمله می توان به انفجار ساختمان یهودیان در آرژانتین و موارد مشابه دیگر اشاره کرد.

رژیم صهیونیستی به بهانه قتل این سه یهودی، ابتدا در کرانه باختری به سرکوب و جنایت پرداخت که در واقع اقدامی برای ارزیابی واکنشی کشورهای عربی و مجامع بین المللی بود و پس از اطمینان از انفعال و بی اعتنایی آنها، جنایات گسترده خود در غزه را آغاز کرد.

نشانه های روشنی وجود دارد که این بار نیز صهیونیست ها با خفت و خواری و ناکامی مواجه خواهند شد و این عملیات نیز حاصلی جز، بی آبرویی بیشتر و تشدید انزجار جهانی از این رژیم نخواهد داشت و مردم فلسطین، به بهای خون شهدای خود از این جنگ نابرابر و ظالمانه سربلند بیرون خواهند آمد.

با این حال، تاریخ سکوت ننگین مجامع بین المللی و خیانت حکام حاکم بر کشورهای عربی از یاد نخواهد برد به ویژه حاکمانی که به جای یاری رساندن به ملت فلسطین، ثروت ها و امکانات کشورهای خود را در اختیار گروه های تروریست در منطقه قرار داده و باعث شده اند فلسطین از اولویت کشورهای اسلامی خارج شود و صهیونیست ها با خاطری آسوده تر به کشتار مردم فلسطین بپردازند.

رسالت:نگرانی های اقتصادی مردم!

«نگرانی های اقتصادی مردم!»عنوان سرمقاله روزنامه رسالت است که در آن می خوانید؛وضعیت اقتصادی کشور خوب نیست. سیاست های دولت در کنترل تورم صدای اقتصاددانان را نیز درآورده است. آنان معتقدند مهار تورم به قیمت تشدید رکود صورت می گیرد و همین روند اگر ادامه داشته باشد به ورشکستگی بنگاه های اقتصادی منجر می شود. خبرگزاری دولتی ایسنا اخیرا از گزارش وزیر صنعت، معدن و تجارت به هیئت دولت در مورد وضعیت واحدهای صنعتی خبر داده و از تعطیل شدن 14هزار واحد صنعتی کوچک و متوسط به عنوان یک زنگ خطر یاد کرده است.(1) نعمت زاده در این گزارش آورده است با ارائه تسهیلات معادل چهار هزار میلیارد تومان به بخشی از این واحدها می توان آنها را راه اندازی و حداقل در کوتاه مدت 11 هزار و 200 شغل ایجاد کرد.

همه می گویند اگر فکری برای شکستن رکود تورمی صورت نگیرد شهرک های صنعتی تبدیل به قبرستان های صنعتی می شود.

در مورد پدیداری این وضعیت، تولیدکنندگان و اقتصاددانان چند علت را عنوان می کنند.

- جهش هزینه های تولید بویژه نرخ ارز
- نرخ بالای بهره بانکی
- فقدان و کمبود نقدینگی
- قوانین و مقررات ضد تولید و ضدتوسعه
- واردات بی رویه بویژه قاچاق کالا به داخل
- ضعف تولید و پایین بودن کیفیت و فقدان شفافیت و عدم رقابت صحیح
- بی انضباطی پولی در بانک ها و موسسات اعتباری
متاسفانه با آنکه سایه رکود بر اقتصاد کشور سنگینی می کند برخی منکر آن هستند و یا در تحلیل آن دنبال انحراف اذهان از پدیداری آن می باشند(2) دغدغه دلسوزان برای وضعیت اقتصادی کشور جدی است به طوری که اخیرا وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی گفته بود: "نگرانی ما نگرانی وضع اقتصادی و جوانان است که با مشکل ازدواج، مسکن و شغل درگیرند... ما نگران وضع اقتصادی میلیون ها جوان بیکار که نمی توانند ازدواج کنند و نمی توانند مسکن بخرند هستیم". این رویکرد خوبی در دولت است که حتی وزیری که در حوزه اقتصاد مسئولیتی ندارد دغدغه و نگرانی خود را در حوزه اقتصاد پنهان نمی کند.

اکنون یک سال از عملکرد دولت یازدهم می گذرد. آقای رئیس جمهور بویژه تیم اقتصادی وی وعده و وعیدهای زیادی به مردم داده اند. از جمله اینکه پس از گذشت یک سال تازه می گویند "بسته پیشنهادی ما برای رونق تولید و خروج از رکود تا پایان تیرماه آماده می شود.البته دیروز بسته پیشنهادی دولت برای خروج از رکود در 14 صفحه برای نقد واظهار نظر صاحب نظران منتشر شد.

برای رفع این دغدغه ها و نگرانی ها باید دولت کاری کند. مثلا؛ ثبت نام وام ازدواج متوقف شده و از آغاز دولت یازدهم وام ازدواج به کسی پرداخت نشده است. آیا تصمیم گیری برای این کار بزرگ و مشکل گشا و ارزشمند کار سختی است. مسکن مهر که در دولت گذشته به صورت یک نهضت برای پاسخگویی به نیاز مسکن افراد کم درآمد بود با بی مهری دولتمردان جدید روبه رو شد. با آنکه اکنون کسانی که مسکن مهر خود را تحویل گرفته اند دارند وام های گرفته را بازپرداخت می کنند باز مسئولین دولتی برای سیاه نشان دادن دولت گذشته تحلیل های نادرست می دهند و حاضر نیستند از آن به عنوان یک رویکرد درست برای رفع نیاز مسکن مردم، دفاع کنند. بخش زیادی از مشکلات مربوط به حوزه مسکن به عقیده آقایان مربوط به ورود بانک ها به حوزه بنگاه داری و شرکت داری است. آقای رئیس جمهور هم این رویکرد ناصواب بانک ها را یک وقتی یادآور شدند اما کاری در این مورد صورت نگرفته است.

دولت بارها اعلام کرده است جلوی افزایش قیمت ها را خواهد گرفت و تصمیمی هم برای این امر ندارد. اما مردم هر روز می بینند که قیمت برخی اقلام تا 30درصد هم افزایش یافته است.

گران شدن شیر، سیمان و خودرو ... که امر پنهانی نیست.
دولت البته از اول دغدغه تعطیلی بنگاه های اقتصادی را داشت به همین دلیل ابتدای کار گفته بودند؛ "ما ظرف شش ماه بسته حمایت از تولید را برای رونق تولید و بهبود دائمی فضای کسب و کار ارائه می کنیم." از آن شش ماه بیش از شش ماه گذشته و باز دولت اعلام کرده تا پایان تیر آن را آماده می کنیم. این نوع فرصت سوزی ها را چگونه باید تحلیل کنیم. با بستن هر بنگاه اقتصادی و توقف تولید هر کالایی عملا بازارهای کشور را در اختیار کالاهای وارداتی قرار می دهیم. بابسته شدن هر بنگاه اقتصادی ده ها فرصت شغلی را از دست می دهیم و با وارد کردن هر کالا ده ها فرصت شغلی برای کشورهای رقیب پدید می آوریم. چه کسی باید پاسخگوی این خسارت باشد. براساس پایگاه اطلاع رسانی بانک مرکزی قیمت تمام مواد خوراکی نسبت به سال قبل افزایش داشته است. این در حالی است که رئیس جمهور محترم و برخی مقامات اقتصادی کشور مدام از موفقیت دولت در مهار و کاهش تورم سخن می گویند در سامانه بانک مرکزی امسال حتی یک قلم کالا نیست که نسبت به سال قبل کاهش قیمت داشته باشد.

مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم به راحتی قابل حل است. حل آن در گرو اجرای خطوط کلی اقتصاد مقاومتی آن هم با عزم و اراده جهادی است.

یک نفر باید فرماندهی جنگ اقتصادی دولت علیه تبهکاری های استکبار جهانی و مافیای داخلی را بپذیرد. دولت باید اتاق جنگ اقتصادی تشکیل دهد و فرماندهان و ژنرال های اقتصادی خود را زیر یک سقف جمع کند و فارغ از بازی های سیاسی به فکر معیشت مردم باشد دولت باید از حاشیه سازی های سیاسی پرهیز کند و کمر غول رکود تورمی را با تدبیر، علم و صبوری بشکند و مردم را از این تورم افسارگسیخته رهایی بخشد. به طور طبیعی رئیس جمهور باید در راس اتاق جنگ اقتصادی به عنوان فرمانده کل قرار گیرد و به مسئولیت های سنگینی که قانون اساسی کشور و قوانین و مقررات اقتصادی به عهده او گذاشته صادقانه عمل کند. رئیس جمهور باید به نگرانی های اقتصادی مردم پایان دهد و به وعده هایی که در ایام تبلیغات ریاست جمهوری در این مورد به مردم داده عمل کند.

