واکنش احتمالی ایران به تشدید تحریم ها

سران گروه 5+1 درحالي چندي قبل در فرانكفورت آلمان براي تبادل نظر پيرامون برنامه هسته اي ايران گردهم آمدند كه برخي دول تندروي غربي و به خصوص فرانسه و آلمان بر ضرورت تشديد تحريم ها عليه ايران تاكيد مي كنند.

اين در حالي است كه تا چند سال قبل ، اين بريتانيا و ايالات متحده بودند كه بر طبل تحريم مي كوبيدند و آلمان و فرانسه خواستار حل و فصل موضوع ايران از طريق گفتگو بودند.

اما در چند سال اخير آلمان و فرانسه با روي كار آمدن دو دولت تند رو در اين كشور ها و به خصوص با آمدن مركل به عنوان صدر اعظم ، تندتر از امريكا و انگليس روند مقابله با جمهوري اسلامي ايران را در پيش گرفته اند.

از سوي ديگر كشورهاي چين و روسيه در گروه 5+1 قرار گرفته اند كه نشان داده اند تنها نكته اي كه در قبال ايران دنبال ميكنند پيگيري منافع ملي و اقتصادي شان است و به عبارت ديگر اين دو كشور در ساليان اخير با بازي كردن با كارت ايران به چانه زني با ديگر قدرت ها جهان پرداخته اند و به همين دليل انتظار همراهي اين كشورها با ايران انتظاري بيهوده است.

با تمام اين مسائل ، ايران در ساليان اخير هيچ فرصتي را براي گفتگو و رايزني با قدرت هاي جهاني از دست نداده و مي توان گفت اين غربي ها بوده اند كه فرصت هاي مكرري را كه ايران براي آنان فراهم كرده از دست داده اند.

شايد برخي معتقد باشند غربي ها نيازي به گفتگو با ايران ندارند و اين ايران است كه بايد براي اعتمادسازي به دنبال گفتگو باشد .
 اين گفته در سال هاي اول جنجال آفريني بر سر برنامه هسته اي ايران شايد مصداق داشته اما در شرايط فعلي هيچ ادعاي ثابت شده اي مبني بر فعاليت اتمي ايران در فاز تسليحاتي وجود ندارد و بر همين اساس افكار عمومي دنيا تا حدودي نسبت به برنامه هاي هسته اي ايران اقناع شده اند و ديگر ايران در موضع متهم در ديدار ها و مذاكرات بين المللي قرار ندارد.

با همه اين تفاسير و با وجود گزارش هاي مكرر البرادعي دبيركل سابق آژانس بين المللي انرژي اتمي مبني بر عدم انحراف برنامه هسته اي ايران، آژانس پرونده ايران را به شوراي امنيت ارجاع داد تا با خروج اين موضوع از فاز حقوقي و فني نگاه امنيتي نسبت به آن ايجاد شود.

صدور قطعنامه 1696 در 31 جولاي 2006 و قطعنامه 1737 در 23 دسامبر 2006 و قطعنامه 1747 در 24 مارس 2007 گام هاي شوراي امنيت سازمان ملل درباره برنامه هسته اي ايران بود كه مرحله به مرحله تحريم هايي را بر گرده ايران قرار داد و اينك بار ديگر مسوولان غربي دوره افتاده اند تا همپيمانان خود را متقاعد به تشديد تحريم ها عليه ايران كنند.

سخن بر سر بي اثر بودن تحريم ها نيست كه قطعا اينگونه نيست، چون هر تحريمي محدوديتي به دنبال دارد و سخن بر سر مستحكم بودن ايران در مقابل اين تحريم ها نيز نيست كه ايستادگي هم تابع شرايط است.

سخن بر سر اين است كه ايران به عنوان عضو ان پي تي تا كنون اقدامات موثري در جهت اعتمادسازي از برنامه هسته اي خود انجام داده اما گويا آرام آرام فضا به سمتي مي رود كه نشان مي دهد كشورهايي كه بيشترين همكاري را با نهادهاي بين المللي انجام مي دهند بيشتر در معرض تهمت و محدوديت و تحريم قرار مي گيرند و این خود عامل تضعيف اين نهاد هاي بين المللي است.

لازم به يادآوري است مهمترين اهداف NPT عبارتند از :

1. افزايش همكاري هاي بين المللي در زمينه ی انرژي اتمي براي مصارف صلح آميز.
2. جلوگيري از توسعه ی سلاح هاي هسته اي براي مصارف نظامي.
3. حق استفاده ی صلح آميز از انرژي هسته اي براي تمام كشورهاي عضو NPT.
4. تعهد كشورهاي هسته اي به عدم واگذاري سلاح هاي هسته اي به كشورهاي غير هسته‌اي عضو.
5. كاهش تهديد جنگ هسته اي.
6. همكاري هسته اي صلح آميز كشورهاي دارنده ی سلاح هسته اي با كشورهاي فاقد آن و عضو NPT، با نظارت آژانس بين المللي انرژي اتمي.
7. و اهداف ديگر بر طبق يا در چهارچوب معاهده ی NPT.

