آقایان اگر صلاح می دانید از مردم عذرخواهی کنید!

چند روز پیش، رئیس شرکت تویوتای ژاپن در برنامه‌ای رسمی نسبت به مرگ چهار شهروند آمریکایی در اثر تصادف و به علت نقص فنی خودروشان که ساخت این شرکت ژاپنی بود، اظهار تأسف و رسما از آنها عذرخواهی کرد. هر چند بازتاب گسترده این خبر برای بسیاری از مردم جهان، طبیعی و قابل درک است، به نظر می‌رسد برای ایرانیان آن هم با هم جای تعجب و تاسف داشته باشد.

به گزارش خبرنگار «تابناک»، بنا بر گزارش‌های رسمی در هفت سال گذشته، بیش از 140 هزار نفر و به عبارتی روزانه 55 نفر در ایران بر اثر تصادفات وسایط نقلیه جان خود را از دست داده و پانصد هزار نفر و به عبارتی روزانه 196 نفر معلول مادام العمر شده‌اند، ضمن آنکه چند میلیون نفر نیز دچار صدمات با سطوح گوناگون شده‌اند. بنا بر آمار رسمی دیگر و به نقل از قائم مقام کمبته سلامت مجمع تشخیص مصلحت نظام، در طول اجرای برنامه چهارم توسعه، هشت هزار میلیارد تومان ـ معادل تقریبی هشت میلیارد دلار ـ و به عبارتی سالانه 1600 میلیارد تومان و به عبارت دیگر روزانه تقریبا چهار میلیارد و چهارصد میلیون تومان، خسارت مالی براثر تصادفات جاده ای به کشور وارد شده است.

بنا بر این گزارش، طرح موضوع عذرخواهی مسئولان شرکت تویوتا آن هم به دلیل فوت چهار نفر بر اثر نقص فنی خودرو و به دنبال آن ارایه آماری مبنی بر وضعیت تلفات حوادث رانندگی در ایران برای بیان واقعیتی تلخ بوده است که سال‌هاست ایرانیان آسیب دیده از این حوادث را رنج می‌دهد و آن هم موضوعی نیست جز بی اعتنایی مسئولان به حقوق شهروندان و صاحبان وسایط نقلیه و همچنین تلاش برای پاک کردن صورت مسأله به جای رفع و حل آن.

هرچند مسئولان در ایران بر این باورند که بین 65 تا 75 درصد سوانح و حوادث رانندگی به دلیل خطا و بی احتیاطی عامل انسانی (رانندگان وسائط نقلیه) رخ می‌دهد، اما در خصوص ریشه‌ها و عوامل وقوع این خطای بزرگ سخنی نرانده و از سوی دیگر درباره همان 25 درصد مورد قبول خود که به دو عامل خودرو و جاده برمی‌گردد، حاضر به پاسخگویی و یا عذرخواهی از مردم نیستند.

این گزارش می‌افزاید: مسئولان بر این باورند که تخلفاتی مانند سرعت غیر مجاز، خواب آلودگی، سبقت بی جا، انحراف از مسیر، نبستن کمربند ایمنی و ... بیشترین عوامل ایجاد تصادفات توسط عامل انسانی را تشکیل می‌دهد، اما توضیحی مبنی بر این نمی‌دهند که چرا به این میزان نسبت تصادفات به تصادفات منجر به مرگ بالاست؟ در واقع تصادف یک مقوله است که می‌تواند علت عمده آن عامل انسانی باشد؛ اما اینکه چرا درصد بالایی به نسبت جهانی آن در ایران تصادفات منجر به مرگ می‌شوند، مقوله‌ای دیگر است که یقینا عامل اصلی در این موضوع دوم ایمنی پایین خودروست و یا ضعف در خدمات رسانی به آسیب دیدگان حوادث است.

البته موضوع ایمنی خودرو و استاندارد بودن جاده، خود عامل اصلی در تشدید تصادفات حاصل از اشتباهات عامل انسانی است. استاندارد نبودن جاده‌ها، سیستم ترمز خودرو‌ها، نبود امکانات ایمنی و یا استاندار مانند کیسه هوا و کمربند از دیگر عواملی است که در ایجاد اشتباه توسط عامل انسانی یا کاهش شدت عواقب حاصل از این اشتباه اثر مستقیم دارد و باید شواهدی را به این مدعا افزود که مورد تأیید مسئولان خودروسازی نیز است، مانند موضوع آتش گرفتن خودروهای پژو یا قفل شدن کمربندهای پراید در برخی حوادث که البته حتی در این موارد نیز پاسخ شفافی به مردم داده نشد.