پی نوشت ها:
1- ایسنا 21 تیر 93 ساعت 13:41
2- نگاه کنید به سرمقاله جمهوری اسلامی تحت عنوان "از کدام رکورد سخن می گویید" 22/4/93

قدس:غارت اموال ایران و سکوت مسؤولان

«غارت اموال ایران و سکوت مسؤولان»عنوان یادداشت روز روزنامه قدس به قلم خسرو معتضد است که در آن می خوانید؛ملت ایران قرنها طعم فقر و فاقه، غارت اموالش، به یغما بردن دسترنجش، قتل و کشتار و ویرانگری بیگانگان و ظلم و ستم فرمانروایان و حاکمان بی رحم زراندوز را چشید تا در اوایل قرن بیستم میلادی دری به تخته خورد، چشمه های نفت و چاه های کم عمقی که با رنج کم امواج زرخیز نفت از آن فوران می کرد به دست انگلیسی ها شناسایی و استخراج شد و مورد بهره برداری قرار گرفت به شرکت ورشکسته اکتشافات و استخراجات اولیه، شرکت نفت برمه و شرکتی به نام شرکت نفت بختیاری که کارگزاران ویلیام ناکس دارسی تأسیس کرده بود به شرکتهای زرساز با اوراق سهام گرانبها تبدیل کرد.

انگلیسی ها میلیونر و میلیاردر شدند. یکی از بزرگترین شرکتهای نفت عالم به نام «شرکت نفت انگلیس و ایران» را تأسیس کردند که بدنامی و کار و زحمتش و دشمنی روسها با ایران از آن ما بود (روسها می گفتند چرا به ما هم ایالاتی برای استخراج نفت نمی دهید؟) و ثروت و زرق و برق و بالا رفتن بهای سهام و تأسیس 92 شرکت فرعی و خوشبختی و رفاه از انگلیسی ها. سهم ناچیزی مانند لقمه ای باریک جلوی ما می انداختند که طی حدود پنجاه سال به 109 میلیون لیره نرسید، اما هر سال میلیونها لیره سود می بردند و چون شرکت در شهر گلاسکو به ثبت رسیده بود مالیات را هم به خزانه انگلیس می دادند. وقتی نفت ملی شد 28 ماه ما را محاصره دریایی کردند.

میزان تولید و صدور سالانه از 32 میلیون تن به صد هزار تن رسید و پس از 28 مرداد 1332 به عنوان غرامت ما را جریمه کردند و 400 میلیون دلار غرامت عدم صدور نفت و ضرر و زیان شرکت نفت انگلیس و ایران از ما گرفتند (البته به صورت نفت) و 600 میلیون دلار هم کنسرسیوم از نفت ایران به عنوان سرقفلی به انگلستان و شرکت داد.

در طول تاریخ ما گاهی پس از شکستهای نظامی ایالاتی را از دست داده ایم و غرامات پولی و زر و سیم به زور از ما گرفته شده است، مثلاً در زمان ساسانیان گاهی ناچار می شدیم به روم غرامت و ابریشم بدهیم. وقتی در جنگی پیروز می شدیم چند برابر آن را از روم پس می گرفتیم.

در زمان صفویه دیار بکر و بغداد را از دست دادیم، در عوض ترکان عثمانی را از آذربایجان و کردستان و کرمانشاه راندیم و ابریشمی را که در زمان شاه محمد خدابنده می دادیم، ندادیم.

در زمان قاجاریه هفده ولایت قفقاز از ایران جدا شد. در زمان ناصرالدین شاه افغانستان و بحرین و دو سوم بلوچستان (مکران) جدا شد. اما عجیب است که این روزها در عالم صلح و بدون جنگ، آمریکای مدعی دموکراسی هر چند گاه ثروتها و اموال ما را به قول راهزنان قدیم چپو می کند.

بتازگی دادگاهی در آمریکا درخواست استیناف کشور را برای مصادره یک میلیارد و 75 میلیون دلار دارایی های ایران در بانکهای خارجی رد کرده و قرار شده این پول به بازماندگان سربازان آمریکای داده شود که در انفجار آسایشگاه سربازان آمریکایی پیاده شده در بیروت در 1983 کشته شده اند.

من نمی فهمم مگر ما وکیل حقوقی نداریم. در بیروت صدها دسته و فرقه و گروه مسلح بوده اند. انفجار آسایشگاه سربازان آمریکایی چه ربطی به ایران دارد؟ اگر آمریکایی ها اسنادی در این باره در دست دارند چرا منتشر نمی کنند؟
چندی پیش نیز کمپانی کرسنت درخواست 18 میلیارد دلار خسارت از ایران بابت نقض و لغو قرارداد نفت در جنوب کرد.

یک شرکت نفتی آذربایجان قفقاز نیز بابت سواپ نفت که وزیر اسبق نفت صدور آن را متوقف کرده از ایران مطالبه 5 میلیون دلار غرامت کرده است.

خواهید دید انگلیسی ها نیز بابت تظاهرات خودجوشانی که وارد سفارتخانه در تهران و رزیدانس آنان در قلهک شدند و احساسات وطنی خود را با به دست آوردن مقداری کاغذ سفید کهنه و شکستن چند مجسمه و گم شدن چند تابلوی رنگ و روغنی نشان دادند، ده بیست میلیون پوند یا یورو مطالبه کرده آن را حسب حکم دادگاه اولدبایلی لندن از اموال منقول و غیرمنقول ایران در لندن وصول خواهند کرد.

من نمی دانم آمریکا در سالهای 1332 تا 1339 چند میلیون دلار به ما کمک نظامی و غیرنظامی کرد گمان نمی کنم به 500 میلیون دلار رسیده باشد، اما این روزها اموال ما را مانند یتیم پدر مرده و تاجرزاده جوان می دزدند و به هر بهانه ای می برند، در حالی که دولت هر ماه عزا می گیرد یارانه های مردم را چگونه بپردازد و سبد کالا را چگونه پر کند.

هر شرکت، هر فرد حقیقی یا حقوقی که بیکار می شود به دادگاه های آمریکا شکایت کرده میلیارد میلیارد دلار غرامت می گیرد. شما دیدید این 1+5 برای استرداد 5/4 میلیارد دلار پول نفت ایران چه بامبولهایی به کار بستند و حدود یک سال است ما را می چزانند و 500 میلیون، 500 میلیون دلار، در اقساط هشتگانه پس می دهند.

راستی نمایندگان مجلس چکار می کنند؟ وزارت امور خارجه خواب است یا بیدار؟ خدا را خوش می آید در تمام دنیا محکوم شویم و اموال ملت ایران را که قرنها فقیر و گرسنه بود، حالا که به نوایی رسیده بچاپند و هر کس در جایی مورد انفجار و آسیب قرار گرفت تقدیمش کنند؟

شنیدم چند میلیارد دلار هم قرار است به بازماندگان انفجار برجهای دوقلو بپردازند آخر به ما چه مربوط است؟

سیاست روز:حجاب، گشت موتوری و دیگر هیچ!

«حجاب، گشت موتوری و دیگر هیچ!»عنوان یادداشت روز روزنامه سیاست روز به قلم علی اشرفی است که در آن می خوانید؛هوا که گرم می شود، مسئله بدحجابی به موضوع روز کشور تبدیل می شود. برخی از زنان و دختران به دلایل مختلف که قابلیت بررسی عمیق دارد، تن به پوشش اسلامی نمی دهند و با پوشیدن لباس هایی که یا تنگ هستند و بدن نما یا کوتاه هستند و یقه باز و ...، سعی می کنند با سنت های دینی و رویه های عرفی جامعه ایران همراهی نکنند و برخی نیز اساساً به دنبال مقابله با فرهنگ غالب دینی هستند و از موضع لجاج به چنین روشهایی روی می آورند. در همین وضعیت است که به رگ غیرت زنان و مردان دیندار جامعه بر می خورد و علما و روحانیون هم وارد صحنه می شوند و در نتیجه اعتراض به بی حجابی یا بدحجابی دامن گستر می شود و مسئله امر به معروف و نهی از منکر هم مورد توجه قرار می گیرد. برخی هم انگیزه سیاسی دارند و مسئله بی حجابی برخی از زنان را موضوع و بهانه خوبی برای تصفیه حساب های سیاسی با دولت و دیگر نیروهای اجرایی کشور می دانند لذا بر تنور مسئله حجاب، هیزم می ریزند و از این که مسئولان به این موضوع مهم توجه نشان نمی دهند، اعتراض می کنند.

اخیراً یکی از این گونه واکنش ها را شاهد بوده ایم که از سوی «انصار حزب الله» سازماندهی شده است. به گفته محتشم دبیرکل انصار حزب الله، گروه های سیار امر به معروف و نهی از منکر متشکل از اقشار مختلف و علاقه مند تشکیل شده است که با «گشت های موتوری»، اقدام به امر به معروف و نهی از منکر لسانی خواهند کرد. به گفته محتشم، چون امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفه شرعی، انقلابی و همگانی است، فعالیت این گشت ها، نیاز به مجوز از دستگاه های ذیربط هم ندارد زیرا این گونه اقدامات، تجمع و اقدام سیاسی نیست.

در حالی که برخی از دوستان به این روش های فیزیکی سازماندهی شده برای مقابله با جرایم حوزه حجاب، اعتقاد دارند و بدون رعایت مسائل قانونی، تجمعاتی را هم شکل داده اند، برخی دیگر معتقدند که «گشت موتوری راهکار مناسبی برای برخورد با بدحجابی نیست». عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس معتقد است که اساسا با روش های خشن نمی توان با قضیه بدحجابی مبارزه کرد بخصوص به این دلیل روشن که مسئله حجاب یک مسئله سطحی نیست که بتوان با گشت ارشاد موتوری با آن برخورد کرد.

