تغییر نمای زمین در یک چشم بر هم زدن!

عصرایران؛ محمد مهدی حیدرپور - از ظاهر شدن جزیره ها در اقیانوس به واسطه بروز زلزله تا یخزایی کوه های یخی، کره زمین می تواند تغییرات گسترده ای را درست پیش چشمان ما تجربه کند. در ادامه با برخی از تحولات و تغییرات سریع زمین شناسی که می توانند در مدت زمانی کوتاه منظره مناطقی که برای ما آشنا هستند را به طور کامل تغییر دهند، بیشتر آشنا می شویم.

ساحلی جدید

زلزله نه تنها زمین را به لرزه در می آورد بلکه به صورت اساسی می تواند در نمای زمین سیاره ما تغییر ایجاد کند. به عنوان مثال، زلزله شیلی در فوریه 2010 موجب تغییر نمای زمین این کشور به واسطه افزایش 2.5 متری ارتفاع زمین در نزدیکی ساحل شد. این زلزله عظیم بالا آمدن بستر دریایی به بیرون از اقیانوس را موجب شد و از این رو تغییر خط ساحلی در برخی مکان ها و نزدیک شدن 500 متری آن به اقیانوس را به همراه داشت.

رودخانه یخی

رودخانه های عظیم یخی زمانی شکل می گیرند که برف و یخ طی صدها و هزاران سال روی هم جمع شده و همانند یک تسمه نقاله بزرگ که یخ را به سمت دریا هل می دهد، عمل کنند. این رودخانه های یخی با گذشت زمان به آرامی حرکت می کنند و برخی از آنها سرانجام یخ را وارد دریا می کنند. برخی از توده های عظیم یخی متحرک طی یک ساعت شکل می گیرند و در بستر اقیانوس آرام می گیرند و برخی دیگر روی آب اقیانوس شناور می شوند.

آتشفشان

فوران های عظیم آتشفشانی مقادیر چشمگیری از خاکستر، سنگ و مواد مذاب را روانه آسمان می سازند و صدای انفجار آنها از کیلومترها دورتر نیز شنیده می شود. اما آتشفشان می تواند در چشم بر هم زدنی نمای زمین را به گونه ای تغییر دهد که با مکان و نمایی جدید مواجه شوید. مواد مذاب آتشفشانی می توانند تا کیلومترها به حرکت خود ادامه داده و حتی در آب دریا نیز نفوذ کنند.

رانش زمین

رانش زمین می تواند روستاها را در یک چشم بر هم زدن از بین ببرد. به عنوان مثال، باران های شدید موجب رانش زمین در دامنه کوه الگون در اوگاندا شد. اگرچه رانش زمین در این منطقه شایع بود اما این نمونه بزرگتر از رانش های زمین پیشن بود و نابودی سه روستا، مرگ 83 نفر و ناپدید شدن 300 نفر را در پی داشت. جنگل زدایی و تضعیف خاک از جمله عوامل موثر در رانش زمین محسوب می شوند.

بهمن

هنگامی که یخ و برف نوک کوه فرو می ریزند امکان شکل گیری بهمن به سمت پایین کوه وجود دارد. فرو ریختن یخچال طبیعی کولکا، کوهستان کازبک در جنوب روسیه یکی از موارد مشهور در این زمینه است. این بهمن با سرعت 180 کیلومتر در ساعت هر آن چه سر راه خود قرار داشت را نابود کرد و بخش هایی از یک روستا را با لایه ای به ضخامت 130 متر از یخ و سنگ دفن کرد.

بهمن در کنار پدیده های مرگبار طبیعی دیگر مانند امواج گرما و سیل به واسطه تغییرات آب و هوایی در مناطق کوهستانی می توانند شیوع بیشتری داشته باشند. در حقیقت، افزایش دمای جهان با سرعتی زیاد این تهدیدها را به یک نگرانی واقعی مبدل کرده اند.

سیل های عظیم

برهی از دره های تماشایی کره زمین احتمالا در یک چشم بر هم زدن زمین شناسی شکل گرفته اند. به عنوان مثال، لیک کانیون جورج، دره ای 7 متری در کومال کانتی، تگزاس تنها طی سه روز و به واسطه سیلی که در سال 2002 رخ داد، شکل گرفت. یک سیل فاجه بار که توانایی برش بستر سنگی را داشته باشد بسیار نادر است اما سیل کومال توجه دانشمندان را به رویدادهایی مشابه در گذشته جلب کرد.

سیل های عظیم سریع ممکن است دره های دیگری را در گذشته های دور شکل داده باشند. به گفته زمین شناسان، سیل های بزرگ ممکن است مسئول شکل گیری برخی دره های سیاره مریخ نیز باشند.

شهاب سنگ

بسیاری از شهاب سنگ هایی که به سمت زمین حرکت می کنند در اتمسفر این سیاره نابود می شوند. شهاب سنگ هایی که به اندازه کافی بزرگ هستند تا از سد اتمسفر کره زمین عبور و با آن برخورد کنند می توانند ایجاد تغییرات گسترده در نمای آن را رقم بزنند.

باد، آب و گیاهان در نهایت بیشتر چاله ها و حفره های بر جای مانده از برخورد شهاب سنگ را از بین برده یا پوشش می دهند. به غیر از چند استثنا، حتی بزرگترین چاله های برجا مانده سرانجام به واسطه فرآیندهای تکتونیک صفحه ای نابود شده اند.

برای خواندن مطالب بیشتر در زمینه علم و فناوری به اینجا مراجعه کنید.

تماشاخانه

یک چرای لاکچری برای گوسفندان!/ دام‌هایی که جاذبه گردشگری می‌خورند! (فیلم)

چه بر سر کاخ زمستانی کوروش آمده؟/ کاخی که تسلط هخامنشیان بر خلیج فارس را نشان می‌دهد به حال خود رها شده (فیلم)

فیلم های دیگر