و با استناد به اين اهداف مشخص مي شود كه بر اساس مواد1، 3، و 6 آن استفاده از انرژي هسته اي حق ايران است و آژانس بايد همكاري لازم را با ايران به عمل بياورد در حالي كه مي بينيم در عمل اتفاق ديگري رخ داده و عضويت ايران در ان پي تي اهرمي براي فشار به اين كشور و چماقي بر سر آن بوده كه با استناد به عضويت آن نهادهاي مختلف درخواست ها و بازرسي هاي فراقانوني را دنبال كرده اند و در نهايت هم به پاس اين همكاري ها پرونده را به نهادي امنيتي و نظامي ارجاع داده اند و اين چيزي نيست جز در جريان بودن قانون جنگل در دهكده جهاني كه برخي خود را كدخدا و والي آن ميدانند و ديگران را رعايا!

اين در حالي است كه بسياري كشورهاي اتمي دنيا كه اتفاقا كتماني در داشتن بمب هاي اتمي و ديگر سلاح هاي كشتار جمعي ندارند تنها به دليل عدم عضويت در ان پي تي تعهدي نيز به هيچ كجا ندارند.
هند و پاكستان اسرائيل و كره شمالي از اين دست اند و امريكا نيز به اذعان مقاماتش از جمله سناتور مك كين بزرگترين ناقض ان پي تي در جهان است كه سياست هاي اين كشور باعث گسترش نبرد تسليحاتي در بخش هاي مختلف جهان از جمله دو كره، هند و پاكستان، اسرائيل و ... شده است.

كره شمالي هم هرگاه كه ميلش كشيده و هرگاه از سوي دشمنانش چشم غره اي ديده باشد با آزمايش اتمي واكنش نشان مي دهد و در مقابل ايراني كه تا كنون اجازه بيشترين بازرسي ها را به بازرسان داده و زير بار بيشترين تعهدات رفته با تحريم ها و تهديد هاي فزاينده روبرو مي شود تا علامت سوالي بزرگ رخ بنمايد!

شايد چند سال قبل هرگونه سخن گفتن از خروج از ان پي تي مساوي با اين نظريه بود كه ايران قصد مخفي كاري و پنهان كاري در برنامه هسته اي خود دارد اما اينك شايد رفته رفته زمان آن رسيده كه ايران با عبرت گرفتن از سرنوشت عراق و با در نظر داشتن سياست هاي محدود كننده غرب در قبال اعتمادسازي خود و نيز و با عنايت به اينكه افكار عمومي جهان اعتمادسازي هاي ايران و صدور قطعنامه هاي مكرر شوراي امنيت را ديده اند روند محدود سازي بازرسي از تاسيسات هسته اي خود را در پيش بگيرد وحتي در صورت تشديد تحريم ها اثر گذار بر زندگي اجتماعي شهروندان، گام اصلي كه همان خروج مقطعي از ان پي تي و اخراج بازرسان از ايران است را بردارد چراكه اگر زماني ايران از موضع مصلحت اجازه بازرسي هاي گسترده را داده بود و از سر حكمت بازرسي هاي فراتر از ان پي تي و در چارچوب پروتكل الحاقي كه هنوز در ايران به تصويب نرسيده را داد وقت آن است كه موضع بعدي ايران از سر عزت اتخاذ شود ؛ دليلي ندارد كشوري در يك سازمان بين المللي عضويت داشته و حق عضويت بپردازد تا از مزايا و منافع تشريك مساعي براي توسعه و پيشرفت خود بهره برداري كند اما نه تنها اين عضويت مايه بركت و منفعت براي اين كشور نباشد بلكه مايه دردسر و تحريم و محدوديت و تهديد شود.

در نهايت اطلاعاتي وجود دارد كه برخي نمايندگان مجلس ايران خود را آماده مي كنند در صورت تشديد تحريم ها عليه ايران تصمياتي سريع و واكنشي درخور اتخاذ كنند.

با همه اين تفاسير به نظر مي رسد در دوره جديد فعاليت احمدي نژاد در ايران تحولات جديدي در رابطه با برنامه هسته اي در پيش است و سپتامبر امسال و اجلاس سران دنيا در سازمان ملل مي تواند سرآغازي بر اين تحولات باشد و گام هاي خصمانه عليه ايران و تشديد تحريم ها نيز ميتواند به اين تحولات جهت معناداري بدهد.

بايد منتظر ماند و ديد در پايان سپتامبر كه از سوي غرب پايان ضرب الاجل به ايران براي تن دادن به خواسته آنان نام گرفته چه وقايعي رخ مي دهد و واكنش ايران نسبت به آن چه خواهد بود؟!