تا سال ۶۰ هم برخی زنان بدون رعایت حجاب شرعی، در همه جا حاضر می شدند. بتدریج دلایلی دست به دست هم داد و فضایی ایجاد شد که امکان بی حجابی از بین رفت. جنگ شروع شده بود و شهدای زیادی در تمامی شهرها و روستاها، تشییع می شدند و احترام به خون این فرزندان فداکار کشور، بی حجابی را به امری زشت و ناهنجار تبدیل کرده بود. ادارات دولتی هم طبعا برای کارمندان خود، قانون حجاب را پیاده کرده و ارباب رجوع هم موظف به رعایت آن شده بودند و البته فعالیت گروههای حزب اللهی در اجبار زنان به داشتن حجاب هم بی اثر نبود. هر چه بود از سال ۶۰ رعایت حجاب اسلامی در جامعه فراگیر شد و کمتر شاهد اعتراض به اجباری بودن حجاب را شاهد بودیم.

با گذشت زمان و پایان یافتن دفاع مقدس و تغییر اولویت مسئولان و توجه بیشتر به مردم به رفاه و دنیا و خلاصه تغییر ذائقه فکری و اجتماعی جامعه، رعایت حجاب هم کمرنگ تر شد. بتدریج نسلی و نسلهایی در جامعه پیدا شدند که اساسا هیچ اعتقادی به حجاب و رعایت شئون شرعی آن نداشتند و طبعا در جامعه هم شل حجابی و بدحجابی رایج شد. اکنون باید پذیرفت که بخشی از جامعه - خواه بزرگ توصیفش کنیم و خواه کوچک بپنداریم - نه تنها اعتقادی به رعایت حجاب ندارند بلکه بخشی از آنان از سر اعتراض به وضعیت موجود کشور، بر بی حجابی اصرار هم دارند. این نسل از نظر فرهنگی و اعتقادی، دنباله نسل انقلاب و دفاع مقدس به حساب نمی آیند و در واقع شاهد نوعی انقطاع فرهنگی میان آنان با نسلهای قبل هستیم. آنان دستگاه ارزشی و رفتاری نسل قدیم را نپذیرفته اند و تحت تاثیر فرهنگ نفسانی جهانی که در این روزها با پیشرفته ترین تکنولوژی و پیچیده ترین تکنیک ارائه می شود، قرار دارند. تا زمانی که تعداد آنان کم بود، شاید زور چاره کار بود و امکان باحجاب کردن آنان وجود داشت اما اکنون که متاسفانه کثیری از جوانان ما از بی هویتی فرهنگی در رنجند یا به هویت دیگری تمایل نشان می دهند، حجاب اجباری دشوار به نظر می رسد.

دائما گفته می شود که باید کار فرهنگی کرد و البته همه قبول دارند که کار فرهنگی، به زمان نیاز دارد و اگر موثر باشد، ماندگار خواهد ماند. در مقابل، کار فیزیکی، ظاهر جامعه را زود تغییر می دهد اما این تغییرات، ماندگار نیستند و بعید است که با برداشته شدن زور، بتوان همان روند را حفظ کرد. حجاب اجباری را باید در حدی به قانون تبدیل کرد که امکان پیاده شدن آنها باشد و الا قانون حجاب، در عمل به قانون متروکی مبدل خواهد شد که حتی اگر زور هم باشد، باز اجرایی نخواهد شد. البته مردمی شدن امر به معروف و نهی از منکر، خوب است اما فیزیکی شدن احتمالی آن، تصویری از حجاب و حامیان آن ایجاد خواهد کرد که می تواند تمامی تلاش های فرهنگی در این زمینه را برباد دهد.

وطن امروز:اندازه گیری توافق نهایی!

«اندازه گیری توافق نهایی!»عنوان سرمقاله روزنامه وطن امروز به قلم دکتر مجتبی اصغری است که در آن می خوانید؛ هنوز دیرزمانی از دورانی که محمدجواد ظریف، نماینده ایران در سازمان ملل بود نمی گذرد. شاید جالب باشد بدانید یک لابی بزرگ از کسانی که لفظ ملیت «ایرانی» را فقط به صورت تزئینی و با اهداف سیاسی مکرر نشخوار می کردند، تحت الحمایه کنگره آمریکا به جواد ظریف بسیار نزدیک شده بودند. «مصالحه آمریکا و ایران» شعار آشکار و هدف نهایی این گروه کوچک اما با رابط های مهمی همچون گری سیک بود. اتفاقا در آن دوران جان کری نیز نماینده کنگره بود! حتی ویلیام هیگ هم از رفقای مشترک همین لابی و دوستان ایرانی نیویورکی اش به شمار می رفت. یعنی در همه دوره طولانی که کنگره آمریکا شدیدترین مواضع را در برابر دولت و ملت جمهوری اسلامی ایران می گرفت مجموعه ای از نمایندگان جمهوریخواه و دموکرات آشکارا با تیمی از سوئدی های ایرانی تبار و مجموعه ای از دلالان نفتی ایرانی که پایشان در پرونده های مهمی همچون کرسنت و استات اویل و معاملات سنگین شرکت هایی همچون شل و توتال در میان بود، تشکلی را با هدف ایجاد تغییرات درونی در حاکمیت ایران به راه انداخته بودند.

تخصص این لابی، ارتباط گرفتن با دیپلمات های ایرانی و ایجاد تاثیرات عمیق سیاسی، فرهنگی و بین المللی بر آنها بود که تا امروز نیز این فضاسازی عمیق ادامه یافته است. ذکر این خاطرات دامنه دار نه چندان قدیمی از آن جهت مهم است که بدانیم در پس پرده، آمریکا اعم از دولت و کنگره و سنا بیش از آنچه ما فکر می کنیم نیازمند توافق با ایرانیان هستند. دلایل آنها نیز شامل مجموعه گسترده ای از الزامات است که از دغدغه های تمدنی برژینسکی و فوکویاما برای مدیریت آینده برخورد نهایی نظام سرمایه داری و نظام اسلامی کل، شامل همه ملت های مسلمان خواهان ایجاد تغییر در وضعیت مدیریت جهان را در بر می گیرد تا مطالبات نفتی و تجاری شرکت هایی مثل بوئینگ، شورون و مرسدس بنز و اپل و همه 760 غول تجاری که خرج هزینه های انتخاباتی نمایندگان کنگره و نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا را تقبل کرده اند به امید روزی که حضورشان در ایران با حذف تحریم ها تسهیل شود. بسیاری از این شرکت ها به صورت رسمی اسپانسر اقتصادی همان لابی ایرانی- سوئدی– آمریکایی مورد علاقه گری سیک نیز هستند! از صندوق برادران راکفلر گرفته تا بوئینگ و شورون!

اهمیت درک روابط کنگره و دولت آمریکا با پرونده مذاکرات هسته ای ایران اینجاست که مشخص می شود. جان کری کل تیم وزرای خارجی اروپایی را به وین اعزام کرد تا کمر پروژه مهم و حیاتی توافق با ایران شکسته نشود! همزمان داماد ایرانی الاصل وی در صفحه خود در شبکه ای اجتماعی با آه و ناله پرده از طلاق خواهی همسرش به جهت عدم موفقیت مذاکرات 1+5 برداشت!

این مهم است که بدانیم حتی صهیونیست ها در این ایام بشدت بابت امضای یک «توافق خوب» با ایران به آمریکایی ها فشار آورده اند. چرا؟ چون به قول نتانیاهو و اوباما «خاورمیانه» پس از توافق نهایی با ایران بناست برای اسرائیل بی سرزمین «امن تر» شود! البته این تحلیل پایه های آمریکایی- صهیونیستی دارد اما برای دولتی که به علت فشارهای ساکنان سرزمین های اشغالی ناچار است هر سال یک حرکت نظامی کورکورانه همچون حمله به غزه را برنامه ریزی کند، خزیدن در سایه آرامشی فرضی نیز پراهمیت است. صهیونیست ها برای حفظ ساختار درونی که به علت نارضایتی شدید یهودیان ساکن سرزمین های اشغالی مشکل فروپاشی از درون را جدی ساخته، نیازمند به دست آوردن موفقیتی غیرجنگی هستند تا به قول معروف پس از سال ها موفق به تثبیت خود در فضای بین الملل شوند. این در شرایطی است که پروژه مورد علاقه صهیونیست های اروپایی برای فرار از سرزمین موعود و بازگشت به آمریکا و اروپا به صورت جدی اکنون توسط نسل های جدید ساکنان فلسطین اشغالی مطرح است. در حال حاضر دولت اسرائیل تلاش می کند با حمله به غزه و مسلمانان انگیزه درونی یهودیان متعهد به آرمان صهیون را حفظ کند و در مقابل با پرده برداشتن از نقش فرضی خود در توافق نهایی هسته ای1+5 با ایران به یهودیان اروپایی ساکن فلسطین اشغالی ثابت کند که توان مدیریت فضای جهانی بدون دست بردن به اسلحه را نیز دارد. اما انگیزه اروپا از توافق با ایران چیست؟

اروپایی ها نه به انگیزه های تمدنی آمریکا اهمیت می دهند و نه مثل صهیونیست ها تمامیت ارضی و وجودی شان با خطری جدی مواجه است. اروپا با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می کند و به منظور حفظ اتحادیه و باقی ماندن زیر پرچم واحد نیازمند انگیزشی جدی است.

