عصر ایران ؛ کاوه معینفر - در اختتامیه جشنواره فیلم فجر سال گذشته (دوره 36) رئیس سازمان سینمایی وقت (مهندس حیدریان) برای آرام ساختن سیل اعتراضات به حذف بخش نگاه نو (فیلم اولیها) اعلام کرد یک جشنواره مختص فیلم اولیها برگزار میکنیم، جشنوارهای که فقط در همان روز گفته شد و دیگر هیچ، دریغ از یک توضیح ساده یا یک معذرت خواهی.
امسال اما دوباره این بخش به جشنواره برگشته و فهرست 10 فیلم منتخب هم اعلام شد. با این حال باز حرف و حدیث زیادی به همراه دارد. مانند اینکه 2 فیلمساز این فیلم فیلم اولی نیستند بلکه فیلم دوم آنهاست و یکی از فیلمها هم هم سال گذشته به جشنواره ارائه شده و هم اینکه در چندین فستیوال خارجی نشان داده شده است.
مدیر دبیرخانه سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر تاکید کرد مطابق آئیننامه، حضور در جشنوارههای خارجی مانع پذیرش فیلمها در جشنواره نمیشود.
در همین راستا روح الله حجازی کارگردان سینما دراستوری اینستاگرامش مطلبی منتشر کرد: «متاسفانه با استناد به همین آئین نامه، وقتی فیلم "زندگی مشترک آقای محمودی و بانو" پس از یک سال رفع توقیف شد و در جشنواره مونترال حضور داشت، به همین بهانه (با اینکه توسط هیأت انتخاب، انتخاب شده بود) نگذاشتند در بخش ملی جشنواره فجر حضور داشته باشد! هر سال همانطور که دلشان بخواهد آئین نامه را تفسیر می کنند! »
بهرحال رویه ثابت جشنواره فجر این است که هر سال مجموعه ای از اتفاقات غیر منتظره را با خود به همراه داشته باشد.
در دیگر فستیوال ها يکي از مهمترين راههای معرفي فيلمسازان جوان (عليالخصوص فيلم اولي) و مستقل حضور در جشنواره ها است، و در جشنواره هاي داخلي کشور خودشان اين تمهيد براي آنها مهياتر است، تا خون جواني به سينماي کشور تزريق شود.
در کشور خودمان هم اين مهم مسبوق به سابقه است مانند آیدا پناهنده "ناهید" ، نيما جاويدي "ملبورن"، سعيد روستايي"ابد و يک روز" ، محمد حسين مهدويان "ايستاده در غبار"، و...
در جشنواره فجر دوره 32 (سال 1392) تعداد فیلمهای بخش نگاه نو(فیلم اولی) 19 فیلم بود و از میان آنها "ملبورن"، "چند متر مکعب عشق" و "سیزده" در جشنواره های معتبر دنیا به نمایش در آمدند و جایزه هایی گرفتند. در همین دوره 22 فیلم برای بخش رقابت مستند انتخاب شدند.
در جشنواره فجر 33 (سال 1393) تعداد فیلمهای بخش نگاه نو(فیلم اولی) 11 فیلم بود ولی بخش هنر و تجربه هم اضافه شد. در آنجا هم 12 فیلم به رقابت پرداختند، از هر دو بخش فیلم های "احتمال باران اسیدی" ، "بدون مرز"، "جامهدران" ، "چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت" ، "در دنیای تو ساعت چند است" ، "روز مبادا" و "ناهید" مطرح شدند و در جشنواره های جهانی درخشیدند.
به جشنواره فجر 34 (سال 1394) که می رسیم با یازده فیلم در بخش "نگاه نو" رو به رو می شویم.11 فیلم هم در بخش "هنر و تجربه" و از میان این 22 فیلم "ابد و یک روز" ، " ایستاده در غبار" ، "برادرم خسرو" ، "خانه ای در خیابان 41" ، "ممیرو" ، "یک شهروند کاملا معمولی" و "من" مورد توجه داخل و خارج قرار می گیرند.
در جشنواره فجر 35 (سال 1395) قوانین کمی تغییر کرد و فیلم اولیهای انتخاب شده با بخش "سودای سیمرغ" همگی در یک بخش بودند و برای هنر و تجربه هم دو فیلم انتخاب شد. اما در واقع هر دو فیلم هنر و تجربه هم فیلم اولی بودند و مجموعا 10 فیلم اولی داشتیم. که در میان آنها "ائو(خانه)" ، " کوپال" ، "خوب، بد، جلف" و "ویلاییها" مورد استقبال بیشتر قرار می گیرند.
در جشنواره فجر 36 (سال 1396) که با استدلال ارتقا کیفیت و صرفه جویی اقتصادی و ... ناگهان تعداد فیلمهای "نگاه نو"(فیلم اولی) از حداقل 10 فیلم به 3 فیلم کاهش پیدا کرد، بخش فیلمهای "هنر و تجربه" حذف شد! و سهم سینمای مستند ایران فقط 2 فیلم بود. از طرفی دیگر همه فیلمها یعنی 22 فیلم داستانی(با سه فیلم اولی)، 2 فیلم مستند و 1 فیلم انیمیشن همگی با هم داوری میشود!
کسی هم جوابگو نبود که چگونه میتوان فیلمهای "داستانی" ، "انیمیشن" و "مستند" را در یک بخش با هم داوری کرد؟ مثلا در بخش فیلمبرداری، مستندی مانند (زنانی با گوشواره های باروتی) -که فیلمبردار در خط مقدم نبرد با داعش است- چگونه قابل داوری درکنار فیلمهای داستانی است؟ یا برای انتخاب بهترین بازیگر انیمیشن و داستانی چه معیاری را باید در نظر گرفت؟
با این لیست فیلم اولیهای (نگاه نو) نشان از یک نگاه رو به جلو در جشنواره فجر امسال دارد اما باید از دبیر جشنواره پرسید اگر حذف بخش نگاه نو در پارسال لازم بود امسال چرا دوباره این بخش باز گشته و از سوی دیگر اگر تصمیم نادرستی بود چرا امسال دوباره این بخش را برگرداندهاید؟
در جشنوارهای که دبیر آن در 2 سال یک نفر (ابراهیم داروغه زاده) است چنین تناقضاتی قابل فهم نیست و طبق معمول دریغ از یک توضیح ساده یا یک معذرت خواهی!