محسن رهامی: جلوگیری از سخنرانی در دانشگاه ها در شان جمهوری اسلامی نیست

  
انجـمن اسلامی مـدرسین دانشگاه‌های کشور با نوشتن نامه‌ای به سران سه قوه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، خواهان حمایت‌های قوا و مجمع تشخیص از حریم دانشگاه‌ها و استفاده از امکانات آنها برای جلوگیری از دخالت‌های نهادهای غیرمسئول در دانشگاه‌های کشور شده است. خبری که همراه با بخش‌هایی از نامه منتشر شد علنی شدن واکنش استادان دانشگاه‌ها به اتفاقاتی بود که در یک سال اخیر در دانشگاه‌ها یا مرتبط با آنها افتاده بود.

 اتفاقاتی که محسن رهامی دبیر این انجمن در گفت‌وگویش با روزنامه فرهیختگان آنها را توضیح داده است و نیازی به تکرار نیست. 700 استاد دانشگاه تا زمان انتشار خبر، نامه انجمن اسلامی مدرسین را امضا کرده بودند. استادانی که دلواپس دلواپسی‌های بیش از حد در مورد دانشگاه و اعتماد نکردن به دانشگاهیان و دانشگاه هستند.
رهامی می‌گوید در دیداری که دیروز با آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی داشته از او خواسته است مطالبات استادان دانشگاه را که در نامه آمده است پیگیری کند. پیگیری‌هایی که او انتظار دارد از سوی رئیس‌جمهور، رئیس قوه قضائیه و رئیس مجلس شورای اسلامی هم انجام شود: «استقلال در تصمیم‌گیری، امنیت برای اندیشه‌ورزی و آزاد اندیشی، فرصت مناسب برای مشارکت در عرصه سیاستگذاری، جلوگیری از مداخله در امور دانشگاه‌ها از سوی نهادهای مسئول، استفاده از اختیارات قوا و حتی قانونگذاری برای حمایت از دانشگاه.»
   
چرا انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها این نیاز را حس کرد که چنین نامه‌ای به رئیس‌های سه قوه کشور بنویسد؟ چه اتفاق جدیدی افتاده بود؟

مساله‌ای که موجب تهیه نامه شد برمی‌گردد به قضایایی که در چند ماه گذشته در مشهد و شیراز و چند شهر دیگر پیش آمد و استادان دانشگاه‌ها از دخالت نهادهای خارج از دانشگاه و ایجاد ناامنی که تداوم داشته نگران بودند. سال گذشته در مشهد به خانم فائزه هاشمی حمله و از سخنرانی او جلوگیری شد. در مراسم دیگری هم که دانشجویان در مشهد داشتند و هیات نظارت مجوز آن را داده بود یعنی رئیس دانشگاه و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری که در هیات نظارت حضور دارند برنامه را تایید کرده بودند معاون فرهنگی دانشگاه را بازداشت کردند. همین‌طور در شیراز خانم کولایی حتی اجازه خروج از فرودگاه را برای سخنرانی در دانشگاه پیدا نکرد و بعد از جلسه آقای غفاری حتی شیشه استانداری را شکستند و سخنرانی آقای مطهری هم که برگزار نشد و او با سر و وضع خونین برگشت.

 در مقابل این مسئولان دانشگاه‌ها هستند که زیر فشارند و نه برهم‌زنندگان سخنرانی‌ها. همین‌طور در کرمان سخنرانی آقای هادی خامنه‌ای لغو شد. اخیرا عواملی هم هنگام سخنرانی آیت‌الله هاشمی در دانشگاه امیرکبیر اغتشاش ایجاد کردند. این‌ها نشان می‌دهد که جریان‌های غیرمسئولی در امور دانشگاه‌ها دخالت می‌کنند و اجازه وارد شدن امور به مجاری قانونی را نمی‌دهند. این رفتارها ممکن است در آستانه انتخابات بیشتر شود و فضای دانشگاه‌ها را به سمت فضایی التهابی سوق دهد. در حالی که دانشگاه به آرامش، تضارب آرا و قانون نیاز دارد.