در مقابل برای تنظیم میزان فشار وارده بر اعضای اتحادیه، اروپا نیازمند گشایش بازارهای قدیمی چون ایران است که به علت تحریم ها توسط آمریکا مسدود شده است. از طرفی اروپایی ها از مناسبات یواشکی تجاری شرکت های پولی- مالی آمریکایی با ایران مطلع شده اند و این تبعیضات خونشان را به جوش آورده است. پس حتی اگر توافقی همه جانبه با ایران صورت نگیرد عملا با رای دادگاه های منطقه ای اروپایی به نفع شرکت ها و بانک های ایرانی، تحریم ها بزودی شکسته خواهد شد. ردیابی سلسله احکام قضایی صادر شده در دادگاه های اروپایی به نفع ایرانیان کار مشکلی نیست و به قول کنگره آمریکا با ادامه وضع فعلی «حفظ چارچوب تحریم ها بر علیه ایران، کار ساده ای نخواهد بود».

پس انگیزش های آمریکا، اسرائیل و اروپا را تا اینجای کار مرور کردیم اما ما ایرانی ها از توافق نهایی با 1+5 چه می خواهیم؟ نهایت خواسته ما لغو تحریم های ناعادلانه اقتصادی و پذیرفته شدن در باشگاه قدرت های هسته ای جهان است. در حقیقت ما به دنبال فرصتی هستیم تا مرزهای قدرت خود را قانونی سازیم و در سایه برداشته شدن تحریم ها فرصتی برای بازسازی زیرساخت های اقتصاد کشور بیابیم.

پس نگاه «مصالحه گرایانه» به توافق هسته ای حقیقتا به دور از انگیزش های نظام است چرا که در این توافق هیچ ارتباط گیری گفتمانی و زیربنایی صورت نمی گیرد که فرضا امیدی به تغییر رویه سیاسی آمریکا یا اروپایی های بی بنیه داشته باشیم. همه مباحث مطرح شده نیز براساس اصول از پیش تعیین شده حول «پرونده هسته ای» است و بس! اینکه وزیر خارجه کشورمان در صفحه شبکه اجتماعی بیگانه می نویسد «می توانیم تا یکشنبه آینده تاریخ ساز شویم.» دو پیام منفی به زعم ما مخابره می سازد. اول اینکه نگاه ما به توافق هسته ای نهایی نگاهی «تاریخ ساز» است و اشتیاقمان برای وقوع چنین توافق فوق العاده ای غیرقابل چشم پوشی! دوم اینکه فرصت سازی آمریکایی ها را خیلی جدی گرفته ایم چرا که یکشنبه 29 جولای آخرین روز مهلت در نظر گرفته شده توسط آمریکا برای کسب توافق نهایی است!

اینها نکات ریزی است اما از نوع نگاه مذاکره کننده محترم ما به توافق با 1+5 پرده برمی دارد. یک دیپلمات موفق نباید نگاه «مرگ و زندگی» به یک توافق اقتصادی با چند کشور داشته باشد که اتفاقا پیش از این نیز بر سر میز توافق با آنها کم حاضر نشده است! فراموش نکنیم در سال 82 نیز در سعدآباد با غربی ها توافق هسته ای امضا کردیم اما هیچ «دیگرگونی تاریخ سازی» در بهبود اوضاع ایجاد نشد. اینها را باید بیان کنیم تا خدای ناکرده همچون دوره امضای توافق ژنو فرمان آبروبر «جشن عمومی» صادر نشود! توافقات دوران جنگ سرد راهکاری برای موازنه قوا و کنترل شرایط بازی بزرگ است. تصور مصالحه با آمریکا به واسطه امضای توافقی قابل بررسی با موضوع «حق مسلم» ملت ایران در بهره مندی از انرژی پاک هسته ای حقیقتا نوعی خامی سیاسی محسوب می شود. مطالعه رفتار دیپلمات های روس در دوران جنگ سرد با آمریکا، حقیقتا در این دوران برای دیپلمات های ایرانی از «شام شب» واجب تر است تا ازدواج دختر جای کری و تاریخ ایرانیان یکجا به توافق احتمالی گره نخورد!

آفرینش:ایران ماند و آمریکا و یک مشت اختلاف

«ایران ماند و آمریکا و یک مشت اختلاف»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می خوانید؛20 جولای در حالی از راه می رسد که تنش های خاورمیانه به اوج خود رسیده است و بحران عراق نیز روز به روز جدی تر می شود و درگیری های اسرائیل و حماس نیز دوباره وارد مرحله بحرانی شده است. هرچند که این تحولات به مذاکرات هسته ای در وین ارتباطی ندارد، اما دلایلی زیادی وجود دارد که دست کم مذاکرات هسته ای به یکی از بحران های خاورمیانه پایان دهد.

اگر توافق حاصل شود، به طور حتم سیاست های منطقه ای نیز به یکباره تغییر خواهد کرد. اما همه از این تغییر خوشحال نخواهند بود. عربستان سعودی و اغلب کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به خصومت دوجانبه ایران و آمریکا برای آنچه که آن را گسترش اسلام شیعه می خوانند، نیاز دارند. با برقراری روابط خوب بین ایران و غرب، اعراب سنی از قدرت گرفتن ایران نگران خواهند شد. اینکه ایران نقشی پررنگ و قدرتمند در منطقه داشته باشد، برای کشورهای حاشیه خلیج فارس وبرخی همسایگان خوشایند نیست. به همین دلیل اکنون اغلب کشورهای عرب منطقه به این نتیجه رسیده اند که دیگر نمی توانند مانند گذشته روی واشینگتن حساب کنند.

اسرائیل نیز به سهم خود دغدغه هایی در مورد توافق هسته ای با ایران دارد. ضمن اینکه این توافق می تواند آنچه را که غرب تهدید هسته ای ایران می خواند، کمرنگ کند، تل آویو نگران است که تعدیل دشمنی های ایران و آمریکا به افزایش فشار بر اسرائیل در موضوعاتی مانند فلسطین منجر شود. همچنین برای اسرائیل نیز افزایش نفوذ ایران در منطقه نگران کننده است.

برای آمریکا نیز موفقیت مذاکرات هسته ای با ایران زمینه را برای همکاری ها در آینده فراهم می کند. نظیر همکاری ایران و آمریکا در مورد افغانستان که پس از حملات تروریستی 11 سپتامبر اتفاق افتاد. همچنین احتمال برخی همکاری ها در عراق وجود خواهد داشت. از سوی دیگر با توافق هسته ای آمریکا قادر می شود فاکتورهای ساختار امنیتی دراز مدت منطقه را بازطراحی کنند. این روندی دشوار خواهد بود که به سال ها زمان نیاز دارد اما حتی آغاز این روند نیز بدون توافق هسته ای با ایران ممکن نیست. پس جای تعجبی نیست که بسیاری از کشورها برای مانع تراشی در روند توافق هسته ای با ایران تلاش می کنند.

اگر توافق حاصل نشود منافع بسیاری ازکشورهای منطقه وجهان به نوعی تامین می شود و حاصل آن برای ایران در خوش بینانه ترین حالت افزایش مجدد تحریم ها و انزوای سیاسی و بین المللی است. اما آنچه مایه تغییر این شرایط خواهد شد، عزم دو مذاکره کننده اصلی یعنی ایران و آمریکاست که تعیین کننده خواهد بود. بی جهت نیست که دراین مذاکرات تمام وزرای خارجه غربی وین را ترک کردند و جان کری برای ادامه رایزنی با ایران برسر میز مذاکره ماند. درهر دو کشور جریان های مخالف توافق هسته ای فشار زیادی را وارد کرده اند، دربعد سیاست خارجی نیز بخشی از نیات مخالفان توافق ژنو را شرح دادیم، اما با تمام این تفاسیر باید به این موضوع توجه کرد و این سوال را پرسید که پس از شکست مذاکرات چه راهکاری باید درپیش گرفته شود. اگر قرار باشد نتیجه مذاکرات به خاطر نیات و منافع مخالفان به شکست منجر شود، پس تکلیف اراده و خواست ملت ها چه می شود؟ مردم ایران از فشار تحریم ها و نگاه افکارعمومی جهان خسته شده اند و خواستار روابط عادی با جهان می باشند.

امیدواریم این اختلافات درپی رایزنی های دیپلماتیک برطرف گردد و مردم را از این نگرانی و ابهام خارج کنیم که اگر به توافق نرسیم چه می شود؟...

شرق:نقدی بر بسته اقتصادی دولت

«نقدی بر بسته اقتصادی دولت»عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم فرشاد مومنی است که در آن می خوانید؛پس از مدت ها انتظار، یکی از وعده های داده شده از سوی دولت به ثمر نشست و دولت بسته پیشنهادی اقتصادی برای خروج از بحران کنونی را ارایه داد. حال دو موضوع مطرح می شود: یکی تقدیر از این حرکت دولت برای ارایه یک بسته پیشنهادی اقتصادی است و دیگری نقدی بر پیشنهادات ارا یه شده. کارشناسان اقتصادی در طول یک سال گذشته همواره از دولت خواسته بودند که از توصیف شرایط دست برداشته و یک برنامه عملی و چارچوب مدون برای حرکت خود انتخاب کند.

