دشواری های بازگشت به ماه

اعتماد: فضا منطقه يي ناآشنا، ترسناک و دورافتاده به نظر مي رسد. تصور کنيد بدون پناهگاه يا لباس مناسبي بخواهيم در زمستان دوام بياوريم. نياکان ما به دليل نيازشان به مکاني براي رشد، اين گونه تکنولوژي ها را توسعه دادند. بدون اين دستاورد ها ما همچنان در يک منطقه باريک در امتداد استوا محبوس بوديم ولي اکنون قادر هستيم در هر جايي از اين جهان زندگي کنيم. با فناوري مناسب و درست، فضا مکاني ديگر براي زندگي مردم است.

---

تلاش ما در گسترش مرزهاي زمين چنان موفقيت آميز بوده است که حالا ديگر با محدوديت هاي زمين مواجه هستيم. مهم ترين نيازهاي ما (انرژي، منابع طبيعي و مکاني براي زندگي) روز به روز کمياب و نادر مي شوند حال آنکه در فضا اين موارد، تا آنجا که مي دانيم، نامحدود است. بازگشت ناسا به ماه، توسعه تکنولوژي راهگشايي است به اين مرز بي کران. ماه، نزديک ترين همسايه آسماني ما، مکاني طبيعي براي آزمايش اين فناوري اکتشافي جديد است. فضانوردان مي توانند هنگام بروز هرگونه مشکلي به سرعت به زمين باز گردند. در واقع ماه دروازه مسير ما به سوي کيهان است.

روي ماه مي توانيم فناوري را با هدف حفظ بقا در مرز نامحدود فضا گسترش دهيم، زيرا ماه داراي همان مشکلاتي است که در سراسر کيهان با آنها روبه رو خواهيم شد. اين مشکلات عبارتند از؛ تابش، غبار الکتريکي و دماهاي بسيار بالا. ناسا ابتدا يک کاوشگر روباتيک را به نام مدارگرد اکتشافي ماه (LRO) را به منظور گردش به دور ماه در سال 1388/2009 خواهد فرستاد. LRO داده هاي حياتي در مورد ماه را جمع آوري خواهد کرد که اين اطلاعات فضانوردان را براي آمادگي در سفرهاي اکتشافي بلندمدت به ماه ياري خواهد کرد.

تابش

فضانوردان در مدار زمين به دليل وجود ميدان مغناطيسي زمين تا اندازه يي از تابش فضايي در امان هستند. اين ميدان مغناطيسي همچون حفاظي پرتوهاي کيهاني را منحرف مي کند. پرتوهاي کيهاني ذرات باردار الکتريکي با سرعت بالايي را شامل مي شود که خطرناک ترين نوع تابش است. با اين وجود مدار ماه به طور قابل ملاحظه يي از بخش حفاظتي ميدان مغناطيسي زمين دور است. مسافت هاي بسيار دورتر همانند سيارک ها يا مريخ از مزيت ميدان مغناطيسي کيهاني برخوردار نيستند.

توفان هاي مغناطيسي قوي در خورشيد مي توانند ذرات باردار (الکترون ها و هسته هاي اتمي) را با سرعتي نزديک به سرعت نور در فضا به حرکت درآورند. شراره هاي خورشيدي، انفجارهاي درون جو خورشيد يا فوران هاي جرمي تاج مي توانند پرتوهاي کيهاني خورشيدي ايجاد کنند. همچنين اين ذرات مي توانند از مناطق دورتر در کهکشان ما يا حتي فراتر از آن سرچشمه گيرند. بر اين باوريم منابعي مانند ستاره هاي در حال انفجار و فوران هاي سريع نزديک سياهچاله ها مي توانند عامل توليد پرتوهاي کيهاني باشند.

فضانوردان خارج از مدار زمين به فضاپيما يا پناهگاهي نياز دارند تا در برابر تابش فضايي محافظت شوند. اولين قدم در طراحي حفاظ هاي تابشي مناسب اندازه گيري ميزان تابش فضايي محيط است. براي اين منظور LRO داراي ابزاري به نام «تلسکوپ پرتو کيهاني براي اثرات تابش» (CRaTER) است. اين وسيله تابش محيطي ماه را مشخص مي کند و براي دانشمندان امکان تعيين پتانسيل تاثيرات زيستي را فراهم مي کند.

غبار الکتريکي

غبار ماه به سبب خاصيت چسبندگي و سايندگي آن کار فضانوردان آپولو را مختل کرده بود. در طول روز به سبب تابش نور فرابنفش خورشيد و اشعه ايکس، که انرژي لازم براي آزادسازي الکترون ها از خاک ماه را دارا هستند، سطح ماه از نظر الکتريکي باردار است. همچنين پلاسماي متغير (گازي از ذرات باردار الکتريکي) محيط اطراف ماه نيز عامل ديگر باردار شدن سطح ماه است. از آنجا که غبار ماه حاصل برخوردهاي بي شمار شهاب سنگ هاي بسيار کوچک است، اين غبار خاصيت سايندگي دارد. اين برخوردها باعث ناهموار شدن غبار شده است که همين مساله سبب مي شود حتي ذرات بدون بار به راحتي به ديگر اشيا بچسبند. در ماموريت هاي بلندمدت، فضانوردان اين خرده ريزهاي غبار را استنشاق مي کنند که با گذشت زمان به بيماري هاي خطرناک ريوي منجر مي شود. اين خرده ها قادر هستند با مسدود کردن دريچه ها يا ساييدن قسمت هاي متحرک در عمل تجهيزات حساس اختلال وارد کنند.

از داده هاي LRO براي طراحي مدل هاي کامپيوتري مناطقي از ماه که مشکلات غبار و شارژ الکتريکي در اين نواحي شديد است، استفاده خواهد شد.

دماهاي بسيار زياد

طول يک شبانه روز ماه در حدود يک ماه (5/27 روز) است. فضانوردان آپولو در روز، زماني که دماها متعادل بودند، فرود آمدند. در مدت دو هفته يي ظهر دما در نزديکي استوا به حدود 107 درجه سلسيوس مي رسد و در طول دو هفته شب به نزديکي 151-درجه سلسيوس خواهد رسيد. از آنجا که اشيا هنگام گرما منبسط شده و در سرما منقبض مي شوند، اين گستره دمايي قابل ملاحظه بر ساختارها و تجهيزات در ماه فشار وارد خواهد کرد. LRO تصاويري را که در مدت يک سال گردش در مدار ماه مي گيرد، براي ساخت فيلمي گردآوري خواهد کرد. اين فيلم مناطقي را که از بيشترين نور خورشيد برخوردار هستند، آشکار خواهد کرد که اصطلاحاً مناطق روشن دائمي نام دارند و اين نواحي از بهترين مکان ها براي نيروگاه خورشيدي محسوب مي شود. اين فيلم مناطقي که هيچ گاه در معرض نور خورشيد نيستند، به نام مناطق سايه دار دائمي نيز نشان خواهد داد. ابزار ديگري در LRO ، Diviner است که از نور فروسرخ براي اندازه گيري دماي روي سطح ماه و در نتيجه طراحي نقشه دما استفاده خواهد کرد. اين نقشه دماهاي مورد نظر را در مکان ها و زمان هاي مختلف نمايان مي سازد. همواره در هر کاوشي شگفتي هايي وجود دارد، اطلاعات LRO اولين گام براي بازگشت ما به ماه و سفرهاي فراتر خواهد بود.

www.nojumnews.com