از دوران کودکی بگویید، چطور شد که حس کردید، می‌توانید مخترع شوید؟
من همیشه ایده‌هایی برای خودم داشتم. وقتی بچه بودم انواع و اقسام وسایل منزلمان را زیر و رو می‌کردم و بعد در آن بهم ریختگی به فناوری و نحوه کارکرد وسایل مختلف علاقه پیدا کردم، درون وسایل خانگی را بیرون می‌کشیدم و همین کارهای ساده بود که علاقه مرا به دانستن اینکه ابزار و وسایل چگونه کار می‌کنند، بیشتر کرد.
اختراعی که آن را در مسابقات سوییس ارائه دادید، چه بود؟
به‌طور کلی چاه‌های نفت و دیگر چاه‌های عمیق که حفر می‌شوند، به‌واسطه عمق بسیار زیاد قابل دسترس نیستند. به این معنی که برای جایگزینی تجهیزات و تعمیر آنها در عمق چاه انسان قادر نیست خود را به انتهای چاه برساند. همین مساله انگیزه‌‌ای شد تا دو ربات اختراع کنم که بتوانند در عمق چاه عملیاتی را که از روی زمین یا به به اصطلاح سر چاه توسط متخصصان هدایت می‌شود، انجام دهند.
این ربات چه کاری را در عمق چاه انجام می‌دهد؟
بله، شنیدن اینکه کارگر در چاه به دلیل ریزش جانش را از دست می‌دهد، تکان دهنده است.
اختراع دیگری نیز داشتید؟
تاکنون 26 اختراع در سازمان ثبت اختراعات و مالکیت صنعتی در ایران به ثبت رسانده‌ام که هر یک کاربرد خود را دارد.
ثبت این اختراع چقدر طول کشید؟
12 ماه برای ساخت ربات‌‌ها و 3 ماه برای ثبتش زمان برد.
آیا در هزینه برای تهیه و ساخت نمونه اولیه اختراع‌تان و شرکت در مسابقات جهانی مشکلی داشتید؟
این مساله تنها مشکل من نیست، بیشتر مخترعان جوان ایرانی که تاکنون بارها در دنیا درخشیده‌اند و برای کشور مدال آورده‌اند با مشکل مالی مواجه هستند. کسب 68 مدال در مسابقات جهانی اختراعات و در دنیا اول شدن کار کوچکی نیست.در اردیبهشت سال گذشته مخترعان جوان ایرانی واقعا خوش درخشیدند و این در حالی بود که بیشتر آنها همه هزینه‌های سفر و اختراع‌شان را شخصا پرداخته بودند. برای مثال اختراع ربات‌‌ها برای من معادل 12 میلیون تومان هزینه داشت تا بتوانم یک نمونه آن را در مسابقه ارائه دهم. چنین نمونه‌ای باید چنان دقیق و کارآمد باشد که داوران که اغلب دانشمند و استاد هستند کاربرد آن را لمس کنند. به هر زحمتی بود با کمک مالی پدرم این کار انجام شد اما برای حضور در مسابقه پولی نداشتم.
پس چه کردید؟
حضور در مسابقه به دو طریق امکانپذیر بود؛ حضور مخترع با اختراعش که 5/3 میلیون تومان هزینه داشت و ارسال اختراع بدون حضور مخترع نیازمند بیش از 2 میلیون تومان بود. سرانجام با یکی از دوستان مخترع که قبلا از مساعدت مالی، همراهی و تشویق شرکت نفت پارس برخوردار شده بود، موضوع را در میان گذاشتم و پس از مراجعه به شرکت تصمیم گرفتم برای صرفه‌جویی اصل اختراع را به ژنو بفرستم و خودم حضور پیدا نکنم. نفت پارس بیش از یک سوم هزینه را تامین و بقیه آن را فدراسیون بین‌المللی مخترعان پرداخت کرد.
این اختراع به کار یا تحصیلات شما ارتباط دارد؟
من کارشناس مدیریت پروژه هستم، از طرفی پدرم شرکتی دارد که کارهای صنعتی انجام می‌دهد. به این ترتیب برخی از اختراعات من مربوط به کار و تحصیلاتم می‌شود. البته ممکن است فردی اختراعی داشته باشد که جدا از تحصیل و حرفه خاصی باشد. در ضمن اختراعی دیگری دارم که به موارد فوق ارتباطی ندارد.