حال دولت درصدد تهیه چنین بسته ای برآمده و بالاخره به این نتیجه رسیده که نمی توان مشکلات موجود را غیرمشارکتی و بدون برنامه حل کرد. نکته قابل تقدیر دیگر این است که در این برنامه، رد یک مبنای نظری مشخص دیده می شود. جدای از انتقاداتی که می توان به نظریه انتخاب شده وارد کرد، اما صرف توجه به یک مبنای نظری به مثابه برداشتن یک گام اساسی برای عبور از کوته نگری و برخوردهای ساده انگارانه است. در کنار این موارد مثبت چند نقد به بسته پیشنهادی دولت وارد است: اول اینکه گویا در سطح تیم اقتصادی دولت اصرار غیرمتعارفی برای نادیده گرفتن برخی امور و کم اهمیت شمردن آنها مشاهده می شود.

به طور مشخص در تحلیل های سطح توسعه گفته می شود آنچه نقش سرنوشت ساز دارد توجه به کیفیت است و نه کمیت. اما در این تحلیل ها همه تمرکز و توجه بر امور کمی است و نه کیفی. در این تحلیل ها همچنان ما می توانیم رد پای دور باطل رکود تورمی را مشاهده کنیم. راه حل هایی که به خصوص در بخش پایانی بسته ارایه شده است همه استمرار حرکت رشد بی کیفیت از طریق تداوم بخشیدن به رویه های مبتنی بر خام فروشی است و به توسعه مسایل بنیادی توجه نشده است.

به عنوان مشتی از خروار، دولت در تاکید بر عوامل موثر در خروج از بحران به بنگاه های پیشروی داخل توجه کرده و به ویژه بر نفت و گاز و پتروشیمی تمرکز کرده است. اما موضوع این است که در این بسته نقش اساسی محیط زیست و در صدر آن بحران آب نادیده گرفته شده است. وقتی دولت در این برنامه تحت عنوان استمرار فعالیت پتروشیمی ها بر خام فروشی اصرار دارد آیا توجه نمی کند که فعالیت های پتروشیمی بیشترین نیاز به آب را دارد؟ درگزارش اتاق ایران این موضوع عنوان شده که توجه صرف به تولیدات بی کیفیت پتروشیمی نقشی در خروج از رکود ندارد.

علاوه بر این اتاق به طور مشخص در گزارش خود نوشته برای تولید 660هزارتن اوره و 370هزارتن آمونیاک به 850میلیون مترمکعب گاز طبیعی و 30هزارمترمکعب آب نیاز است. راهبردها باید متناسب با ملاحظات بلند مدت باشد اما گویا نیست. توجه به گردشگری نقطه دیگر بهبود شرایط است. اگرچه هنوز جزییات بسته منتشر نشده اما دوستان باید توجه کنند که توسعه گردشگری بدون رونق تولید کشاورزی و صنعتی، یارانه به خارجیان و گردشگرانی خواهد شد که از این کالاها (که اغلب هم وارداتی هستند) استفاده خواهند کرد. در واقع توسعه گردشگری کلام رمزی است برای واردات مستمر کالاهای مصرفی و این همان پاشنه آشیلی است که دولت به آن توجه نکرده است. نکته دیگر این است که دولت در این گزارش به دستکاری پی درپی اقتصاد که منجر به به هم ریختن فضای کسب وکار شده توجه نکرده است.

بر خلاف نکاتی که در گزارش آمده اوج خروج سرمایه از کشور سال 89 است یعنی سالی که نه هنوز تهدید حمله خارجی ها وجود داشت و نه گستره تحریم ها تا این حد بود. رقم خروج سرمایه در سال 89 دقیقا 125 برابر خروج سرمایه در سال 83 است. این نشان می دهد هیچ عاملی به اندازه شوک درمانی های متعدد باعث خروج و فرار سرمایه از اقتصاد ایران نشده، اما دولت در این گزارش اصلا توجهی به این موضوع نکرده است. نقص دیگر این گزارش این است که تحولات مربوط به عوامل بسترساز شرایط کنونی را از سال 85 مورد توجه قرار داده، اما اگر مساله به شکل دقیق تر از سال های 80 مورد توجه قرار می گرفت، بسیاری از اشتباهات تحقیق موجود رخ نمی داد.

موضوع این است که از سال 80 اقتصاد ایران همواره در معرض درآمدهای ارزی دو تا سه برابر بیش از رقم مورد انتظار بوده و بخشی از مشکلات، ریشه در واکنش های نادرست به این موضوع دارد. نکته آخر اینکه دولت در این گزارش به گونه ای ظاهر شده که گویی از همان آغاز کار، برنامه مشخص و مدونی برای اقتصاد داشته است. این نوع برخورد، با رویکرد مدنی رییس جمهور هماهنگ نیست. اگر دولت اشتباهات یک سال گذشته خود را بپذیرد و به آن اعتراف کند چیزی از صداقت و کارآمدی دولت نمی کاهد و خللی در رابطه میان دولت و ملت پیش نخواهد آمد. در یک سال گذشته هم، اشکالات بسیاری رخ داده و بهترین نمونه آن فشاری است که بر بخش مولد کشور وارد شده. نمود عینی آن هم پیشی گرفتن شاخص هزینه های تولید کننده بر مصرف کننده است.

حمایت:مهندسی فرهنگی به مثابه قانون اساسی فرهنگ کشور

«مهندسی فرهنگی به مثابه قانون اساسی فرهنگ کشور»عنوان یادداشت روز روزنامه حمایت به قلم سید علی طاهری است که در آن می خوانید؛بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار ماه گذشته با نمایندگان مجلس شورای اسلامی حاکی از دغدغه ها و مطالبات خاص ایشان از متولیان امر و مسئولان اجرایی، در حوزه فرهنگ بود. تعابیر مطرح شده در این دیدار و نیز دیدار اسفند سال گذشته با اعضای مجلس خبرگان رهبری و همچنین در دیدار آذر ماه با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی نشان می دهد برخی از دغدغه ها و نگرانی های ایشان، ناشی از شرایط خاص این مقطع زمانی است.

اینکه چه علتی دراین مقطع موجبات نگرانی رهبر انقلاب را پدیدآورده چندان امر مبهم و غیر قابل کشفی نیست، اما از حوصله این نوشته خارج است.در همین راستا بعد از دیدار نمایندگان مجلس با رهبر انقلاب، کمیسیون فرهنگی مجلس با دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تدوین بخش فرهنگ در برنامه ششم توسعه، جلسه ای برگزار کرد. در آن جلسه مقرر شد کارگروه مشترکی ایجاد شود تا مهمترین محورهای این برنامه تدوین گردد. یکی از محورهای مورد تأکید اعضای این کمیسیون مشترک، تدوین مطالبات و دغدغه های رهبر انقلاب است.

یکی از دغدغه های مهم رهبری در مقوله فرهنگ، بروز و ظهور رویکردهای غلط در مدیریت فرهنگی است. متأسفانه یکی از اشکالات مقوله فرهنگ در کشور این است که با تغییر دولت ها نگاه به فرهنگ نیز تغییر می کند. در حالی که با توجه به زیر بنای فرهنگی انقلاب اسلامی، لازم است که قانونی مشابه قانون اساسی مصوب گردد که با تغییر دولت ها دچار تحول در نگرش به مسائل فرهنگی نشویم، چرا که لطمات و صدمات بسیاری از این جهت به بعد فرهنگی کشور وارد آمده است. امید است که بحث «مهندسی فرهنگی» که با تأکید رهبر انقلاب در شورای عالی انقلاب فرهنگی در دست تدوین است موجب شود تا بُعد فرهنگی نظام ثبات بیشتری پیدا کند و دستخوش سلیقه های شخصی مسولین قرار نگیرد.

در این راستا اگر خلاءهای قانونی نیز وجود دارد می بایست از طریق ارائه پیشنهادات در قابل طرح یا لوایح قانونی، رفع گردد. چنانچه این نقیصه رفع گردد هر دولتی که سر کار بیاید موظف خواهد بود در آن قالب حرکت کند. مجلس نیز خواهد توانست با نظارت کامل، دقیق و موشکافانه مانع از برخوردهای سلیقه ای مدیران با مسائل فرهنگی شود.یکی دیگر از دغدغه های رهبری نظام، حمایت از جریان ارزشی در عرصه فرهنگ است. نکته ای که در بیانات اخیر رهبر انقلاب در دیدار ایشان با کارگزاران و مسولین نظام برجسته و قابل تأمل به نظر می رسید، دغدغه حمایت از جریان اصیل و ارزشی انقلاب اسلامی و مطالبه از مسئولان امر در این خصوص بود. واقعیت آن است که حداقل کاری که قوه مجریه در امر فرهنگ باید انجام دهد آن است که شرایط را برای فعالیت های جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی فراهم سازد و حمایت های مادی و معنوی لازم را به عمل آورد. البته طبعا این مسئله حداقل انتظاری است که از دولت می رود.

در این خصوص برای تقویت این جریان اصیل فرهنگی بسترهای قانونی به قدر نیاز و کفایت موجود است اما آنچه جای نگرانی است برخورد سلیقه ای مجریان و مدیران است. هر چند مدیران اعم از رئیس جمهور که رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی است تا وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر ورزش و جوانان و رئیس صدا و سیما و سایر نهادهای فرهنگی دارای دغدغه های ارزشی در مسائل فرهنگی هستند اما اگر نظارت پیوسته و دقیق نداشته باشند ممکن است شاهد بروز خطاهایی در زیرمجموعه های ایشان باشیم. تأکید رهبر انقلاب بر فرهنگ ارزشی و انقلابی و تعریفی که ایشان از فرهنگ ارائه کردند مبنی بر اینکه فرهنگ، می بایست انقلابی اسلامی و دینی باشد، به این دلیل است که در سال های بعد از انقلاب اسلامی، گاهی آنچه در این زمینه توسعه یافته است، جنبه ارزشی و معنوی و مقدس را نداشته و از محتوای غنی دینی تهی بوده است. لذا می بایست مسولان در زیرمجموعه های شان دقت و نظارت بیشتر داشته باشند.

به همین دلیل عدم نظارت مسولین بر زیرمجموعه ها از دیگر معضلاتی است که پیچیدگی ها را در مباحث فرهنگی بیشتر کرده است. یکی دیگر از دغدغه های رهبری که در تدوین مطالبات ایشان مدنظر قرار گرفته است، نوع نگاه مسئولین اجرایی به مقولات فرهنگی است. گاه برخی از مدیران اجرایی به مسائل فرهنگی به مثابه مسائل سیاسی و اقتصادی می نگرند و تصور می کنند که می توان در کوتاه مدت با ارائه راهکارهایی ساده آنها را حل کنند. درحالی که مقولات و مسائل فرهنگی حساسیت، عمق و ژرفای خاص خود را دارند.

به تعبیر دیگر در مقوله فرهنگ هم برنامه ریزی کوتاه مدت نیاز است و هم نگاه میان مدت و بلند مدت. لذا نباید در این زمینه از هیچ یک از این سطوح غفلت کرد. به عبارت بهتر مسئولان نباید به بهانه برنامه ریزی بلندمدت از نگاه کوتاه مدت و میان مدت غافل شوند و نه بالعکس. البته در نظام جمهوری اسلامی این موضوع پیش بینی شده است و با ترسیم برنامه بلند مدت سند چشم انداز 1404 و برنامه های میان مدت 5 ساله و بودجه های سالانه این سطوح تعریف شده اند. لذا اگر سیاستگذاران و مدیران به این اسناد بالادستی کشور توجه داشته باشند، کمتر به مشکل بر خواهند خورد. اما گاهی در این زمینه کج سلیقگی هایی دیده می شود و در اجرای این برنامه ها یکی قربانی دیگری می شود.

یکی دیگر از معضلات فرهنگی، وجود نهادهای موازی است که این مورد هم نیاز به بررسی و برنامه ریزی دارد. البته در خصوص ساماندهی فعالیتهای قرآنی این معضل با تهیه و تدوین منشور توسعه فرهنگ قرآنی حل شده است. در حال حاضر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با ساماندهی همه نهادهای فعال در این زمینه، برنامه ریزی و سیاستگذاری آنها را عهده دار شده است. در مقوله فرهنگ هم ظاهرا این امر با تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی تدبیر شده است. اما شاید نظارت های لازم و بایسته صورت نگرفته است. هر چند که اخیرا بُعد نظارتی این شورا ارتقا یافته است؛ اما همچنان جای کار بیشتر وجود دارد. به نظر می رسد یک راه حل موازی کاری در مقوله فرهنگ، ساماندهی مجموعه این فعالیت ها در قالب کمیته های زیر مجموعه شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

البته شاید نتوان همه موازی کاری ها را غلط دانست و از آنجا که مخاطبان فعالیت های فرهنگی مختلف و متفاوت هستند شاید برخی موازی کاری ها لازم و مفید نیز باشند. اما اگر در امری می توان موازی کاری نشود و در کنار آن امکان صرفه جویی نیز وجود دارد می بایست موازی کاری را حذف نمود.به طور کلی داشتن نگاه های راهبردی و کلان و منطبق بر اصول ارزش ها و آرمان های انقلاب اسلامی در کنار وجود برنامه ریزی های میان مدت و بلندمدت و نیز داشتن روحیه مسئولانه و متعهدانه در مدیران ذی ربط و نخبگان تصمیم ساز می تواند تا حد زیادی از آسیب های احتمالی حوزه فرهنگ بکاهد.

مردم سالاری:ریشه های ادعای عربستان درباره میدان آرش

«ریشه های ادعای عربستان درباره میدان آرش»عنوان سرمقاله روزنامه مردم سالاری به قلم حمیدرضا شکوهی است که در آن می خوانید؛ادعای مطرح شده توسط عربستان درباره میدان نفتی و گازی آرش، مبنی بر اینکه ایران سهمی در این میدان ندارد هرچند با واکنش فوری ایران مواجه شد، و هرچند بر اساس اسناد و نقشه های موجود، محلی از اعراب ندارد چرا که اولین اکتشاف در آن توسط ایران انجام شده است، اما طرح چنین مسایلی ریشه در دو نکته دارد که توجه به آن را ضروری می نماید:

1-ضعف دیپلماتیک ایران در سال های اخیر – به طور مشخص در دوره فعالیت های دولت های نهم و دهم – موجب شد روابط ایران با کشورهای مختلف جهان به سمت تیرگی پیش برود. مواضع غیردیپلماتیک و گاه دور از انتظار رییس دولت قبل و برخی دیگر از مسوولان به موازات برخی اقدامات ضعیف در عرصه سیاسی، نه تنها روابط ایران با کشورهای غربی را دچار خدشه کرد و قطعنامه های مکرر شورای امنیت سازمان ملل و به تبع آن تحریم های گسترده بر ضد ایران را به همراه آورد، بلکه روابط ایران با کشورهای همسایه و کشورهای منطقه را نیز تحت تاثیر قرار داد. عربستان یکی از کشورهایی بود که در طول هشت سال حیات دولتهای نهم و دهم،بدترین روابط ممکن را با کشور ما داشت و حتی زمانی که تحریم نفتی ایران کلید خورد، صراحتا اعلام کرد که شیرهای نفت راباز می کند تا کمبود نفت ایران در بازارهای جهانی جبران شود. این درحالیست که پیش از آن و در دولت سید محمد خاتمی، روابط ایران و عربستان به بالاترین سطح ممکن رسیده بود و دنیا به این دو کشور به چشم دو قدرت بزرگ اسلامی می نگریست. حال، بازگشت به آن دوران درخشان، دشوار است و اتخاذ مواضعی شبیه آنچه در مورد میدان آرش توسط عربستان اعلام شده، حاصل هشت سال دشمن تراشی در عرصه بین الملل و هزینه تراشی های فراوان بدون هیچگونه فایده ای بود.

2-نه فقط به دلیل تحریم ها، بلکه بعضا به دلیل برخی سوءمدیریت ها و بی برنامگی ها، ایران در برداشت از میادین مشترک نفتی و گازی با همسایگان همواره از رقبا عقب بوده است. شاه بیت این داستان تلخ در میدان گازی پارس جنوبی دیده می شود و در سایر میادین هم وضعیت چندان بهتری نداریم. در حقیقت به غیر از میدان هنگام که در آن با عمان مشترکیم و از این کشور پیش افتاده ایم، در سایر میادین یا عقبیم، یا اینکه اگر عقب نیستیم به خاطر آن است که هنوز برداشتی از آن توسط دو طرف صورت نگرفته است. ضعف ایران در برداشت از میادین مشترک در دولت قبل به واسطه تحریم ها و کاهش حضور شرکت های غربی و سرمایه گذاران به اوج خود رسید وعلی رغم ادعاها و وعده ها، هیچ گام بلند و تاثیرگذاری در توسعه میادین مشترک برداشته نشد. اگر گاهی برخی همسایگان ما در میادین مشترک که رقیب ما هم هستند به خود اجازه می دهند در مورد میادین مشترک با ایران ادعاهای جدیدی مطرح کنند، علاوه بر پیش زمینه سیاسی و دیپلماتیک، به دلیل شناخت همین ضعف است که باید برای رفع آن چاره ای بیندیشیم. البته دولت تدبیر و امید، هم به دلیل بهبود تعاملات دیپلماتیک و هم به دلیل برنامه ریزی برای توسعه میادین نفت و گاز از طریق بهبود تعامل با شرکت های پیشرو بین المللی، گام های بلندی در جهت بهبود فعالیت ها در حوزه انرژی و جبران عقب ماندگی ها برداشته، اما باید بپذیریم که حجم مشکلات به حدی است که در کوتاه مدت، حداقل نمی توان انتظار رفع پیش زمینه های ذهنی منفی علیه کشور را داشت.

آرمان:احزاب قانونی و تحزب قانونمند

«احزاب قانونی و تحزب قانونمند»عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم حسین کاشفی است که در آن می خوانید؛فعالان حزبی در ایران همواره از قانونمند شدن فعالیت های خود استقبال کرده اند و خواستار قانونی بودند که مشکلات سابق احزاب را برطرف کند. فعالیت حزبی یا کار سیاسی در ایران همراه با هزینه است و باید این فعالیت به شکلی باشد که هزینه فعالیت در احزاب کاهش یابد یا حتی هزینه نداشته باشد. به هر حال اگر بخواهیم کار حزبی سامان بگیرد، باید به دنبال تغییر در سیستم مدیریتی فعلی و جایگزین کردن کار جمعی باشیم و افرادی را در ساختارها مشارکت دهیم که برنامه داشته باشند و تصمیماتشان پشتوانه کارشناسی داشته باشد. اگر این اتفاق رخ دهد سطح کاری و تصمیم گیری ارتقا پیدا می کند.

