سالروز درگذشت گل آقا ؛ طنز نویس اثر گذار بر مسئولان

سمیه تاج‌الدین در خبر آنلاین نوشت: نام کیومرث صابری فومنی با گل آقا چنان گره خورده است که هنوز هم پس از گذشت سال‌ها همچنان نوشته‌های طنز آمیز، ادیبانه و منتقدانه این نویسنده را در اذهان زنده می‌کند.

 کیومرث صابری فومنی از جمله طنزپردازان بزرگ معاصر است که در فضای سیاسی و اجتماعی آن سال‌ها مورد توجه خاص و عام مردم قرار گرفت. نوشته‌هایی ادیبانه و طنز آمیز که طراوات خود را همچنان حفظ کرده است. امروز سالروز درگذشت اوست دستاویزی گذرا برای خبرگزاری خبرآنلاین تا مروری بر فعالیت‌های فرهنگی این نویسنده داشته باشد.

کیومرث صابری فومنی متولد ۷ شهریور ۱۳۲۰ پایه گذار مؤسسه گل آقا، نویسنده و طنز نویس بود. او در صومعه سرا در شمال ایران به دنیا آمد. فوق لیسانس ادبیات تطبیقی داشت و معلم زبان و ادبیات فارسی در دبیرستان‌های تهران بود.

صابری پس از انقلاب در دولت موقت مهندس مهدی بازرگان مشغول به کار شد. او که در دوران معلمی، همکار و دوست نزدیک محمدعلی رجایی بود و در مجله توفیق فعالیت می‌کرد، با تشکیل اولین دولت، به عنوان مشاور فرهنگی نخست‌وزیر وقت محمدعلی رجایی به کار مشغول شد.

او از سال ۱۳۶۳ به‌نوشتن یادداشت‌های روزانه طنز با نام مستعار «گل آقا» و با عنوان «دوکلمه حرف‌حساب» در محتوای انتقادی با روزنامه اطلاعات همکاری می‌کرد. پس از گذشت شش سال از نوشتن یادداشت‌های دو کلمه حرف حساب، صابری تصمیم گرفت، اولین هفته‌نامه‌ی طنز پس از انقلاب را منتشر کند. وی با هدف تیراژ صد هزار نسخه، در یکم آبان سال ۱۳۶۹ اولین نسخه‌ی هفته‌نامه‌ی گل‌آقا را به قیمت ۱۵ تومان منتشر کرد که با نایاب شدن نسخه‌های اولیه مجبور به تجدید چاپ شد.

هفته‌نامه گل‌آقا، مدیران دولت‌های هاشمی رفسنجانی _ و در اواخر دوره‌ی فعالیت خود، دولت خاتمی _ را به عنوان سوژه‌هایی همیشگی در طنزهای تصویری روی جلدش مد نظر داشت. طنزهایی که با زبانی ساده، نقدهایی جدی را به سیاست‌های داخلی و خارجی دولت مطرح می‌کرد.

این مجله در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ با زبان طنز و کاریکاتور به‌نقد فضای سیاسی و اجتماعی کشور می‌پرداخت؛ اما در ۲ آبان ۱۳۸۱ و در دوازدهمین سالگرد انتشار، هم‌زمان با چاپ ۵۴۸مین شماره، تعطیلی هفته‌نامه به‌دلایلی نامعلوم اعلام شد و با چاپ سرمقاله شماره ۵۴۸ که این بار در آن نه شاغلام و غضنفری بود و نه گل‌آقایی، صابری از تصمیم خود برای پایان کار هفته‌نامه خبر داد.

فعالیت‌های گل‌آقا منحصر به هفته‌نامه باقی نماند. ماهنامه‌ی گل‌آقا، سالنامه‌ی گل‌آقا، هفته‌نامه‌ی «بچه‌ها… گل‌آقا»، انتشارات گل‌آقا برای انتشار کتب طنز و کاریکاتور از دیگر فعالیت‌های کیومرث صابری بود.

کیومرث صابری فومنی پس از دوره‌ای تحمل بیماری سرطان خون، ۱۱ اردیبهشت سال ۱۳۸۳ در بیمارستان مهر تهران در سن ۶۳ سالگی درگذشت. در حالی که به اصرار خودش جز چند نفر، کسی از بیماری‌اش خبر نداشت تا دلی آزرده نشود و خاطری اندوهگین نگردد.

سید ابراهیم نبوی درباره‌ی صابری فومنی می‌نویسد: «نوشته‌های صابری جز اینکه بر افکار عمومی اثر می‌گذاشت، مستقیماً بر مسئولان کشور اثر می‌کرد و برخی رفتارهای نادرست را اصلاح می‌کرد. در آن دوران صابری توانست مستقیماً با افکار عمومی و به‌خصوص طبقه‌ی متوسط ارتباط برقرار کند.»

یادداشت‌های «دو کلمه حرف حساب» به خاطر شرایط سال ۱۳۶۳ که متأثر از جنگ و بحث‌های ایدئولوژیک و خشونت بود توانست با زبان طنز نوین خود و بهره گرفتن از شخصیت‌های خیالی نظیر «شاغلام»، «غضنفر»، «ممصادق»، و «کمینه عیال ممصادق»، تحولی در جامعه ایجاد سازد که با توجه به جو محدود آن سال‌ها، این کار فقط از گل آقا برمی‌آمد.

بیشتر بخوانید:

حسام محمودی ، بازیگر جوان سینما و تلویزیون درگذشت

دیدار گل آقا و آیت‌الله خامنه‌ای (+عکس)/ نامه رهبری درباره مجله

کیومرث صابری (گل‌آقا)؛ «دخو»یی که لغت‌نامه ننوشت

چگونه "گردن شکسته فومنی" گل آقای مطبوعات ایران شد؟ (+عکس)

این کاریکاتور تاریخ انقضا ندارد

جواد علیزاده؛ جدا‌ افتاده اما در متن جامعه

تماشاخانه

شرک واقعی کیست؟ داستان فرشته فرانسوی که دنیا او را هیولا می‌دید (فیلم)

دارویی که این روزها پولدار‌های چاق به دنبالش هستند / درباره آمپول لاغری که فقط دست ۱۰ درصد مردم جهان به آن می‌رسد (فیلم)

فیلم های دیگر