چرا پستانداران بزرگ صورت‌های کشیده دارند؟

این سؤال که چرا برخی از پستانداران صورت کشیده دارند، یکی از مهم‌ترین معماها در مطالعات تکامل پستانداران به‌شمار می‌رود. دلیل مطرح‌شدن چنین سؤالی این است که پستانداران با صورت‌های کشیده به‌طور اتفاقی به‌وجود نمی‌آیند؛ بلکه صورت درازتر اغلب با جثه‌ی بزرگ‌تر حیوانات مرتبط است.

به گزارش زومیت، محققان ارتباط صورت کشیده‌ی حیوانات با جثه‌ی بزرگ‌تر را رشدسنجی تکاملی جمجمه‌ای یا به‌اختصار CREA می‌نامند. این پدیده در گروه‌های مختلف حیوانات مانند گربه‌ها، جوندگان، آهوها، کانگروها و برخی از میمون‌ها مشاهده شده است. اگر صورت گوسفند را با صورت گاو یا گوزن کوچک را با گوزن غول‌پیکر مقایسه کنید، می‌تواند CREA را در عمل ببینید.

شیطان‌های تاسمانی، سمورهای دریایی و اورکاها همگی از بسیاری از خویشاوندان خود بزرگ‌تر هستند؛ اما صورت‌های کوتاه‌تری دارند. در همین حال، کانگوروهای خرگوشی بینی‌دراز، صاریغ‌های شهدخوار و خفاش‌های شهدخوار جثه‌ی کوچکی دارند؛ اما صورتشان کشیده است. این مثال‌ها نشان می‌دهند که جثه‌ی بزرگ پستانداران همیشه به معنای صورت درازتر آن‌ها نیست.

گروهی از محققان استرالیایی باور دارند که پاسخ معما در بیومکانیک ساده‌ی نحوه‌ی استفاده‌ی گونه‌ها از صورت خود برای غذاخوردن نهفته است. یکی از مشاهدات مهم در این راستا این است که حیواناتی که صورت آن‌ها تقریبا هم‌اندازه است، تمایلات مشابهی در زمینه‌ی غذاخوردن دارند؛ به‌عنوان مثال گوسفندان همان علفی را می‌خورند که گاوها از آن تغذیه می‌کنند؛ بااین‌حال از آنجایی که گوسفندها به‌طور کلی جثه‌ی کوچک‌تری دارند، باید با فک، ماهیچه‌های فک و دندان‌هایشان سخت‌تر گاز بگیرند.

همان‌طور که در عمل اتفاق می‌افتد، صورت‌های کوتاه‌تر در گاز گرفتن محکم، کارآمدتر هستند و دلیل آن نیز فاصله‌ی کمتر بین عضلات فک و دندان است. انبرهای باربیکیو نیز دقیقا به همین شکل عمل می‌کنند؛ هرچه دستان شما به نوک‌ها نزدیک‌تر باشد، استیک را محکم‌تر می‌گیرید.

باتوجه به مثال انبر باربیکیو، وجود صورت‌های کوتاه به‌راحتی قابل‌توضیح است؛ اما اکنون این سؤال پیچیده‌تر مطرح می‌شود که اگر صورت‌های کوتاه در گازگرفتن کارآمدتر عمل می‌کنند، پس چرا پستانداران بزرگ‌تر صورت‌های کشیده‌تر دارند.

پاسخ در این واقعیت نهفته است که حیوانات بزرگ‌تر به‌طور طبیعی ماهیچه‌های بزرگ‌‌تری دارند و می‌توانند راحت‌تر گاز بگیرند. آن‌ها در مقایسه با خویشاوندان کوچک‌تر خود، فشار کم‌تری را در گاز گرفتن متحمل می‌شوند.

به‌عبارت دیگر، پستانداران بزرگ‌تر به سادگی از عهده‌ی داشتن جمجه‌های کشیده‌تری برمی‌آیند که در طیف مختلفی از موقعیت‌ها کاربرد دارد. در گیاه‌خواران داشتن صورت‌های کشیده‌تر، دسترسی به برگ‌های بیشتر یا خوردن لقمه‌های بزرگ‌تر را آسان‌تر می‌کند.

در مورد گوشت‌خواران نیز صورت‌های بلندتر می‌تواند دندان‌های نیش بزرگ‌تری را در دهان جای دهد یا به بسته‌شدن سریع‌تر فک کمک کند.

توضیح محققان درخصوص موارد استثنائی CREA این است که چنین مواردی تقریبا همیشه با تغییری بزرگ در رژیم غذایی همراه بوده است. خانواده‌ی سگ نمونه‌ای عالی برای این موضوع به‌شمار می‌رود.

این گروه شامل شکارچیان طعمه‌کوچکی مانند روباه و شکارچیان طعمه‌بزرگ‌تری مانند گرگ می‌شود. هم شکارچیان طعمه‌کوچک و هم شکارچیان طعمه‌بزرگ در گروه‌های غذایی خود از الگوی CREA پیروی می‌کنند. به‌عبارت دیگر افراد بزرگ‌تر در گروه روباه‌ها چهره‌های کشیده‌تر خواهند داشت.

از سوی دیگر، هرچند گرگ‌ها از روباه‌ها بزرگ‌تر هستند، صورت‌های کوتاه‌تری نسبت روباه‌های بزرگ‌تر دارند. به‌گفته‌ی محققان، چنین چیزی بدین دلیل اتفاق می‌افتد که آن‌ها طعمه‌های بزرگ‌تری شکار می‌کنند و به همین دلیل به قدرت بیشتر برای گاز گرفتن نیاز دارند.

توضیح محققان در سناریوی مخالف نیز صدق می‌کند؛ به‌عنوان مثال صاریغ‌های شهدخوار و کانگوروهای شهدخوار توانایی داشتن صورت‌های کشیده‌تر را دارند؛ چراکه آن‌ها غذاهای نرم‌تری می‌خورند. صورت درازتر ممکن است به آن‌ها کمک کند تا زبان بلندتری داشته باشند یا برای پیداکردن غذا، خاک را به‌راحتی بو بکشند.

محققان انتظار دارند در مواردی که گونه‌ای از پوزه‌ی خود برای گرفتن یا خردکردن غذا استفاده نمی‌کند، استثناهایی وجود داشته باشد. انسان‌ها با صورت‌های کوتاه‌تر خود نسبت به مغز بزرگ‌تری که دارند، نمونه‌هایی عالی برای این مورد به‌شمار می‌روند.

گونه‌ی ما از صورت خود برای به‌دست‌آوردن غذا استفاده نمی‌کند؛ دست‌ها، ابزارها و توانایی ما در آشپزی این کار را برای ما انجام می‌دهند.

مطالعه‌ی جدید محققان چهارچوب جدیدی برای درک طول صورت گروه‌های مختلف پستانداران ارائه می‌دهد. حتی می‌توان از آن برای به‌دست‌آوردن بینشی عمیق و مهم در مورد عادات تغذیه‌ای پستانداران بزرگ منقرض‌شده‌ی استرالیا نیز استفاده کرد.