لطفا نمونه دیگری از اختراعاتتان را برای‌مان بگویید.
بیشتر ما از یخچال استفاده می‌کنیم اما ممکن است بستن در آن را فراموش کنیم. در واقع پس از برداشتن چیزی از داخل یخچال در آن را برای بسته شدن رها می‌کنیم که در موارد زیاد در به‌طور کامل بسته نمی‌شود. وسیله‌ای در سیستم داخلی یخچال اختراع کردم که وقتی در آن را رها کنیم به‌طور اتوماتیک بسته می‌شود. هیچ یک از یخچال‌های ساخت داخل یا خارج چنین تکنیکی را ندارند و قرار است یک کارخانه یخچال سازی داخلی این اختراع را با تولید اولیه 50 هزار دستگاه در یخچال‌های تولیدی خود به کار گیرد. این اختراع به افراد مسن، جانبازان درصد بالا، معلولان، بچه‌ها و دیگر افراد کمک می‌کند در یخچال خانه‌شان هرگز باز نماند.
چه سازمان و نهادی در کشورمان امکانات را در اختیار مخترعان قرار می‌دهد؟
این امکانات از طریق سازمان‌های مختلف علمی و صنعتی همچون بنیاد ملی نخبگان ریاست‌جمهوری، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران (وزارت علوم)، صندوق حمایت از پژوهشگران کشور و ارگان‌های دیگر که وظیفه ارائه تسهیلات دارند (مالی – معنوی) قابل اجراست. اما شرایط گرفتن این تسهیلات بویژه مالی، زمان زیادی می‌برد و این شرایط برای نخبگان بسیار دشوار بوده به دلیل اینکه سیکل طی کردن این مسیر برای تجاری‌سازی اختراعات همگام نیست.
امکانات را بر چه مبنایی در اختیارتان قرار می‌دهند؟
باید ثبت اختراع داخلی یا خارجی و ثبت شرکت علمی و تخصصی مربوط به تحقیقات مورد نظر را داشت.
چرا کشورهای جهان سوم یا کشورهای ضعیف به لحاظ اقتصادی کمتر از مخترعان و ثبت اختراعات برخوردار هستند؟
در مسابقات ژنو جوان‌ترین تیم شرکت کننده از ایران بود. میانگین سنی 75 شرکت کننده ما 22 سال بود، در حالی که شرکت کنندگان کشورهای دیگر حداقل 40 سال داشتند و اغلب استادان و پروفسورهای دانشگاهی بودند. پس استعداد ایرانی در میان نسل سومی‌های کشور بی‌نظیر است. به نظرم اگر این استعدادها جهت‌دهی شود و برایش سرمایه‌گذاری کنیم دست یافتن به رتبه‌های اول علمی جهان دور از دسترس نیست کما اینکه همین الان هم در برخی حوزه‌ها رده‌های اول جهانی را داریم.
اگر کارتان در کشور راه نیفتد به کشورهای دیگر می‌روید؟
من امیدوارم این مهاجرت‌ها به دلیل بی‌مهری‌ها و مشکلات نباشد و یک جوان نخبه به مرحله‌ای نرسد که با ناراحتی و دلزدگی بخواهد مهاجرت کند. وقتی برای مسابقات در ژنو بودم لحظه‌شماری می‌کردم برگردم و تحت هیچ شرایطی حاضر نیستم فضای معنوی خانواده و وطنم را ترک کنم.
و نکته دیگر؟
کاش مسؤولان بیشتر پیگیر باشند. برای نقشه راه کشور در حوزه علم و فناوری 50 درصد جوان‌ها حداقل پشتوانه مالی را از سمت خانواده ندارند. آیا این دلیل می‌شود که هیچ کاری انجام ندهند یا اگر می‌خواهند انجام بدهند جذب کشورهای خارجی شوند؟ باید دغدغه‌های مقام معظم رهبری در بحث نخبگان عملیاتی شود و شرایط برای جوان‌های خودمان در داخل کشور فراهم شود یا حداقل برای آنهایی که خودشان تلاش می‌کنند امتیازاتی وجود داشته باشد.
