آغاز غنی سازی 20 درصدی ؛ بلوف یا واقعیت فنی؟

عصرایران- نامه ایران به آژانس بین المللی انرژی اتمی رسید: "ما غنی سازی 20 درصدی را آغاز می کنیم، بازرس هایتان را بفرستید."

این نامه فقط دو روز بعد از دستور احمدی نژاد به سازمان انرژی اتمی کشورمان مبنی بر آغاز عملیات غنی سازی 20 درصدی، توسط سلطانیه به آژانس تسلیم شد و بلافاصله با واکنش های متعددی مواجه گردید ، از جمله اینکه آمانو، رییس جدید آژانس ایران، با ابراز نگرانی از این موضوع، برای میانجی گری بین ایران و غرب و جهت تامین سوخت راکتور تهران اعلام آمادگی کرد.
کشورهای غربی نیز با ادبیات تهدیدآمیز همیشگی با موضوع برخورد کردند و حتی سخن از بسته شدن باب مذاکرات 5+1 با ایران را به میان کشیدند.

حال این سوال مطرح است که آیا تصمیم ایران برای آغاز غنی سازی 20 درصدی، درست بوده است یا خیر؟

برای پاسخ به این پرسش، باید وضعیت حاضر تشریح شود.
در تهران، راکتوری فعال است که از دیرباز به کار تولید داورهای هسته ای مشغول بوده است. این راکتور تحت نظارت آژانس فعال است و پیش از این نیز در سال 1371 دولت وقت جمهوری اسلامی ایران سوخت مورد نیاز آن را به بهای 5 میلیون دلار از کشور آرژانتین خریداری کرد.

این سوخت در حال اتمام است و در نیمه نخست سال آینده خورشیدی باید سوخت جدید به رآکتور تزریق شود والا از کار خواهد افتاد و تامین نیازهای دارویی 850 هزار بیمار که از محصولات آن استفاده می کنند سخت و در مواردی ناممکن خواهد شد. (عمر برخی رادیو داروها زیر 5 ساعت است و باید بلافاصله بعد از تولید مورد استفاده قرار گیرد ، بنابراین امکان وارد کردن از خارج نیز وجود ندارد.)

بنابراین، ما نیاز جدی داریم که اورانیوم با غنای 20 درصد داشته باشیم والا بی هیچ تعارفی، با واقعیت وحشتناک به خطر افتادن سلامتی و جان صدها هزار نفر از کشور مواجه خواهد شد.

در این میان چند راه برای تامین سوخت هسته ای مورد نیاز رآکتور تهران وجود دارد:

1- راه اول آن است که همانند سال 71، سوخت آن را از خارج بخریم. اما مشکل اینجاست که با مشکل تراشی های غربی ها و تحریم های تحمیلی، در شرایط سیاسی کنونی دورنمای روشنی از امکان خرید وجود ندارد.

2- دومین راه، همان فرمول تبادل است. ایران در حال حاضر، مقادیری اورانیوم با غنای سه و نیم درصد دارد. فرمول تبادل می گوید که ایران این اورانیوم سه و نیم درصد را با سوخت هسته ای تعویض کند.
هم ایران و هم 5+1 با اصل این ایده موافق اند. اما مشکل اصلی بر سر مکان تبادل است. غربی ها می گویند ایران اورانیوم سه و نیم درصدش را به خارج بفرستد تا همان اورانیوم غنی شده، به 20 درصد برسد و بعد از چند ماه به کشور بازگردد.

در مقابل، ایران می گوید که اعتمادی به غربی ها ندارد ؛ اورانیوم سه و نیم درصدی محصول سال ها کار و تلاش در تاسیسات هسته ای است و با هزینه هایی مانند تحمل سه قطعنامه شورای امنیت به دست آمده است، این اورانیوم سه و نیم درصدی در واقع برگ برنده ایران است زیرا می تواند آن را در غنی سازی های مکرر به غناهای بالاتر ارتقا دهد. از این رو، ممکن است غربی ها بعد از گرفتن اورانیوم سه و نیم درصدی ایران، برای بازگرداندن آن، مشکل تراشی کنند زیرا در چنان صورتی، این برگ برنده در دست آنهاست و نه در دست ایران.

بنابراین ایران پیشنهاد کرده است که مبادله، به طور همزمان و در خاک ایران صورت گیرد تا هیچ کدام از طرفین نتواند سر دیگری کلاه بگذارد.
اما غربی ها تاکید دارند که اول باید ایران اورانیوم سه و نیم درصدی اش را به روسیه و فرانسه بدهد و بعد از چند ماه انتظار، ما به ازایش را بگیرد.
بدین ترتیب، با عدم پذیرش شرط منطقی ایران برای تبادل، این گزینه نیز منتفی است.

3- در حالت عدم تحقق هر کدام از گزینه های اول و دوم، تنها راه پیش رو، غنی سازی 20 درصدی در داخل است و این امر، باید با سرعت زیاد و بدون فوت وقت انجام گیرد چه آنکه زمان در حال گذر است و رآکتور تهران به زودی نیازمند سوخت جدید خواهد بود.

شائبه ای که در اینجا مطرح می کنند و اتفاقا وزیر خارجه فرانسه نیز دیروز به آن اشاره کرد این است که آیا ایران توان غنی سازی 20 درصدی و تولید سوخت هسته ای را دارد یا خیر؟
در این باره باید گفت هر چند بین غنی سازی سه و نیم درصدی با غنی سازی 20 درصدی تفاوت هایی وجود دارد ولی به لحاظ تخصصی، کارشناسان امر می گویند مجموعه ای که بتواند غنی سازی سه درصدی انجام دهد، با تغییر چینش سانتریفیوژها و برخی ملاحظات فنی دیگر به راحتی می تواند غنی سازی در درجه های بالاتر را انجام دهد و ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.

وانگهی، ایران فقط ادعای غنی سازی 20 درصدی را نکرده، بلکه از بازرسان آژانس نیز دعوت کرده است که به ایران بیایند و از نزدیک بر روند غنی سازی 20 درصدی نظارت نمایند.

بدیهی است اگر ایران فقط بلوف زده بود، هرگز بازرسان آژانس را دعوت نمی کرد تا شاهد ناتوانی اش باشند.

غنی سازی 20 درصدی نه تنها قادر خواهد بود سوخت راکتور تهران را تامین کند بلکه در تعاملات بعدی پرونده هسته ای امتیاز بزرگی را در اختیار ایران قرار خواهد داد.

از این رو، پاسخ به سوال این نوشتار که آیا آغاز غنی سازی 20 درصدی کار صحیحی بوده است یا خیر، کاملا مشخص است.