کشف لکه سرخ بزرگ مشتری بر روی ستاره دوردست

لکه سرخ بزرگ سیاره مشتری، بزرگترین نمونه از یک توفان طولانی مدت در منظومه شمسی است اما اکنون یک رقیب دیگر در یک سیستم ستاره‌ای برای آن پیدا شده است.

البته این توفان فراخورشیدی نه بر روی یک سیاره غول‌پیکر، که روی لایه‌های بیرونی یک ستاره کوچک و سرد مشاهده شده است.

ستارگان کوتوله قهوه‌ای، زیرمجموعه خاصی از اجسام کوچک ستاره‌ای هستند که هر دو خصوصیات سیاره و ستاره را دارند. این ستاره‌ها بیش از اندازه برای سیاره بودن، بزرگ هستند اما همچنین آنقدر کوچک هستند که نمی‌توان آن‌ها را ستاره نامید. آن‌ها پلی بین سیارات و ستارگان شکل داده‌اند و می‌توانند از جرمی چند برابر سیاره مشتری برخوردار باشند.

اگرچه برخی کوتوله‌های قهوه‌ای غول‌پیکر می‌تواند در هسته خود، سطح پائینی از همجوشی را تجربه کنند، اما برای افزایش دمای آن‌ها تا چند هزار درجه کافی نیست. از این رو، جو آن‌ها لایه‌لایه شده و از پدیده‌های سیاره‌ای شکل مانند ابر و توفان‌های قوی برخوردار است.

کاوشگر WISE ناسا در سال 2011 سیاره کوتوله W1906+40 را کشف کرد و ستاره شناسان دریافتند که این جسم در میدان دید تلسکوپ کپلر قرار دارد. معمولا کپلر به بررسی گذر سیارات فراخورشیدی در مدار اطراف ستاره‌های میزبانشان می‌پردازد، اما گاهی اوقات لکه‌های ستاره‌ای – بخش‌های بزرگ تاریک از فعالیت مغناطیسی در لایه‌های بالایی ستاره - نیز توسط این تلسکوپ قابل مشاهده هستند.

ستاره‌شناسان با استفاده از کپلر توانستند لکه سیاه بزرگی را روی W1906+40 شناسایی کنند که اطراف ستاره گردش می‌کند. برای شناسایی دقیق‌تر این ناحیه، از تلسکوپ فضایی اسپیتزر استفاده شد و محققان دریافتند که این لکه در حقیقت یک توفان بزرگ است.

این یافته‌ها در مجله Astrophysical منتشر شده است.

ژست دوستانه عارف، ستار و ناصر حجازی در دهه ۵۰ (عکس)

تماشاخانه

مردهایی که نه برای زنان که برای «حقوق مردها» مهریه ۱۴ سکه‌ای را تصویب کردند؛ اصلاح قانون یا تضعیف حقوق زنان؟ (فیلم)

سوتی بد پیمان قاسم خانی جلوی استاد شجریان ؛ یکی از ضایع‌ترین خاطرات زندگیمه (فیلم)

فیلم های دیگر