روزنامه "واشنگتن پست" آمریکا در گزارشی، اعلام رسمی سازوکار مالی جدید اروپایی‌ها برای تجارت با ایران از سوی مقامات 3 کشور اروپایی فرانسه، بریتانیا و آلمان را مورد توجه قرار داده و ایجاد یک سازوکار مالی مستقل از نفوذ و فشارهای آمریکا را در میان مدت و بلندمدت، تهدیدی برای ادامه سلطه اقتصادی آمریکا بر جهان دانسته است.

به گزارش عصرایران، این گزارش نوشته است:

"در ماه می گذشته، دولت ترامپ با اعلام خروج یکجانبه ایالات متحده آمریکا از برجام، تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را بازگرداند. این کار به رغم مخالفت شدید کشورهای اروپایی صورت گرفت. ایالات متحده در حال حاضر به صورت یکجانبه از "برنامه جامع اقدام مشترک" (برجام) خارج شده است. توافقی که ایران بر اساس آن قبول کرد در ازای ادغام مجدد در اقتصاد جهانی و لغو تحریم‌ها، برنامه‌های هسته‌ای خود را تحت نظارت و محدودیت بیشتر جامعه جهانی قرار دهد. تحریم‌های جدید ایالات متحده نه تنها بر شرکت‌های آمریکایی، بلکه بیشتر بر شرکت‌های اروپایی‌ تاثیر گذاشته است، با وجودی که کشورهای اروپایی (فرانسه، بریتانیا و آلمان) همچنان از برجام حمایت می‌کنند.

با اعلام ایجاد سازوکار مالی جدید اروپایی‌ها برای تجارت با ایران، اروپا دست به ایجاد یک نهاد مالی مستقل زده است. این نهاد، پشتیبان ادامه تجارت شرکت‌های اروپایی با ایران خواهد بود. نهادی که تاسیس آن می‌تواند عواقب زیادی برای اقتصاد جهانی و قدرت و "هژمونی" ایالات متحده آمریکا داشته باشد.

در دهه‌های گذشته، ایالات متحده از هژمونی بی قید و شرطی نسبت به سیستم مالی جهانی برخوردار بوده است، و به این ترتیب در جایگاهی بوده که بتواند فشارهای فوق العاده‌ای علیه سایر کشورها و شرکت‌های خارجی اعمال کند. این موقعیت ایالات متحده به دلیل تسلط این کشور به دو عامل مهم و کلیدی در اقتصاد بین‌الملل بوده است: تسلط "دلار" بر اقتصاد جهانی و وجود شبکه ارتباط بین بانکی "سوییفت".

اکنون اما متحدان – سنتی- آمریکا در برابر یکجانبه‌گرایی واشنگتن ایستاده و تلاش دارند با معماری و ایجاد یک سامانه مالی جاایگزین و مستقل، در برابر فشارهای یکجانبه آمریکا بایستند.

آنچه ایالات متحده بعد از سپتامبر 2001 متوجه شد، این بود که می‌تواند با استفاده از اهرم هژمونی خود بر اقتصاد جهانی، اقدامات بسیار گسترده‌ای را انجام دهد. ایالات متحده و متحدان آن همچنین می‌توانند دسترسی به بازارهای آمریکا را متوقف کنند و می‌توانند کسب و کار و حتی کل اقتصاد یک کشور را از سیستم مالی جهان جدا کنند.

این کارها به مدد نفوذ در شبکه مالی جهانی امکان‌پذیر است. دلار نقش ارزنده‌ای در مبادلات مالی جهانی ایفا می‌کند؛ بدین معنی که معاملات مهم جهانی بوسیله دلار انجام می‌شود، و همه این معاملات وابستگی تامی به بانک‌های عامل در ایالات متحده و سیستم مالی ایالات متحده دارد. این امر میزان قابل توجهی نفوذ خارجی در اختیار دولت ایالات متحده آمریکا قرار داده است. واشنگتن با این نفوذ فوق‌العاده می‌تواند بانک‌های خارجی را برای اجرای اولویت‌های سیاست خود تحت فشار قرار دهد و اگر آنها مخالفت کردند با تهدید جریمه‌های سنگین مالی آمریکا و یا حذف آنها از سیستم دلار مواجه شوند. یک مقام سابق وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا این نفوذ و قدرت را چنین تشریح می کند:

"سیاست امنیت ملی ایالات متحده و نظام بانکی بین‌الملل به طور جدایی‌ناپذیر در هم آمیخته اند. ... این بدان معنی است که برای اعمال فشار بر دولت‌ها و دیگر بازیگران بین‌المللی که ایالات متحده توانایی و نفوذ کمتری روی آنها دارد، از طریق فشارهای اقتصادی بر همین بانک‌ها می توان کارها را پیش برد."

علاوه بر این، ایالات متحده و متحدان آن ابزار "سوییفت" را دارند که نقشی کلیدی در معاملات مالی بین‌المللی بازی می‌کند. یکی از دلایل اصلی ایران برای قبول برجام، فشارهایی بود که ایالات متحده آمریکا و اروپایی‌ها از طریق همین شبکه به ایران وارد کردند. .با وجودی که مقر اصلی شبکه "سویبفت" در بلژیک مستقر است اما ایالات متحده آمریکا در هیئت مدیره این شبکه نفوذ فوق‌العاده‌ای دارد.

