هانری دونان، تاجری سوئیسی بود که در سال 1859میلادی هنگامی که در یکی از سفرهای تجاری خود از منطقهای به نام سولفرینو در شمال ایتالیا عبور میکرد، شاهد درد و رنج سربازان زخمی بسیاری شد که در طی «جنگ سولفرینو» بدون مراقبت رها شده بودند. پس از مشاهده این وضعیت ناگوار، او به همراه زنان محلی به مدت سه روز و سه شب به مداوا و یاری سربازان مجروح پرداخت. بعد از این حادثه بود که ایده تاسیس سازمانی بیطرف و امدادگر به ذهن او رسید و کمیته بینالمللی صلیب سرخ و به دنبال آن نهضت بینالمللی صلیب سرخ و هلال احمر شکل گرفتند.
امروز نهضت بینالمللی صلیب سرخ و هلال احمر متشکل از سه رکن اصلی کمیته بینالمللی صلیب سرخ (ICRC)، فدراسیون بینالمللی جمعیتهای صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC) و 190 جمعیت ملی صلیب سرخ و هلال احمر است.
کمیته بینالمللی صلیب سرخ که فعالیتهایش بر مبنای کنوانسیونهای ژنو، مصوب 1949 و پروتکلهای الحاقی آنهاست در هنگام جنگ و دیگر شرایط خشونتآمیز فعالیت و به مردم آسیبدیده از مخاصمات مسلحانه کمک رسانی کرده و از آنها حمایت میکند.
هر کشور، یک جمعیت ملی صلیب سرخ یا هلال احمر دارد که وظیفه اصلی آن امدادرسانی به مردم در بحرانها و بلایای طبیعی است. فدراسیون بینالمللی جمعیتهای صلیب سرخ و هلال احمر نیز هماهنگکننده بینالمللی این جمعیتهای ملی است.
کمکهای نهضت بسته به نیاز جمعیتهای محلی و با هدف کمک به مردم برای آمادهسازی و مواجهه با بحرانها و بازگشت به شرایط عادی ارایه میشود.
وجود شبکهای جهانی و مستقل، متشکل از 11.6 میلیون داوطلب و 450 هزار نفر کارمند دائمی، امکان فعالیت این نهضت را در 190 کشور فراهم میآورد و گسترهای از خدمات بشردوستانه را به بیش از 160 میلیون نفر ارائه میدهد.
اعضای این نهضت بر مبنای اصول بنیادین بشردوستی، بی غرضی، بی طرفی، استقلال، خدمت داوطلبانه، یگانگی و جهانشمولی خدمات بشردوستانه خود را در اختیار جمعیتهای نیازمند این کمکها قرار میدهند.
این نهضت رویکردی جهانشمول دارد و اعضای آن با بسیج توان بشردوستی به نجات جان افراد و کاهش دردهاشان میشتابند. کارکنان و داوطلبان این نهضت تا دقیقه آخر در صحنه میمانند تا مطمئن شوند کسی پشت سر جا نمانده است.
بلایای طبیعی یا ساخته دست بشر، مخاصمات مسلحانه و مسایل مربوط به مراقبتهای اجتماعی همه و همه محل حضور کارکنان و داوطلبان این نهضت است تا بدون تبعیض به کمک جمعیت متاثر بشتابند. اعضای نهضت در سطح محلی و بینالمللی به شکل مستقل و بی طرف، همه جا آماده کمک به همه افراد نیازمند به کمک هستند.