به همین دلیل شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها نامه‌ای تهیه کردند و آنها را به صورت ای‌میل به استادان دانشگاه فرستادند و از استادان خواستند نامه را امضا کنند. تا دو روز پیش که خبر منتشر شد 706 نفر آن را امضا کردند. این نامه را به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و سران قوا دادیم. انتظار ما این است که سران سه قوه و آقای هاشمی‌رفسنجانی از امکاناتی که دارند استفاده و از دخالت عوامل غیرمسئول در دانشگاه‌ها جلوگیری کنند تا دانشجویان و استادان بتوانند از فضای تضارب آرا به صورتی که در شان نظام جمهوری اسلامی است استفاده کنند.
در شان این نظام نیست که فرزند شهید مطهری که از بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان نظام جمهوری اسلامی بوده است و خود او نماینده مجلس شورای اسلامی هم هست به جای اینکه بتواند سخنرانی کند با صورت خونین از شیراز به تهران برگردد. این اتفاق بسیار زننده است و برای استادان دانشگاه قابل قبول نیست. از مسئولان خواسته‌ایم از امکاناتشان برای جلوگیری از دخالت نهادهای بیرون دانشگاه از امکانات خود و در صورت لزوم با وضع قوانین حمایتی از دانشگاه دفاع کنند و فضای تحقیق و پژوهش و آرامش و نشاط را برای دانشگاه فراهم سازند.

راهکاری هم برای پیگیری مطالبات استادان که در این نامه آمده اندیشیده شده؟ به دست آمدن مطالبات استادان را نظارت خواهید کرد؟

انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها نهاد علمی، فرهنگی و مذهبی است و البته مجوز رسمی تشکل سیاسی به صورت حزب را هم وزارت کشور دارد. این نهاد از شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور هم مجوز تشکل دانشگاهی را دارد. این تشکل مسئولیت مطرح کردن مسائل دانشگاه را دارد و تا جایی که در توانش هست، حق نظارت و پیگیری را برای خود قائل است و زبان دانشگاهیان است. انجمن در اغلب دانشگاه‌های کشور حضور دارد و جلساتی به صورت هفتگی برگزار می‌کند. حراست دانشگاه و در صورت لزوم تذکر و پیگیری مسئولیتی است که این نهاد به صورت صنفی برای خود قائل است.

ما قبلا هم از این کارها کرده‌ایم؛ حتی در مواردی به مقام معظم رهبری نامه نوشته‌ایم و با ایشان ملاقات کرده‌ایم. از طریق نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها هم اقداماتی داشته‌ایم. این انجمن دخالت مستقیم ندارد، اما از آنجا که استاد دانشگاه هستیم وظیفه خود می‌دانیم برای ایجاد آرامش در دانشگاه‌ها تلاش کنیم. امروز هم ملاقاتی با آقای هاشمی‌رفسنجانی داشتم و نامه را به ایشان تحویل دادم و از ایشان خواستیم پیگیری کند. از رئیس‌های سه قوه هم می‌خواهیم به وزارت علوم کمک کنند که فضای مطلوبی را برای دانشگاه‌ها ایجاد کند.

ما در جلسات هفتگی اتفاقات دانشگاه‌ها را رصد می‌کنیم و سعی می‌کنیم تا آنچا که به ما مربوط می‌شود به‌عنوان نهادی که مجوز وزارت کشور و شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد به وظایف قانونی و شرعی خود و وظیفه امربه معروف و نهی از منکر عمل کنیم.

دانشجویان هم مطالباتی در همین زمینه دارند. گفته می‌شود محدودیت‌های فراقانونی برای آنها هم همچنان وجود دارد. با دانشجویان هم در این زمینه هم‌فکری می‌کنید یا قصد حمایت از آنها را هم دارید؟

تشکل ما تشکل استادان است اما با دانشجویان هم جلسات مشترک داریم. دانشجویان امروز استادان فردا هستند و جای ما می‌نشینند. این جلسات بیشتر به صورت هم‌فکری است، اما متاسفانه در دولت قبل فشار زیادی به هر دو تشکل استادان و دانشجویان وارد شد. حتی بسیاری از انجمن‌ها امکانات خود را از دست داده‌اند و تشکل‌های موازی ایجاد شده‌اند که از فعالیت انجمن‌های اسلامی اصیل جلوگیری شود. در این فضا عمدتا وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید از تشکل‌های اصیل حمایت کنند.

