بیماری چند شخصیتی چیست؟ علائم و درمان آن

بررسی تاریخچه زندگی افراد چند شخصیتی نشان می دهد که سابقه مورد سوء رفتارهای جسمی- روانی و بیش از همه جنسی قرار گرفتن در دوران کودکی آنها وجود داشته است. بسیاری از آنها از جانب فرد مورد اعتماد خود، مورد آزار قرار گرفته اند.

هویتهای چندگانه هر یک دارای ویژگی هایی متضاد با هویت اولیه است، از قبیل خصومت ورز، کنترل کننده یا خود ویران ساز. هویتهای گوناگون شخصی گاهی حتی از لحاظ ویژه گیهایی از قبیل تواناییهای هنری یا ورزشی، دستخط و دانستن زبان خارجی نیز با یکدیگر تفاوت دارند.

غالباً هویت اولیه هیچ آگاهی و اطلاعی از تجربه های هویت دیگر ندارد. وجود دوره های فراموشی (به صورت فقدان چند ساعتی یا چند روزی حافظه در طول هفته) می تواند نشانه و سرنخی از این اختلال باشد.

کسانی که از نزدیک با این قبیل اشخاص ارتباط داشته اند متوجه شده اند که تغییر شخصیت در آنان همراه با تغییرات ظریفی در اطوار بدنی و صدا است

هر شخصیت شیوه ای اختصاصی برای سخن گفتن و راه رفتن و اطوار بدنی دارد، و احتمال میرود در زمینه فرایندهای فیزیولوژیایی از قبیل فشار خون و فعالیت مغزی نیز تفاوتهایی داشته باشند.

علائم و نشانه‌های اختلال چند شخصیتی

بارزترین نشانهٔ بیماری چند شخصیتی نمایان شدن دو یا چند شخصیت یا هویت متمایز در وجود یک شخص است. شخصیت یا هویتی که بر روی افکار و رفتار تأثیرگذار و بر آن‌ها تسلط داشته باشد. فراموشی اثرگذار و گستردهٔ اطلاعاتِ کلیدیِ شخصی، نشانهٔ دیگر این اختلال است. به‌علاوهٔ این‌ها، کسی که به اختلال چند شخصیتی مبتلاست، برای هریک از شخصیت‌هایی که در او نمایان می‌شود، خاطراتی منحصربه‌فرد دارد که متمایز از خاطرات دیگر شخصیت‌هایش است.

سن، جنسیت یا نژاد هرکدام از این شخصیت‌ها متفاوت از دیگری است و رفتار، حالت و شیوهٔ صحبت کردن، با نمایان شدن هریک از شخصیت‌ها، متفاوت خواهد بود. این شخصیت‌ها گاهی شکل افراد خیالی و گاهی شکل حیوانات را به خود می‌گیرند. نمایان شدن هر شخصیت و تسلط آن بر رفتار و افکار، به اصطلاح «تعویض شخصیت» نام گرفته است (به این معنا که شخصیتی جای خود را به شخصیت دیگری بدهد). بعضی افراد چند ثانیه یا چند دقیقه یک بار دچار تعویض شخصیت می‌شوند و بعضی دیگر، چند روز یک بار. روان‌درمانگر ممکن است بتواند با هیپنوتیزم کردن بیمار، شخصیت‌های مختلف او را به خواسته‌هایش پاسخگو کند.

فرد مبتلا به بیماری چند شخصیتی، ممکن است در کنار نشانه‌های یاد شده دچار اختلالات روانی دیگری هم باشد. نشانه‌های رایج این اختلالات عبارت‌اند از: افسردگی؛ نوسان خلقی؛ تمایلات خودکشی؛ اختلال‌های مربوط به خواب (بی‌خوابی، وحشت‌های شبانه و راه رفتن در خواب)؛ اضطراب، وحشت‌زدگی (یا حملهٔ هراس) و فوبیا؛ سوءِمصرف الکل و مواد مخدر؛ آداب وسواسی و جبری (بی‌اختیار)؛ نشانه‌هایی شبیه به نشانه‌های روان‌پریشی (مثل توهم‌های دیداری و شنیداری)؛ اختلالات مربوط به تغذیه.

از دیگر نشانه‌های احتمالی اختلال چند شخصیتی می‌توان به سردرد، فراموشی، نداشتن درک از زمان، خلسه و تجربه‌های خارج از بدن اشاره کرد. بعضی از افراد مبتلا به این اختلال متمایل به رفتارهای خودآزارانه، خودویرانگرانه و حتی خشونت‌آمیز می‌شوند (هم خشونت در قِبال خود و هم خشونت در قِبال دیگران). برای نمونه، کسی که از بیماری چند شخصیتی رنج می‌برد، ممکن است تن به کارهایی بدهد که در حالت عادی انجام نمی‌دهد؛ کارهایی چون رانندگی با سرعت زیاد یا دزدیدن پول از دوست یا کارفرما و این در حالی است که انگار نیرویی غیر از خودشان آن‌ها را وادار به انجام این کارها می‌کند. بعضی این احساس را این‌طور تعریف می‌کنند که اگر فرض کنیم بدن‌شان خودرو است، به‌جای آنکه پشت فرمان نشسته باشند، مسافر آن هستند.

چه عاملی موجب چند شخصیتی شدن می شود؟

در این وضعیت کودک از این اختلال به عنوان نوعی دفاع استفاده می کند. جنبه های مختلف شخصیت اصلی او از هم جدا می شوند (تجزیه می شود) و هر شخصیت هیجان یا حالت لازم را ظاهر می سازد. وقتی سو» رفتار روی می دهد کودک برای محافظت از خود از ضربه یا جدا کردن خود از اعمال وحشت انگیز، اساسا تبدیل به شخص دیگری می شود که سو» رفتار برای او روی نمی دهد و ممکن نیست روی دهد. سپس این شخصیت های تجزیه شده در دراز مدت در شرایط مختلف خود را ظاهر می سازند تا فرد خودش را از تهدیدها ی هیجانی غیر قابل تحمل و آسیب در امان نگه دارد.در برخی موارد هم علت بیماری به صرع و آسیب مغزی نسبت داده شده است.

درمان اختلال چند شخصیتی

روان درمانی در افراد مبتلا به اختلال چند شخصیتی، جهت افزایش آگاهی و مدیریت احساسات و سازگاری بیشتر فرد برای تحمل هیجانات منفی در مواجهه با عوامل استرس زا، اثر بخش است. هدف از درمان، انسجام پیدا کردن شخصیت های از هم گسیخته است.

روانکاوی نیز از روش های درمان اختلال چند شخصیتی می باشد که با تحلیل موقعیت ها و تجارب گذشته بیمار به او کمک می شود تا نسبت به احساسات و رفتار خود بینش پیدا کند. از آن جایی که افراد مبتلا هویت تجزیه ای، بسیار تلقین پذیر هستند، هیپنوتیزم درمانی نیز روشی موثر جهت بهبود آن هاست.

منبع: بیتوته

کانال عصر ایران در تلگرام