خانواده در این موفقیت چقدر همراه و همکارتان بودند؟
جا دارد از زحمات پدر ومادرم نهایت قدردانی را کنم، هر چند فداکاری‌ها و عشق و علاقه آنان را نمی‌توانم با کلمه و جمله بگویم. مادرم همیشه از دوران کودکی با آن به هم‌ریختگی‌هایی که من همیشه در فضای خانه ایجاد می‌کردم با صبوری با من رفتار می‌کرد. این خیلی مهم است که در خانواده سرخورده نشوی و نيز پدرم با تلاش و حمایت مالی که می‌دانم چقدر زحمت کشید با من همراه شد و به لحاظ روحی و معنوی حمایت و پشتیبانی کرد.
حمایت دولت‌ها چقدر می‌تواند کمک‌رسان این قشر باشد؟
خیلی زیاد. من دوست دارم کارها در داخل کشور خودمان مطرح شود و مورد حمایت قرار بگیرد. تا کار در خارج از کشور سروصدایی نکند در داخل کشور دیده نمی‌شود و حتی در بعضی مواقع مشکلاتش هم زیادتر می‌شود. اگر جوانی ایده‌ای دارد ولی نمی‌تواند از عهده هزینه‌اش برآید باید دستگاه‌ها و نهادهای مسؤول برایش سرمایه‌گذاری کنند نه اینکه برای یک میلیون و دو میلیون تومان ماه‌ها یا سال‌ها دوندگی کند که بودجه کمی به کارش بدهند. چرا نباید در میادین پژوهشی خود نخبه‌ها حرف اول و آخر را بزنند؟
حالا از کسب این رتبه علمی و جهانی به عنوان یک پسر مسلمان ایرانی چه احساسی دارید؟
خیلی خوشحالم و به عنوان یک مسلمان ایرانی احساس غرور و بالندگی می‌کنم که بتوانم پرچم کشورمان را در دنیا بالا ببرم.
آخرین‌بار چه مقامی داشتید؟
رتبه برتر استانی جشنواره حضرت علی‌اکبر (ع) از سازمان ملی جوانان ریاست‌جمهوری.
آخرین اختراعی که ثبت کردید چه بود؟
آخرین ثبت اختراعم برفپاککن آب‌پاش قابل نصب روی تمامی خودروهاست .
محاسن این برف پاک‌کن نسبت به برف‌پاک‌کن‌های ساخته شده در بازار چیست؟
حفظ زیبایی و شکل ظاهری این برف پاک‌کن نسبت به برف پاک‌کن‌های ساخته شده در بازار، مقاومت در برابر ضربه‌های ناگهانی اشیا و تصادف به علت مخفی بودن آب‌پاش در داخل ستون برف پاک‌کن و قابلیت پراکنش آب با کیفیت بالا همانند باران به هر سه طرف برف پاک‌کن (بالا، سمت راست و چپ) که نتیجه آن افزایش طول عمر لاستیک‌های برفپاککن است که در نمونه‌های قبلی موجود نیست، عدم جمع‌شدن کل آب پاشیده شده در یک طرف برف‌پاکن‌کن که نتیجه آن پاشیده نشدن آب به بیرون از شیشه‌ها و اطراف خودرو و هدر نرفتن آب داخل مخزن است، قابلیت نصب روی بسیاری از برف‌پاک‌کن‌های خودروهای سبک، نیمه‌سنگین و سنگین، کاهش برخورد سرما در زمان حرکت خودرو و محفوظ ماندن آن در داخل ستون برف پاک‌کن نسبت به نمونه‌های ساخته شده در بازار و کاهش برخورد نورخورشید به آن که نتیجه آن ثابت ماندن خاصیت، کیفیت و پیوستگی شیلنگ واتصالات آن است، قابل استفاده درآب و هوای بسیار سرد و یخبندان که با تست‌هایی که به عمل آمده نشان داده شده در هوای بسیار سرد همه لوله‌ها در تمامی برف پاک‌کن‌ها یخ می‌زنند ولی به دلیل داشتن خاصیت انعطاف‌پذیری و شکننده نبودن این برفپاککن نسبت به برف پاک‌کن‌های ساخته شده با کمی فشار دادن لوله کوچک داخل برف پاک کن بلافاصله یخ داخل آن شکسته و آب در درون آن جریان می‌یابد در صورتی‌که در برف‌پاک‌کن‌های دیگر این امکان وجود نداشته و حتی با کمی لمس کردن به دلیل خشک ساخته‌شدن قطعه، امکان شکسته و خرد شدن آن وجود دارد.