مخاطب ما در این نامه این سه بزرگوار بودند که همگی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی هم هستند. انتظار ما تنها بحث صیانت از استادان نیست بلکه صیانت از حریم دانشگاه‌ها است که شامل استادان و کارمندان و دانشجویان است. ما به وظیفه صنفی خود عمل کردیم. آنچه برای آقای یوسفی [معاون فرهنگی دانشگاه مشهد] پیش آمد و چند روز بازداشت بودند در شان دانشگاه و استاد دانشگاه نبود. برنامه لغو شده برای دانشجویان بود و مجوز هیات نظارت داشت و بازداشت اثر بسیار منفی بر دانشجویان و استادان داشت. آن‌جا هم در دفاع از استادان گفته شد بخشی به دفاع از دانشجویان برمی‌گشت. مسئولان دانشگاه از برنامه قانونی دانشجویان دفاع می‌کردند. قبلا هم اتفاقات زیادی افتاده که به دانشگاه آسیب رسانده است. وظیفه همگانی ما است که از دانشجویان و فرزندان خود دفاع کنیم؛ چراکه اینها مسئولیت اداره انقلاب را برعهده خواهند داشت و باید از حریم و حقوق آنها دفاع کنیم. گرچه این دفاع‌ها گاهی هزینه‌های سنگینی را هم ممکن است تحمیل کند. اما این هزینه‌ها ارزش دفاع از حریم علم و دانشگاه و پژوهش و اجازه ندادن به نیروهای خودسر برای دخالت در حریم دانشگاه را دارد.

از برخی دانشگاه‌ها خبرهایی منتشر می‌شود که مدیران دانشگاه‌ها به روندی که در دولت قبل در برابر دانشگاه‌ها وجود داشت ادامه می‌دهند. روندی که با سیاست‌های اعلام شده دولت هم در تعارض است. این مساله را هم با مسئولان در میان گذاشته‌اید یا قصد دارید در میان بگذارید؟

در گذشته هم با مسئولان وزارت علوم و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و حتی مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی ملاقات‌هایی داشتیم. انتظار این بود که طبق وعده‌هایی که دولت و رئیس‌جمهور برای دانشگاه‌ها داده بودند عمل شود. تغییرات نسبت به گذشته در بعضی دانشگاه‌ها خیلی کند جلو می‌رود. در این ملاقات‌ها هم گفته شده است که بعضی از مسئولان محترم دانشگاه‌ها بیش از حد ملاحظه‌کاری می‌کنند و این ملاحظه‌کاری‌ها گاهی اینقدر زیاد است که باعث ناامید شدن دانشجویان و استادان از دولت می‌شود. در ملاقات‌هایی که با رئیس‌جمهور و آقای جهانگیری داشتیم این محدودیت‌ها را به صورت مورد به مورد توضیح داده‌ایم.

 در مورد چند دانشگاه که به صورت مستقیم در آنها حاضر شده‌ام نظیر اصفهان، سیستان و بلوچستان، کرمان، قزوین و چند دانشگاه دیگر مطالبی را به‌طور شفاهی و کتبی توضیح داده‌ایم و بقیه دانشگاه‌ها هم از همین نوع است. می‌بینیم بعضی از افراد که مسئولیت چندانی ندارند به‌عنوان ناظر و به‌عنوان نهاد غیرمسئول دخالت می‌کنند و مسئولان دانشگاه‌ها با ملاحظه‌کاری حقوق دانشجویان را نادیده می‌گیرند. حتی بسیاری از انجمن‌ها تاکنون بازگشایی نشده است. ما این مسائل را به گوش مسئولان رسانده‌ایم.

منبع: روزنامه فرهیختگان