برای این کار نیاز به قوانینی است که مرز میان فعالیت قانونی و غیرقانونی را مشخص کند. مثلا تعریف جرم سیاسی مشخص خواهد کرد که هر انتقادی از وضعیت موجود چه وضعیتی خواهد داشت و این جرم باید در محاکم عمومی و هیات منصفه مطرح شود یا وقتی اتهامی در رابطه با فعالیت یک حزب مطرح می شود این حزب باید بتواند از عملکرد خود دفاع کند.

در قانون قبلی در کمیسیون ماده10 احزاب دفاع احزاب پیش بینی نشده بود و کمیسیون بدون شنیدن نظرات حزب تصمیم گیری می کرد. پیشنهاد دیگری که مطرح است، حضورنمایندگان خانه احزاب در کمیسیون است که در فرآیند رای گیری فقط نیروهای دولتی صاحب نظر نباشند و خانه احزاب به عنوان یک نهاد صنفی و مدنی در فرآیند تصمیم گیری حضور داشته باشد.

از طرفی هر حزبی برای تبیین برنامه های خود باید بتواند با مردم رابطه داشته باشد و برای برقراری این رابطه باید از رسانه برخوردار شود. داشتن رسانه حق طبیعی و مسلم احزاب است که رئیس جمهور نیز بارها به این مسئله اشاره کرده اند. حتی در حالت پیشرفته تر می توان قانون را به شکلی تنظیم کرد که نمایندگان احزاب بتوانند از رسانه های ملی برای انتشار نظرات خود برخوردار شوند. مشکل دیگر احزاب، درباره فعالیت اقتصادی آنهاست که چون از فعالیت اقتصادی منع شده اند، در این زمینه با مشکلات فراوانی رو به رو هستند و دلیل غیرفعال بودن بسیاری از احزاب همین است.

درست است که حق عضویت می تواند تا حدی جای به عنوان منبع مالی احزاب قرار بگیرد اما دریافت حق عضویت نیز با محدودیت ها و مسائل خاص خود همراه خواهد بود. در دوره اصلاحات «یارانه احزاب» تا اندازه ای توانست به این ضعف غلبه کند که بعدها این طرح متوقف شد. از سویی دیگر باید برنامه ریزی هایی صورت بگیرد که دولت بتواند در صدا و سیما و کتاب های درسی، فرهنگ حزبی را آموزش دهد. اگر واقعا به قانون اساسی اعتقاد داریم باید سعی کنیم در تصمیمات و فعالیت ها از فردمحوری خارج شویم و برنامه محوری مطرح شود و آموزش کار جمعی را باید از ابتدایی و دبیرستان آغاز کنیم. باید ارتباط خوب بین خانه احزاب و آموزش و پرورش به وجود بیاید تا برای بالابردن فرهنگ جمعی در میان اقشار تلاش شود.

وزارت کشور در این زمینه بعضی انتظارات را فراهم نکرده و باید بعد از این به بحث احزاب و نهادهای مدنی توجه بیشتری داشته باشد و سعی کند در وزارتخانه مسئولانی را قرار ندهد که اعتقاد چندانی به برنامه های دولت نداشته باشند. «روحانی» نشان داده به وجود نهادهای حزبی معتقد است و به فرهنگ کار جمعی تاکید داشته است و رویه ای برخلاف دولت قبل که حزب گریز بود را در دستور کار قرار داده است اما هنوز بستر مناسب برای فعالیت احزاب در کشور فراهم نیست. گرچه این امید وجود دارد که با فعالیت بیشتر دولت در این زمینه مشکلات پیش روی احزاب به مرور مرتفع شود.

ابتکار:اگر دوربین نبود

«اگر دوربین نبود»عنوان سرمقاله روزنامه ابتکار به قلم سیدعلی محقق است که در ان می خوانید؛چند روزی است که فیلم آزار کودک معصوم یکی دو ساله ای در یک مهدکودک، در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود. مسئولان انتظامی مربی و مدیر خاطی مهد را بازداشت کرده اند و مسئولان قضایی شهر هم قول برخورد داده اند. یکی دو سال پیش فیلمی از زورگیری چند جوان خشن در شبکه های اجتماعی و و تلفن های همراه شهروندان دست به دست شد. به فاصله کوتاهی عاملان این خشونت عیان شناسایی، دستگیر، محاکمه و به سرعت حکم قانون درباره آنان اجرا شد. فیلم هایی از این دست در سالهای اخیر کم نبوده است و معمولا هر از گاهی که چنین حوادث، جرائم و تخلف هایی توسط دوربین های شخصی یا عمومی شکار و دست به دست شده به صورت مصداقی برخوردهای انتظامی و قضایی نیز به سرعت انجام گرفته است.

پس از ماجرای زورگیری جنجالی سال گذشته تا مدتی وضع روانی عجیبی بر جامعه حاکم بود.هر کس که آن فیلم یا موارد متعدد شبیه به آن ویدیو را دیده بود، با قربانیان نگون بخت اراذل شهر همذات پندار شد و قمه و چاقوی جوانان خشن را بیخ گردن خود یا عزیزان خود احساس می کرد و به عنوان عضوی از این جامعه از ترس آنچه که زیر پوست شهر می گذرد بر خود می لرزید. دست به دست شدن آن فیلم و نمونه های مشابه، اگرچه برای مسئولان فقط تلنگری کوتاه مدت و مقطعی بود، اما این ماجرا حس ناامنی را در بلندمدت در کوچه پس کوچه های شهر پراکند و ترس دائمی از قربانی شدن به دست زورگیران، دامن گیر درصد زیادی از اهالی شهر شد.

حتی اعمال اشد مجازات برای فقط همان دو زورگیر فیلم معروف، هم نتوانست این هراس غالب را آنچنان که باید فرونشاند. چون حرف و حدیث ها درباره تداوم حوادثی از آن دست در بالا و پایین شهر همچنان کم نیست. دلیل این بی اعتمادی و تداوم حس نا امنی هم این است که صرفا یک اتفاق، یک فیلم یا یک عکس شانسی باعث ثبت این جرم شد و برخورد شدید با آنرا کلید زد، نه الزاما برخورد جدی و مستمر مجریان قانون و عمل متولیان امر به وظایف و مسئولیت ها.

این روزها هم، به دنبال انتشار ماجرای تلخ مهدکودک اردبیل و یا حوادثی از جنسی دیگر در برخی مدارس، همه خانواده های ایرانی که کودکی در مهد یا مدرسه دارند، از تهران تا اصفهان و از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب دل نگرانند.آنها حق دارند که نگران باشند. نکند در مهدکودک یا مدرسه کودک دلبند خودشان هم چنین خبرهایی باشد و آنها از همه جا بی خبرباشند.

این که از سر اتفاق یا به واسطه یک تصمیم فردی و غیر سیستماتیک فیلمی از یک واقعیت تلخ اجتماعی سر از بدنه جامعه درآورد و دل مردمان شهر را به درد بیاورد و تلنگری به مردم و مسئولان بزند و حساسیت ها به قانون و قواعد زندگی اجتماعی را برانگیزد، اگر چه چندان بد نیست اما اصلا کافی نیست. حتی از نگاهی دیگر نگران کننده هم هست. چرا که در ذهن شهروندان قاعده کلی و در این موردِ خاص ترسناکِ « مشت نمونه خروار» را به ذهن متبادر می کند و ترکیبی از حس بی اعتمادی و ترس به خانواده ها دست می دهد. هیچ چیز هم جلودار ذهن نگران خانواده در باره چند و چون کیفیت مراقبت از کودکان در مهدها و مدارس و یا روند اتفاقات در کوچه پس کوچه های شهر نیست.

کودک آزاری مربی مهدکودک ستایش تا فیلم نشد و در شبکه های اجتماعی دست به دست نشد، اتفاقی نیفتاد. نه مدیر مهد، با مربی بی اخلاق و جنایتکار خود برخورد کرد، نه مسئولان بهزیستی به عنوان صادر کننده مجوز مهدکودک ها و ناظر بر فعالیت آنها، وظیفه نظارتی خود را به یاد آوردند و به آن عمل کردند و احتمالا نه آن خانواده متوجه حال و روز کودک معصوم خود شد. زورگیری آن جوان سرکش تهرانی هم تا فیلم نشد و به صورت مستند و عینی هراس به جان مردمان و مسئولان شهر نیفتاد، کسی این جرم سنگین و رعب انگیز را آنچنان که باید جدی نگرفت. اکنون و با گذشت یکی دو سالی از آن حادثه هم، باز نشان چندانی از آن جدیت به چشم نمی خورد.

در شرایطی که فقط هرگاه چنین حوادثی فیلم می شود، مسئولان دستگاههای اجرایی و نظارتی از خواب بیدار می شوند و خبر برخورد با متجاوزان و مجرمان رسانه ای می شود، به طور طبیعی اعتمادها به کیفیت مراقبت از کودکان در مهدکودک ها و مدارس و نظارت بر کار مربیان، ناظم ها، معلمان و مدیران خاطی هم رفته رفته رنگ می بازد. اعتماد هم که از دست برود، حتی اگر تعداد متخلفان یک در ده هزار باشد، باز هم خانواده ها حق دارند که بیش از پیش نگران کودک خردسال یا پسر نوجوان و دختر جوان خود باشند، وقتی آنها را با هزار تردید نسبت به سیستم، راهی مهد و مدرسه و دانشگاه یا خیابان می کنند. کاش به جای دیده بانی تصادفی دوربین ها، مجریان و متولیان قانون و دستگاههای ناظر بر نهادهای اجتماعی وظیفه دیده بانی خود را به درستی انجام می دادند. دل نگرانی خانواده ها جدی است و آنها که دستشان می رسد باید کاری کنند و این نگرانی ها را جدی بگیرند...

