هشدار كارشناسان ‌نسبت‌ به ‌كاهش شادي شهروندان ‌تهراني

 
همشهری آنلاین: در شرايطي كه به گفته روانپزشكان، ابتلا به اختلالاتي از قبيل افسردگي و اضطراب در تهران بيشتر در سنين 15 تا 44‌سالگي‌بروزپيدا مي‌كند، روز گذشته دكتر سيد محمد‌هادي ايازي، معاون اجتماعي وفرهنگي‌ شهردار تهران اعلام كرد: نتايج يك نظرسنجي نشان داد 42‌درصد افراد اغلب شاد، 30‌درصد گاهي اوقات شاد و گاهي غمگين و 28‌درصد مابقي هميشه غمگين هستند.

دكتر ايازي با بيان اينكه متأسفانه بايد بپذيريم براي گذران اوقات فراغت مردم تهران برنامه مدون و مناسبي وجود ندارد، اقدام براي ايجاد نشاط و شادي در شهروندان را بسيار حائز اهميت دانست و عنوان كرد: تمامي دستگاه‌هايي كه به‌نحوي مرتبط با اين موضوع هستند موظفند جدي‌تر به آن بپردازند چرا كه شرايط كنوني جامعه اقتضا مي‌كند برنامه‌هاي شاد و مفرح براي جامعه جوان داشته باشيم.

ايازي درخصوص شرايط شاد بودن جامعه گفت: گروهي معتقدند انسان زماني شاد است كه زندگي بر وفق‌مراد باشد و دغدغه‌اي نداشته باشد كه متأسفانه 3موضوع مهم شغل، ازدواج و مسكن در حال حاضر به دغدغه اصلي جوانان تبديل شده است.

شنيدن اين عبارات از زبان معاون اجتماعي شهردار تهران در حالي است كه به عقيده روانپزشكان مشكلات اقتصادي، عامل مهم شيوع اختلالات رواني در تهراني‌ها و رخت بربستن شادي از ميان آنهاست؛

به‌طوري كه تفاوت فاحش درآمدي در تهران و افزايش فاصله طبقاتي، به‌هيچ عنوان قابل تحمل و دفاع نيست و اختلالات رفتاري زيادي را به‌وجود آورده است. به اين ترتيب متأسفانه اكثر مردم تهران عصبي و عبوس شده‌اند و نشاط و سر‌‌زندگي در بين آنها كمتر ديده مي‌شود.

اما اينكه چرا در شهرهاي بزرگي مثل تهران، مردم بيشتر انواع اختلالات رواني را تجربه مي‌كنند، موضوعي است كه روانپزشكان نظرات مختلف اما تقريبا هم‌جهتي درباره آن دارند.
دكتر پرويز مظاهري، دبير انجمن روانپزشكان ايران در گفت‌وگو با همشهري با بيان اينكه در شهرهاي بزرگ عدم‌رسيدگي به شهروندان به‌علت تراكم جمعيت منجر به افزايش شيوع انواع اختلالات رواني به‌خصوص اضطراب و افسردگي مي‌شود، مي‌گويد: البته اين اختلالات در شهرهاي كوچك هم ديده مي‌شود اما چون در اين شهرها مردم زندگي آرام‌تري دارند، كمتر دچار اضطراب مي‌شوند؛ ضمن اينكه همين مردم به‌دليل نبود امكانات كافي و تسهيلات، افسردگي كمتري را تجربه مي‌كنند.

«ما در شهرهاي بزرگ روزانه با انواع اطلاعات و داده‌هاي مختلف مواجه مي‌شويم و حتي اين تبليغات هم در خيلي از مواقع سلامت رواني شهروندان را تهديد مي‌كند.»

دكتر محمد‌علي شهركي، روانپزشك و مدير اجرايي جمعيت ترك اعتياد آفتاب نيز با بيان اين عبارات و با تأكيد بر اينكه شهرهاي بزرگي مثل تهران احتياج به بازسازي فضاي تبليغاتي دارند، به همشهري مي‌گويد: همين بيلبوردهاي تبليغاتي تجهيزات گران‌قيمت و متنوعي هستند كه خواه ناخواه چه قبولشان داشته باشيم و چه نداشته باشيم، به‌صورت ارزش در مي‌آيند و در اين ميان، رسانه‌ها هم به اين تبليغات دامن مي‌زنند.

جامعه ناايمن و برون‌ريزي‌هاي مختلف

به گفته كارشناسان، در طول سال‌هاي گذشته، اگرچه تهران توسعه يافته ولي رفاه و امكانات مردم اين شهر به همان اندازه توسعه نيافته است. همين امر هم باعث شده مردم بيشتر نگراني و افسردگي و خشم خود را به كانون خانواده ببرند و آن هم به‌صورت انواع اختلالات خواب، سردرد و ديگر اختلالات روان‌تني خود را نشان دهد.

دكتر مهراد متين‌راد، روانشناس و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي با اشاره به اينكه استرس‌هاي مختلف زندگي شهري، خود را به‌صورت اختلالات مختلف روانپزشكي و روان‌تني نشان مي‌دهند،

اين‌طور توضيح مي‌دهد: معضل عمده ما اين است كه ما يك جامعه ناايمن داريم به‌طوري كه شاهد بي‌ثباتي عميقي در وضعيت اقتصادي و اجتماعي مردم هستيم. در كنار اين، مردم ما عادت كرده‌اند كه هر روز از رسانه‌هاي مختلف اخبار نگران‌كننده بشنوند و هميشه در اضطراب و حيرت باشند.

نتيجه اين بي‌نظمي هم نمود خود را در رانندگي، خريد كردن، حضور در مكان‌هاي شلوغ و حتي در رفتارهاي روزمره نشان مي‌دهد.دكتر شهركي نيز با اشاره به اينكه معضل كار و فعاليت هم عمده‌ترين زمان مردم را اشغال كرده، توضيح مي‌دهد: مي‌توان گفت ديگر چيزي به نام تعطيلات آخر هفته و استراحت براي بازسازي افكار و پرداختن به جنبه‌هاي فردي باقي نمي‌ماند و همين استرس‌ها هم وقتي مدام افزايش مي‌يابند، قاعدتا باعث بروز انواع بيماري‌هاي پنهان ديگر مي‌شوند.

به گفته وي، چنين فردي در چنين شهري به‌تدريج دچار وادادگي مي‌شود و علاوه بر ساير اختلالات روانپزشكي، انواع آسيب‌هاي اجتماعي نيز در او نمود پيدا مي‌كنند.
 دكتر شهركي با بيان اينكه با توجه به ساخت شهرهاي بزرگ و اينكه مردم بيشتر زمان خود را در داخل شهر سپري مي‌كنند،

لزوم بازنگري در معماري و طراحي ساخت چنين شهرهايي را ضروري دانست‌وگفت: اين طراحي بايد با تمركز بر جنبه‌هاي رواني مردم صورت گيرد يعني محيطي ساخته شود كه اضطراب را  از شهروندان دور كند.

خوددرماني يا فرار

به گفته كارشناسان در خوش‌بينانه‌ترين حالت، 20‌درصد افرادي كه به‌علت مشكل مبهمي به پزشك مراجعه مي‌كنند، يا بيماري‌شان كاملا روانپزشكي است كه به‌ صورت مشكل جسمي بروزكرده يا اينكه اختلال روانپزشكي روي مشكلات ديگر پزشكي فرد سوار شده است.

دكتر شهركي در اين باره مي‌گويد: البته مردم ما در بيشتر موارد چنين وضعيتي را كه همراه با فشارهاي رواني است تحمل مي‌كنند، در درجه دوم هم درصورت تحمل نكردن شرايط، به‌خود درماني يا درمان‌هاي جايگزين مي‌پردازند مثلا سراغ تكنيك‌هاي مختلف آرام‌سازي و يا تفكر مثبت مي‌روند يا اينكه از كتاب‌هاي عمومي روانشناسي استفاده مي‌كنند.

به گفته وي، بايد درنظر داشت اگرچه اين روش‌ها به جاي خود مثبت هستند ولي ممكن است فرد را به اين فكر خطا بيندازند كه ديگر نيازي به مراجعه به روانپزشك نيست.

به عقيده دكتر شهركي در نهايت هم بيماران با انواع علائم جسمي مثل سردرد، سرگيجه، خستگي مفرط و تپش‌قلب به پزشك مراجعه مي‌كنند و تازه در اين زمان است كه پزشك فرد را براي تشخيص اختلال رواني به روانپزشك ارجاع مي‌دهد.

اين در حالي است كه به گفته روانپزشكان خيلي از مردمي كه دچار مسائل وابسته به استرس مي‌شوند، اصلاً نمي‌دانند كه بايد هنگام مواجهه با اين علائم چه كرد به همين دليل يا  اين استرس را سركوب مي‌كنند يا دائما از آن در حال فرار هستند.

دكتر راد نيز خاطرنشان مي‌كند: در يك جامعه ناايمن مهم‌ترين نقش مسئولان ما  اين است كه مردم را با روش‌هاي مختلف مديريت استرس و مقابله با آن آشنا كنند تا مردم بتوانند با باورهاي اجتماعي اين استرس را كنترل كنند تا بيش از اين شاهد بي‌دقتي‌ و بي‌تمركزي در امور روزمره، اتلاف وقت، بالارفتن هزينه‌ها و كاهش بهره‌وري نباشيم.