به علت اشغال فضای فوق‌العاده کم نسبت به نمونه‌های ساخته شده در بازار این طرح‌تان به بهره‌برداری رسید‌ه است؟ یا چقدر می‌تواند در بازار موفق باشد؟
به امید خدا در حال پیگیری و عملیاتی شدن آن هستم و فکر می‌کنم به نتیجه و عرضه به بازار می‌رسد و معتقدم موفقیت در بازار در گرو تمرکز کامل روی مشتریان بخصوصی است که می‌توانند از ویژگی‌های خاص کالا یا خدمتی که ارائه می‌دهید بیشترین استفاده را ببرند.
آیا معتقدید اختراع نوعی خدمت به مخلوق خداست؟
بله، اختراع در اصل جنبه کمک به جامعه بشری دارد؛ وقتی ما آدم‌ها بتوانیم در هر شرایطی که هستیم با توجه به نیازهای‌مان ابداعی انجام بدهیم که بتواند منجر به حل یک مشکل شود.
به نظرتان انسان با اختراع به تکامل می‌رسد؟
بستگی دارد منظور شما از تکامل چه باشد؛ علمی، جامعه انسانی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی یا اجتماعی، ولی از دید من در زمینه علمی موجب افزایش پیشرفت تکنولوژی، پروژه‌ها و تحقیقات مختلف در تمامی صنایع می‌شود.
آیا هرچه زمان پیش می‌رود و تکنولوژی پیشرفت می‌کند اختراع کردن سخت‌تر می‌شود؟ انگار که فکر کنیم دیگر چیزی نمی‌توان اختراع کرد که تازه و نو باشد.
درباره بخش اول بله، به دلیل افزایش ثبت اختراعات به مراتب تعداد رشته‌ها، گرایش‌ها و شاخه‌های تحصیلی و علمی زیادتر شده و این سطح رقابت را بالاتر می‌برد و به تلاش و حمایت مالی بیشتری نیازمند می‌شود. همه ما باید با زمان گام برداریم و هرچه جلوتر می‌رویم و با ابداع و تکنولوژی‌های جدیدتری آشنا می‌شویم. درباره دانشمندان ما همین طور است، هر روز همه چیز در حال تغییر است و هر لحظه پنجره تازه‌ای در علم گشوده می‌شود. انسان تا آخرین لحظات زندگی‌اش می‌تواند چیزهای جدیدی کشف کند.
چطور یک اختراع هدفمند می‌شود و می‌توان آحاد بشریت را در آن نظر گرفت؟
اختراعاتی که قابلیت اقتصادی و علمی داشته و منحصر به فرد نباشد، اختراعی است متعلق به همه افراد جامعه و اصولا باید جنبه جمعی داشته باشد و از حالت تخصصی فوق‌العاده صنعتی خارج شود.
خیلی‌ها معتقد هستند بسیاری از مخترعان بزرگ جهان همچون ادیسون از کمترین امکانات بهره‌مند بودند و اختراع هیچ ربطی به مسائل مالی و حمایت مالی ندارد، نظرتان چیست؟
بله، اما قطعا نمی‌توانیم بگوییم ربطی ندارد. ادیسون هم که در زمان خودش کمترین امکانات را داشته با این مشکل مواجه بوده است. وقتی دنیا در حال صنعتی شدن است و نسل به نسل تفاوت‌هایی دارد گاهی همان کمترین امکانات برای زمان گذشته بیشترین بوده و این جریان ادامه پیدا می‌کند.
اختراع تا کی ادامه دارد؟
اختراع ابتدا دارد اما انتها ندارد و دنیا در حال دگرگونی و تغییر است و تکامل صورت می‌گیرد و جامعه بشری برای رفع نیازهایش به کشف وایده‌های نو نیازمند است.
اوقات فراغتتان را چکار می‌کنید؟
مهم‌ترین شاخصه موفقیت، تلاش و صبوری است و آدمی موفق است که تلاش کند چه به هدفش برسد و چه نرسد.
تصورتان از دنیای بدون کشف چیست؟
دنیای مردگان. جایی که حیات و زندگی و پویایی هست اختراع معنی دارد.
و در آخر..