دنیای اقتصاد:برنامه دولت برای خروج از رکود

«برنامه دولت برای خروج از رکود»عنوان سرمقاله روزنامه دنیای اقتصاد به قلم حمید زمان زاده است که در آن می خوانید؛ستاد هماهنگی امور اقتصادی دولت، در گزارشی به تحلیل و بررسی عوامل بروز رکود تورمی پرداخته و جهت گیری های اصلی برای خروجِ غیرتورمی از رکود را ارائه کرده است. خوشبختانه این گزارش حکایت از آن دارد که اولا تیم اقتصادی دولت تحلیلی واقع بینانه از عوامل بروز رکود تورمی اخیر دارد که خود پایه اصلی سیاست گذاری صحیح اقتصادی برای خروج از رکود تورمی را فراهم می آورد. این گزارش تحلیل و موشکافی دقیقی از عوامل اولیه، عوامل انتشار، عوامل زمینه ساز و عوامل انتقال دهنده طی زمان را که به بروز پدیده رکود تورمی در اقتصاد کشور انجامیده، ارائه داده است. دوم اینکه دولت در راستای سیاست گذاری اقتصادی برای خروج از رکود تورمی، جهت گیری های اصلی را به خوبی انتخاب کرده است.
درنهایت اینکه تیم اقتصادی دولت هماهنگی قابل قبولی برای سیاست گذاری های کلان اقتصادی از خود نشان داده است؛ چراکه هماهنگی تیم اقتصادی، عامل کلیدی موفقیت دولت در برنامه ریزی اقتصادی و اجرای آن خواهد بود. با این همه ذکر برخی نکات درمورد برنامه دولت برای خروج از رکود، شاید خالی از لطف نباشد.

1. ترجیح خروج از رکود بر کاهش تورم
یک نکته مهم در شرایط فعلی این است که نرخ تورم در سایه ثبات نسبی بازار ارز، با کاهش قابل ملاحظه ای مواجه شده است. نرخ تورم نقطه به نقطه در پایان خرداد به کمتر از 15 درصد رسیده است و با وجود اینکه نرخ تورم میانگین 7/27 درصد است، اما روشن است که نرخ تورم میانگین نیز به زودی به سطوح کمتر از 20 درصد خواهد رسید. اگرچه نرخ تورم در محدوده 15 درصد همچنان بالا است، اما با توجه به سابقه تاریخی اقتصاد ایران، چنین نرخ تورمی، نسبتا معمول و قابل پذیرش است. در واقع می توان ادعا کرد که اقتصاد ایران عملا از فاز تورمی پدیده رکود تورمی خارج شده است؛ در حالی که تورم به محدوده معمول خود در اقتصاد ایران بازگشته، اما رشد اقتصادی همچنان در وضعیت بحرانی است و رکود اقتصادی بزرگ ترین معضل فعلی اقتصاد ایران است. در چنین شرایطی سیاست گذاران اقتصادی می توانند با اتخاذ سیاست های پولی و مالی انقباضی، کاهش بیشتر نرخ تورم حتی به سطوحی تک رقمی را هدف گذاری کرده و تامین کنند؛ اما مشکل آن است که پیگیری هدف تورم تک رقمی به وسیله انقباض پولی و مالی، نهایتا از مسیر تعمیق و تشدید رکود اقتصادی در کوتاه مدت به دست خواهد آمد. با وجود اینکه هدف گذاری تورم تک رقمی در میان مدت و بلندمدت برای اقتصاد ایران یک ضرورت است؛ اما با توجه به اینکه اقتصاد ایران در حال حاضر یک دوره کاهش حدود 10 درصدی اقتصاد را تجربه کرده و رکود همچنان فراگیر است، درجه سیاست های انقباضی پولی و مالی، نباید بیش از این تشدید شود؛ زیرا این اتفاق به وضوح گزینه مناسبی در کوتاه مدت نیست. هرچند که سیاست تامین مالی نیز نباید به گونه ای اتخاذ شود که رشد پایه پولی تشدید شود یا اقتصاد مجددا گرفتار بیماری هلندی شود. در واقع در کوتاه مدت تقویت قدرت تسهیلات دهی بانک ها به منظور تامین سرمایه در گردش بنگاه های تولیدی می تواند اثرات قابل ملاحظه ای بر خروج از رکود اقتصادی داشته باشد، در مجموع اجرای سیاست های تامین مالی از این مسیر به شرط حفظ ثبات بازار ارز، نگرانی از بابت تحریک مجدد تورم نیز به همراه ندارد.

2. پرهیز از سرکوب قیمت ها
تلاش برای جلوگیری از افزایش قیمت کالاها در بازارهای مختلف از طریق کنترل رسمی قیمت ها به هدف کمک به مهار تورم، نه تنها برای کاهش تورم مفید واقع نخواهد شد، بلکه فقط به تشدید رکود و ممانعت از ایجاد رونق اقتصادی منتهی خواهد شد. آزادسازی قیمت ها در شرایطی که نرخ تورم از سیر نزولی برخوردار است، می تواند یک سیاست پایدار برای ایجاد رونق اقتصادی باشد که در عین حال نمی تواند نگرانی از بابت تحریک مجدد تورم ایجاد کند. آخرین نمونه سرکوب قیمتی را می توان در مجادلات مربوط به بازار خودرو دید. با وجود اینکه شورای رقابت پس از کش وقوس بسیار، با افزایش قیمت خودرو در راستای کاهش اختلاف میان قیمت نمایندگی و قیمت بازار خودروها موافقت کرد، اما گمانه زنی ها در مورد تجدیدنظر در مورد این تصمیم از سوی دولت، همچنان داغ است. این در حالی است که چنین افزایش قیمت هایی نه تنها به تحریک تورم در شرایط فعلی دامن نمی زند، بلکه می تواند به تحرک تولید و خروج صنایع از رکود کمک بزرگی کند. بر این اساس در شرایط فعلی باید از هرگونه سرکوب قیمتی در بازارهای کالا خودداری کرد و اجازه داد مکانیسم عرضه و تقاضا در بازار (حتی با وجود انحصار نسبی در برخی بازارها) نقش خود را در تعیین قیمت ایفا کند.

3. انعطاف پذیری نرخ سود بانکی
به نظر می رسد تصمیم گیری برای نرخ سود بانکی برای یک دوره یکساله یا بیشتر با توجه به تحولات سریع اقتصادی، چندان بهینه نیست و ضرورت دارد دوره های تصمیم گیری برای نرخ های سود بانکی حداقل به بازه زمانی فصلی کاهش یابد؛ به نحوی که در هر فصل با توجه به تحولات اقتصادی به ویژه روند حرکت نرخ تورم، تصمیمات در مورد نرخ سود بانکی مورد بازنگری قرار گیرد و به این ترتیب با افزایش انعطاف پذیر نرخ های سود بانکی، زمینه برای کارآیی بیشتر نظام پولی و اعتباری و به تبع آن بخش واقعی اقتصاد کشور فراهم شود. در شرایط فعلی و در حالی که نرخ تورم نقطه به نقطه به کمتر از 15 درصد رسیده است، بازار پول انعطاف پذیری لازم در راستای کاهش نرخ سود بانکی را از خود نشان نداده است. این در حالی است که تنظیم نرخ سود بانکی متناسب با کاهش نرخ تورم در شرایط فعلی می تواند یک محرک قوی در کوتاه مدت برای خروج از رکود و ایجاد رونق تولید باشد.

4. تمرکز سیاست خارجی بر بهبود روابط خارجی
تجارت پایدار با کشورهای خارجی، یکی از دریچه های مهم رونق پایدار تولید در هر کشوری است. در شرایط فعلی که اختلال در روابط خارجی و اعمال تحریم های اقتصادی، به اختلال در تجارت خارجی و تحمیل ریسک های بزرگ اقتصادی انجامیده، یکی از مهم ترین و موثرترین سیاست ها برای خروج از رکود، اعمال اقدامات موثر در حوزه سیاست خارجی در راستای بهبود همه جانبه روابط خارجی و لغو تحریم ها است. موفقیت سیاست خارجی در این راستا می تواند از مسیر افزایش درآمدهای نفتی، حفظ ثبات نرخ ارز و بازگشت به نظام تک نرخی ارز، تسهیل مبادلات مالی و کالایی با کشورهای خارجی، تقویت همکاری های اقتصادی با شرکای خارجی، کاهش ریسک و نااطمینانی و افزایش امنیت اقتصادی، زمینه مناسب را برای خروج از رکود اقتصادی فراهم کند. بر این اساس تمرکز سیاست خارجی بر بهبود روابط خارجی کشور به صورت مداوم و پایدار، باید جزئی از بسته سیاستی دولت برای خروج از رکود و ایجاد رونق پایدار اقتصادی باشد.