از دیگر سو، با پذیرش سهم حداقل 25 درصد برای دو عامل راه و خودرو در بروز این تصادفات می‌توان به این نتیجه تقریبی رسید که دست‌کم در کشته شدن 33 هزار نفر و معلول مادام العمر شدن 125 هزار نفر از هموطنانمان، این دو عامل، که بیشترین مسئولیت آنها متوجه مسئولان هستند، دخیل بوده‌اند و از سوی دیگر در پنج سال گذشته دولت هزینه‌ای بالغ بر دو هزار میلیارد تومان ـ بر پایه پذیرش 25 درصد قصورش در وقوع حوادث رانندگی ـ بر مردم تحمیل کرده است.

این گزارش همچنین اضافه می‌کند: چندی پیش، مشاور وزير سابق بهداشت گفته بود: از نظر ميزان تلفات رانندگي در بين 190 كشور دنيا ايران رتبه 189 را دارد و فقط كشور سيرالئون از ما بدتر است، با توجه به این سخن و دقت در ادعای مسئولان مبنی بر تاثیر 75 درصدی عامل انسانی در تصادفات جاده ای در ایران، و اذعان به اینکه علت اصلی تخلفات عامل انسانی ناشی از مشکل فرهنگی در رانندگی است، می‌توان به این نتیجه رسید که فرهنگ رانندگی در ایران جز از کشور سیرالئون، از همه کشورهای دنیا پایین تر است و در نتیجه اینکه فرهنگ آموزش پذیری در ایران چنین وضعیتی دارد، هرچند بسیاری از هموطنانمان نسبت به فرهنگ رانندگی برخی از رانندگان اعتراض داشته و خود بر این موضوع آگاهند، اما با دقت به سیر این موضوع پذیرش اینکه وضعیت فرهنگی مردم ایران در موضوع رانندگی در رده یکی مانده به آخر دنیا قرار داشته باشد، به نظر می‌رسد بسیار دشوار باشد.

هرچند پرداختن به این موضوع و ریشه‌یابی آن نیازمند اقدامات میدانی و پژوهش‌های فنی بسیاری است، با پذیرش درستی تمام این ادعاها، یک پرسش اساسی باقی است که آیا در تاریخ کشورمان حتی یک مسئول اعم از مسئولان بخش راه، خودرو سازی‌های داخلی ـ که سهم بیش از 90 درصدی در بازار خودرو کشور را دارا هستند ـ و یا مسئولان فرهنگی کشورمان، به قصور خود در وارد شدن چنین زیان بزرگ جانی و مالی به مردم پی نبرده که بخواهد از آنها عذرخواهی کند؟

هرچند باید گفت که مردم آنچنان هم مشتاق یک عذرخواهی صوری نیستند، زیرا دردی را دعوا نمی‌کند، بلکه در صورت پذیرش عذرخواهی مسئولان مربوطه از مردم، در واقع آنها رسما پذیرفته‌اند که قصوری در این موضوع دارند و آن وقت الزام دارند که در پی رفع آن برآیند، البته شاید به همین دلیل باشد که تاکنون ایشان حتی به همین عذرخواهی خشک و خالی مبادرت نکرده‌اند.

به راستی، آیا از دست رفتن جان هزاران نفر از هموطنانمان و معلول شدن دهها هزار نفر از آنان تا آخرین روز حیاتشان، آنقد اهمیت ندارد تا مسئولان امر با حساسیت و جدیت بیشتر قصور خود را ارزیابی کرده و تنها در پی حذف صورت مسأله و یا انداختن مسئولیت آن بر دوش مردم به عنوان عامل اصلی! تصادفات نباشند؟

توجه به عمق این فاجعه و هزینه‌هایی که بر کشور وارد می‌کند، ضرورت اقدامی اصولی و عاجل را می‌طلبد که یکی از آنها، می‌تواند بازنگری در سیاست‌های خودروسازی ما از لحاظ احترام به حقوق مردم و بالا بردن ایمنی خودروها باشد.

تماشاخانه

مردهایی که نه برای زنان که برای «حقوق مردها» مهریه ۱۴ سکه‌ای را تصویب کردند؛ اصلاح قانون یا تضعیف حقوق زنان؟ (فیلم)

سوتی بد پیمان قاسم خانی جلوی استاد شجریان ؛ یکی از ضایع‌ترین خاطرات زندگیمه (فیلم)

فیلم های دیگر