در واقع دو ابزار " دلار" و "سوییفت" دو پایه کلیدی هژمونی ایالات متحده آمریکا بر اقتصاد جهانی هستند و واشنگتن کوشیده است از این دو ابزار در مواقع لازم برای رسیدن به اهداف امنیتی و سیاسی خود استفاده کند.

به خاطر همین، کشورهایی مانند روسیه و چین نگران این مساله هستند که واشنگتن از این ابزارها علیه اقتصاد ملی آنها استفاده کند.

در گذشته، همواره ایالات متحده به حمایت متحدان اروپایی خود متکی بوده است. این مهم است، زیرا این متحدان نقش مهمی در نظام مالی جهانی ایفا می‌کنند. لندن یکی دیگر از مراکز مالی بزرگ جهان است، در حالی که فرانکفورت و پاریس نیز نقش مهمی دارند.

با اختلافات پیش آمده بین اروپا و آمریکا بر سر برجام، اما اوضاع فرق کرده است، در حال حاضر ایالات متحده این متحدان اروپایی را تهدید کرده اگر با واشنگتن در اعمال فشارهای اقتصادی علیه ایران همراهی نکنند، این کشورها را مجازات خواهد کرد. ایالات متحده شبکه "سوییفت" را هم تهدید کرده که اگر علیه ایران همکاری نکند و این کشور را از شبکه ارتباطات بین بانکی جهانی حذف نکند، علیه آن وارد اقدام خواهد شد. "سوییفت" هم به طور موثر موافقت کرده است که این درخواست ایالات متحده را مورد توجه قرار دهد.

با این حال، یکجانبه‌گرایی آمریكا باعث شده اروپایی‌ها برای ادامه تجارت با ایران دست به ایجاد کانال جدید مالی بزنند که در برابر فشارهای اقتصادی و تحریمی ایالات متحده آمریکا مقاوم و ایمن است. این اقدام به اروپایی‌ها کمک می‌کند تا در کوتاه مدت در برابر فشارهای آمریکا علیه ایران، مقاومت کنند. اما در بلندمدت، ایجاد این سازوکار مالی جدید ممکن است قدرت مالی ایالات متحده را تحت تأثیر قرار دهد.

در واقع داستان اصلی پشت سازوکار مالی جدید اروپا، همین است. این سامانه سیستمی جایگزین و ایمن از تحریم‌های آمریکا برای ادامه تجارت شرکت‌های اروپایی با ایران ایجاد می کند، سیستمی که دلار را از معامله کنار گذاشته و قدرت تحریمی آمریکا را عقب می‌راند.

هدف اولیه این سیستم مالی جدید، انجام معاملات غذا و دارو و تجهیزات پزشکی است اما همان طور که اروپایی‌ها گفته‌اند در گام‌های بعدی این سیستم می‌تواند توسعه یافته و به معاملات و تجارت‌ گسترده‌تر با ایران منجر شود.

بنابرگزارش "دویچه وله": سازوکار مالی جدید اروپا در گام نخست متمرکز بر معاملات غذایی و دارویی خواهد بود اما احتمال زیادی وجود دارد که در آینده به سایر حوزه‌ها گسترش یابد."

واضح است که برخی از سیاستمداران اروپایی، از جمله وزیر امور خارجه آلمان و همچنین بسیاری از سیاستمداران در فرانسه، ترجیح می‌دهند که سازوکار مالی جایگزینی داشته باشند که نه تنها هدف آن عقب راندن فشارهای اقتصادی آمریکا علیه شرکای اروپایی ، بلکه معماری یک سیستم جایگزین مالی در اقتصاد جهانی است. مقامات آمریکایی نگران هستند که سازوکار مالی جدید اروپایی‌ها تنها در حوزه غذا و دارو متوقف نشده و به سایر حوزه‌های اقتصادی و معاملات اقتصادی نیز گسترش یابد. برخی مقامات سابق آمریکا مانند "جارت بلانک" (که نقش کلیدی در انعقاد توافق برجام داشته است) هشدار می‌دهند:

"این سازوکار مالی جدید اروپایی‌ها ریسکی جدی برای ادامه سلطه اقتصادی آمریکا بر اقتصاد جهانی، در میان مدت و بلند مدت است. این سازوکار این امکان را در اختیار اروپایی‌ها قرار می‌دهد که برای نخستین بار زیرساخت‌های بانکی را ایجاد کند که از نیویورک هدایت و مدیریت نمی‌شود و هر عملیات ساده بانکی آن، تهدیدی جدی به نفوذ فوق‌العاده ایالات متحده به عنوان ستون فقرات اقتصاد جهانی، است."

ایالات متحده آمریکا برای دهه‌ها توانسته است بدون اینکه به صورت جدی به چالش کشیده شود، از به هم پیوستگی اقتصاد جهانی و جایگاه هژمونیک خود در این عرصه، به عنوان یک سلاح و ابزار موثر در جهت اهداف سیاسی و امنیتی خود استفاده کند.

اما مقامات کلیدی آمریکا در گذشته و حال نگران این هستند که اگر ایالات متحده مراقب نباشد، می‌تواند این برتری خود را با اقدامات یکجانبه و تهاجمی که موجب تشویق دولت‌ها و سایر نهادها برای ایجاد شبکه‌های مستقل خود می‌شود، تضعیف کند."

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه